نخستین فضانورد «دنیای آزاد»! +تصاویر

خبرگزاری ایسنا: پرتاب گاگارین در ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ شوک غیرقابل تصوری را به جامعه آمریکا وارد کرد. سیاستمداران این کشور فکر نمی‌کردند روس‌ها زودتر از آنها، کیهان نوردی را به فضا بفرستند. تشنج شدیدی ناسا، سازمان فضایی آمریکا را فراگرفت و برای آرام کردن جامعه‌ای که خود را برترین در جهان می‌دانست، تصمیم به یک واکنش گرفتند: پرتاب فوری یک فضانورد با موشک ضعیف "ردستن" که تنها قادر به انجام پروازی غیرمداری و بالستیک بود. در این نوع پرواز، فضانورد در مدار قرار نمی‌گیرد و زمین را دور نمی‌زند بلکه مانند سنگی به فضا پرتاب شده و پس از پایان کار موشک بالابرنده به زمین سقوط می‌کند. چنین اقدامی توسط ورنر فون براون - طراح آلمانی الاصل و بنیانگذار فناوری موشکی و فضایی آمریکا- در ماه مارس پیشنهاد شد، اما مسئولین بالاتر نپذیرفتند، چون فکر نمی‌کردند روس‌ها آماده پرواز فضایی باشند. اما پرتاب گاگارین همه کار‌ها را به جلو انداخت. مسئولین آمریکایی برای حفظ آبرو و آرام کردن افکار عمومی، چاره دیگری نداشتند. برای نخستین پرتاب، آلن شپرد به عنوان کیهان نورد اصلی و ویرجیل گریسام و جان گلن به عنوان جانشین انتخاب شدند تا اگر تا زمان پرتاب برای شپرد حادثه‌ای اتفاق بیفتد، خللی در برنامه بروز نکند. نکته جالب آن بود که پرتابگر، هفتمین موشک از این نوع بود و ناو کیهانی مرکوری نیز هفتمین فروند از سفینه‌های فضایی مرکوری! شپرد وقتی با خبر شد در سفینه شماره ۷ و موشک شماره ۷ پرواز خواهد کرد، آن را، فریدم- ۷ نامگذاری کرد. عدد ۷ از روی شماره سریال ناو، موشک و تعداد فضانوردان (نخستین گروه کیهان نوردان آمریکا ۷ نفر بودند) و فریدوم (در زبان انگلیسی به معنی آزادی) به دلیل اینکه این ناو از در یکی از کشور‌های «آزاد» دنیا پرتاب می‌شود. (آن زمان به دلیل جنگ سرد میان آمریکا و شوروی، کشور‌های بلوک شرق را، کشور‌های در بند و ممالک اروپایی و آمریکایی را کشور‌های آزاد می‌نامیدند؟!).

در ۲۸ آوریل شمارش قبل از پرتاب آزمایشی برگزار شد. پرواز شپرد قابل مقایسه با گاگارین نبود، اما ناسا برای تسکین افکار عمومی، با بازی با الفاظ وظایف متعددی را ردیف کرده بود که آن را مهم جلوه دهد. براساس برنامه پیش‌بینی شده، پرتاب روز ۲ مه انجام می‌شد. اما در آن روز هوا طوفانی بود و به همین دلیل کارشناسان اجازه پرتاب نمی‌دادند. دومین کوشش پرتاب سه شبانه روز بعد برگزار شد. صبح زود ۵ مه ۱۹۶۱ شپرد بر جای خودش در سفینه قرار گرفت. کارشناسان لباس فضایی را به تهویه سفینه متصل، بند‌های مهار کننده را بسته و برای شپرد سفر خوبی را آرزو کردند. سپس دریچه ناو را بستند. اما پرتاب به دلایل فنی مرتبا به تعویق افتاد. هیچ کسی فکر نمی‌کرد کیهان نورد مجبور شود در سفینه ۴ ساعت بنشیند. بالاخره زمان «صفر» فرا رسید و پرتاب در ۰۹:۳۴:۱۳ بوقت شرق آمریکا (۱۴:۳۴:۱۳ بوقت گرینویچ) صورت گرفت. در این زمان درس در کلیه مراکز آموزشی و کار در موسس‌ها، رفت و آمد در خیابان‌ها تعطیل شد. گزارش پرتاب بطور مستقیم از کیپ کاناورال در تمام آمریکا پخش می‌شد. ناو از ۴۵ مین ثانیه شروع به لرزیدن کرد. این لرزش آن قدر شدید بود که شپرد اطلاعات دستگاه‌ها را به سختی می‌دید. اما این وضعیت را به زمین خبر نداد می‌ترسید که هراسان شوند. موشک سامانه نجات اضطراری تقریبا در ارتفاع ۶۰ کیلومتر از ناو جدا شد. ۱۰ ثانیه بعد، فریدوم به طور خودکار از موشک بالابرنده حامل جدا شد. سفینه با زاویه ۴۰ درجه نسبت به افق با سرعت ۱۹۵۵ متر بر ثانیه پرواز می‌کرد. آلن شپرد هدایت دستی را بر عهده گرفت. وقتی شپرد زمین را از دریچه ناوش دید، به دلیل تعجب زیاد فریاد کشید: وای چه منظره زیبایی! ۵ دقیقه و ۱۱ ثانیه بعد از پرتاب، در ارتفاع ۱۸۷ کیلومتری، سه موتور ترمزی ناو به مدت ۲۲ ثانیه شروع به کار کرد و سرعت را تا ۱۵۵ متر بر ثانیه کاهش داد. ۶ دقیقه و ۱۴ ثانیه بعد از پرتاب، جداکننده انفجاری که دستگاه موتوری ترمز را از بدنه جدا می‌کرد، به طور خودکار منفجر شد. ۷ دقیقه و ۴۸ ثانیه بعد از پرتاب، در ارتفاع حدود ۷۰ کیلومتر بی وزنی به پایان رسید. بی وزنی فقط ۵ دقیقه و ۴ ثانیه طول کشید و فراباری شروع شد که تا ۱۱ درجه رسید. در زمان ورود به جو، حرارت در ناو از ۳۵ تا ۳۹ درجه سانتیگراد رسید، اما شپرد در لباس فضایی حرارتی بین ۲۲ تا ۲۴ را تحمل کرد. در این زمان درجه حرارت در جدار خارجی ناو ۶۶۵ درجه سانتیگراد بود. فرود، طبق برنامه صورت گرفت. ۱۰ دقیقه و ۱۵ ثانیه بعد از پرتاب، در ارتفاع ۲/۳ کیلومری طی دو مرحله، چتر نجات اصلی ۱۹ متری ناو باز شد که سرعت را تا ۱۰ متربرثانیه کاهش داد. سرانجام ناو مرکوری فریدوم، ۱۵ دقیقه ۲۲ ثانیه بعد از پرتاب در ۱۳۰ کیلومتر طرف شمال - شرقی جزیره گراند باگانا و در ۴۸۷ کیلومتری دورتر از محل پرتاب، در فاصله ۱۱ کیلومتر از نقطه حساب شده به آب فرود آمد. چند دقیقه بعد، بالگرد نجات در بالای ناو حاضر بود. شپرد بعد از آن که از وضعیت مطمئن شد، دریچه را باز کرد و از آن بیرون آمد. لحظه‌ای بعد بوسیله کابل فلزی به بالگرد کشیده شد و به عرشه کشتی «لیک-چامپلین» برده شد. از شپرد استقبال بسیار باشکوهی به عمل آمد و رئیس جمهور آمریکا در کاخ سفید از او و همسرش پذیرایی کرد.