اشتغال ۱۲۰ میلیون کودک در مشاغل پرمخاطره

خبرگزاری ایسنا: یک جامعه شناس با بیان آنکه در حال حاضر 200 میلیون کودک کار در دنیا وجود دارد که 120 میلیون آنها در مشاغل پرمخاطره مشغول به کار هستند گفت: تنها یک مورد از هر پنج کودکی که درگیر در اشتغال است در ازای کار خود دستمزد دریافت می‌کند. این در حالیست که اکثریت کودکان کار بدون مزد و در چارچوب اشتغال خانوادگی‌شان کار می‌کنند. شیرین احمدنیا در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص کودکان کار و خیابان، با بیان آنکه خیلی از مسائل اجتماعی که روزانه با آنها سر و کار داریم برای این تداوم می‌یابند که با آنها به عنوان شرایط عادی، طبیعی یا بهنجار برخورد می‌کنیم گفت: برای مثال خشونت خانگی یکی از این موارد است به طوریکه در بسیاری از مواقع خشونتی که زنان یا کودکان در خانه متحمل می‌شوند نیز در جامعه به عنوان رفتار عادی تلقی شده و در نتیجه پذیرفته می‌شود. این در حالیست که متاسفانه پدیده‌هایی مانند کودکان کار و خیابان را عادی و طبیعی تلقی می‌کنیم و آنها را می‌پذیریم و به همین دلیل شاهد تغییری در وضعیت این کودکان نیستیم. وی افزود: وقتی تلاشی برای رفع این معضل انجام نمی‌دهیم خودمان هم جزء ایفاگران نقش در این حوزه هستیم و در بازتولید شرایط سهم داریم. کسی که تعجب نمی‌کند، نادیده می‌گیرد و مفهوم کودکی مورد غفلت قرار می‌گیرد بنابراین هر اقدامی برای کاهش این مسئله مستلزم تغییر نگاه و باور ما است. این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: کمتر کسی ممکن است از اینکه در اطرافش کودکی را می‌بیند که فال فروشی و یا گلفروشی می‌کند یا در مغازه‌ها پای صندوق نشسته، شاگردی کرده و یا در مغازه پدرش فعالیت می‌کند تعجب کند. این در حالیست که حتی در مواردی افراد به برخی از این کودکان به علت اینکه کودک به معیشت خانواده کمک می‌کند نگاه تحسین آمیز دارند. احمدنیا تاکید کرد: تداوم آسیب‌های اجتماعی از جمله معضل کودکان کار و خیابان در گرو بی تفاوتی، بی توجهی و غفلت همگانی ما است و تا وقتی خودمان به تغییرات بنیادی و ریشه‌ای قائل نباشیم هیچ اتفاقی در این حوزه‌ها نمی‌افتد. وی در ادامه با بیان آنکه برخی از افراد کودکی را تداعی‌گر امور مثبت مانند آرامش و بازی می‌دانند گفت: برخی هم آن را تداعی‌گر امور منفی مانند ترس، بی‌احترامی، تنبیه، تجاوز، کار و ... می‌دانند؛ این در حالیست که بر اساس تعریف رسمی کودکی از جمله تعریف کنوانسیون حقوق کودک، هر فرد کمتر از 18 سال را کودک می‌داند و در این کنوانسیون قید شده است هر کاری که کودک را از سلامت و بهداشت روانی جسمانی او دور کند، نباید انجام گیرد. این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص سلامت اجتماعی کودکان کار نیز گفت: سلامت اجتماعی زمینه را برای فرصت‌های اجتماعی، روابط سالم و سرمایه اجتماعی فراهم می‌کند اما کودکان کار از این بعد محروم هستند. آنها از شکل گرفتن رابطه‌های سالم، دوستی، عشق، امید به آینده، فرصت‌های اجتماعی و برخورداری از حمایت اجتماعی و سرمایه‌های اجتماعی محروم می‌شوند که این لطمات کمتر از لطمات جسمی و روانی به این کودکان نیست. وی تصریح کرد: در حال حاضر درگیر نوعی بی اعتمادی مدنی با کودکان کار و خیابان هستیم. تک تک آحاد جامعه زمانی که از کنار این کودکان رد می‌شوند در مقابل آنها مسئولیت داشته و عدم توجه به آنها فارغ شدن از مسئولیت اجتماعی افراد است. احمد نیا در ادامه تاکید کرد: در دنیای امروز فقر و نبود امکانات آموزش رسمی (مدارس) به عنوان مهمترین علت کار کودک شناخته شده‌اند. این جامعه شناس در ادامه گفت: در حال حاضر 200 میلیون کودک کار در دنیا وجود دارند که 120 میلیون آنها در مشاغل پر مخاطره مشغول به کار هستند و 73 میلیون نفر از آنها نیز کمتر از 10 سال دارند و در مزارع مختلف کار می‌کنند؛ 20 میلیون از کودکان کار در کارخانجات نساجی، فرشبافی، اسباب بازی، کبریت سازی و تولید سیگار مشغول به کار هستند و بیشترین آمار کودکان کار نیز مربوط به صحرای جنوب آفریقاست. این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: در سال‌های اخیر 300 هزار کودک در منازعات مسلحانه به کار گرفته شدند. احمدنیا همچنین عنوان کرد: از هر پنج کودک کار نیز یک نفر در مقابل کاری که انجامی می‌دهد پول دریافت می‌کند و اکثریت کودکان کار، کار بدون مزد در چارچوب اشتغال خانوادگی‌شان انجام می‌دهند. این در حالیست که بسیاری از والدین در کشورهای فقیر از سر ناچاری و نیاز معیشتی اقدام به بهره گیری از کار کودکانشان می‌کنند. وی در ادامه به الگوی مخدوش والدگری و کودکان کار اشاره کرد و گفت: رویه‌های ناسالم در ارتباط با خانواده‌هایی که کودکان کار در آنها رشد یافته‌اند به حیات خانوادگی، نقش والدینی و روابط بین نسلی در چارچوب خانواده لطمات شدیدی وارد کرده است. احمدنیا در خصوص راهکارهای کاهش معضل کودکان کار نیز عنوان کرد: تغییر سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی دولت در این زمینه موثر است. تامین درآمد و امنیت شغلی برای والدین و کودکان، مبارزه با فقر و نابرابری و ... نیز منتهی به کاهش آمار کودکان کار در کشور می‌شود. این جامعه شناس افزود: اقدامات حقوقی و مقابله قانونی با افزایش شمار کودکان کار و نظارت بر این موضوع نیز موثر است، در حوزه اقدامات فرهنگی و اجتماعی نیز نیاز است نوعی ذهنیت و نگرش در جامعه تغییر کند و با پذیرش کودک کار مبارزه با این معضل آغاز شود. این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه بر ارتقای مهارت‌های زندگی نیز تاکید کرد و گفت: مهارت‌های اجتماعی این کودکان نیز باید ارتقاء یابد. در این زمینه سازماندهی مشارکت‌ اجتماعی و اقدامات سازمان‌های مردم نهاد، تشکیل کمپین‌های رسانه‌ای و اجتماعی و همچنین توسعه محلی و نظارت اجتماعی بسیار تاثیرگذار است.