چرایی عدم بازگشت درس «رهبر کوچک» به کتاب پایه ششم

خبرگزاری تسنیم: دفتر چاپ و تالیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش در واکنش به خبر «چرا درس رهبر کوچک در کتاب هدیه‌های آسمانی پایه ششم گنجانده نشد؟» جوابیه‌ای را در اختیار خبرگزاری قرار داد. در این جوابیه محمود امانی مدیرکل دفتر تالیف کتاب‌های درسی ضمن سپاس از دقت نظر و احساس مسئولیت معلمان توضیحاتی را ارائه کرد که این توضیحات بدین شرح است:

انتخاب و سازماندهی محتوای کتاب‌های درسی براساس اصول مندرج در راهنماهای برنامه درسی صورت می‌گیرد. «تناسب موضوعات و مطالب با ویژگی‌های رشدی دانش‌آموزان» یکی از اصول مذکور است.

آشنایی دانش‌آموزان با ارزش‌های وابسته به انقلاب اسلامی و دفاع مقدس (همانند ایثار، شهید و شهادت) از اهداف اساسی تمام برنامه‌های درسی دوره‌های تحصیلی مختلف است که براساس «وسعت و توالی» مفاهیم در راهنمای برنامه از پایه اول تا دوازدهم به طور دقیق و حساب‌شده آورده شده است. در تعیین وسعت و توالی طرح موضوعات نیز به تناسب آن با توانایی درک و فهم مخاطبان توجه می‌شود.

«جداول وسعت و توالی موضوعات و مفاهیم کتاب‌های درسی» همچنین میزان ارتقاء سطح و عمق طرح مفاهیم را برای تکرار آنها در پایه‌ها و دروس دیگر مشخص می‌کند.

برای تحقق یادگیری در سطوح بالای شناختی که زمینه ایجاد و تقویت باور و عمل به آموخته‌ها را فراهم می‌سازد، صرف بیان یک مطلب کارساز نیست و نوع فعالیت یاددهی، یادگیری انتخاب شده و نحوه سازماندهی آنها در این امر نقش بسیار موثری دارند.

براساس مصوبه جلسه 581 شورای عالی آموزش و پرورش و به دنبال استقرار نظام جدید آموزشی کتاب‌های درسی از سال 90 تغییرات اساسی داشته و برخی از آنها جدیدالتالیف هستند. بدیهی است حفظ دقیق همه کلمات، جملات و عبارات کتاب‌های قبلی در کتاب‌های جدید میسر نیست و جابه‌جایی، انتقال مفاهیم و نحوه طرح و بسط آنها در کتاب‌های جدید امری بدیهی به شمار می‌آید.

بدین ترتیب و همانطور که قبلاً اعلام شده است شعر «ایران زیبا» که در سال 81 و براساس دلایل فوق از کتاب پایه اول برداشته شده بود در سال 91 برای بهره‌مندی دانش‌آموزان از مفاهیم قابل درک آن به کتاب پایه دوم بازگشته است و بیتی که حاوی تشویق و استعاره‌ای است که ادراک آن مستلزم سطح بالای شناختی است حذف و برای رعایت رسم امانت با درج سه نقطه به خوانندگان توجه داده شده که بخشی از شعر حذف شده است.

در درس 15 هدیه‌های آسمان پایه ششم، آموخته‌های دانش‌آموزان در مورد شهید فهمیده در پایه سوم ابتدایی بازخوانی و زمینه برقراری پیوندی موثر و سازنده بین داستان شهید فهمیده و داستان حضرت قاسم‌(ع) و درک «شباهت‌های میان حضرت قاسم در روز عاشورا و رفتار حسین فهمیده در دفاع مقدس» فراهم می‌شود. عنوان «حماسه‌آفرینان جاویدان» نیز ضمن تناسب با موضوع مطرح شده زمینه تقویت باور به نقش ماندگار شهدا در تداوم حیات پر افتخار میهن اسلامی را در ذهن مخاطبان فراهم می‌سازد.

موضوع حکومت جمهوری اسلامی و رهبری نیز در کتاب‌های درسی مختلف از جمله دروس مربوط در کتاب‌های مطالعات اجتماعی چهارم و پنجم مطرح شده است. در درس دهم کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم معنای واژگانی «جمهوری اسلامی» از نظر نوع رابطه مردم و حکومت و ماهیت آن که اسلامی است تعریف شده و مطالب مربوط به جایگاه «رهبری» و نوع ارتباط آن با قوای سه‌گانه در اداره امور کشور تشریح شده است. این موضوع در کتاب مطالعات پایه چهارم نیز به مناسب طرح موضوع انقلاب اسلامی مطرح شده است.