چرایی خسارت ۱۰۰ درصدی برخی روستاها در زلزله امروز

راه دانا: مهرانگیز رضایی کارشناس جغرافیا و برنامه ریزی روستایی در خصوص زلزله رخ داده در مشهد و روستاهای حوالی آن می گوید: ایران از نظر بحرانهای طبیعی، جز ده کشور اول دنیا محسوب می شود. از آنجاییکه زلزله به عنوان یکی از مخاطرات زمین ساخت، در کوتاهترین زمان بیشترین سطح تلفات انسانی و مالی را دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همین مساله بار دیگر باعث شد تا زلزله امروز مشهد نشان دهد که کشور ما در قبال بلایای طبیعی آسیب پذیر بوده و بر لزوم توجه به این مخاطرات طبیعی افزوده می شود. وی در خصوص چرایی خسارت بالای روستاهای کشور در هنگام وقوع زلزله گفت: سکونتگاه های روستایی که دارای بیشترین پراکنش جغرافیایی است در مقایسه با مراکز شهری، همانطور که در زلزله امروز نیز شاهد بودیم همواره آسیب پذیرترین فضاهای انسانی در برابر تهدیدات ناشی از این مخاطره طبیعی بوده است. موضوعی که در زلزله صبح امروز مشهد نیز موجب شد تا چندین روستا با تخریب 100 درصدی مواجه شود. دارنده مدرک دکترای جغرافیا از دانشگاه شهید بهشتی همچنین معتقد است: مسکن روستایی بازتاب مسایل و ابعاد ساختاری جامعه روستایی است . مسکن در روستاها متناسب با شرایط محیطی، اجتماعی و اقتصادی جامعه روستایی شکل می‌گیرد. در فضای امروز جامعه نیز با گسترش دامنه تنوع انتظارات انسان از مسکن، معیارهای مختلفی برای تعیین مسکن مناسب و مطلوب مطرح می‌شود. ولی برخی معیارها نظیر استحکام ساختمان، برخورداری از تسهیلات و خدمات جانبی اهمیت اساسی‌‌تری دارند. خصوصیات مسکن در طول زمان دائماً در حال تغییر اسـت و بررسـی رونـد ایـن تغییرات برای برنامه‌ریزی و موضع‌گیری سیاسی و مالی مناسب دولت‌ها در برابر مشکلات و نیازهای امروز و آینده ضروری است. رضایی افزود: بررسی نوع مصالح ساختمانی سکونتگاه‌های روستایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و دلیل آن مساله‌ی امنیت زیستی در سکونت‌گاه‌هاست که عواملی مانند زلزله‌خیزی منطقه و اقلیم آن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در صورتی که یک منطقه زلزله خیز بوده و نوع مصالح ساختمانی آن نسبت به زلزله آسیب پذیر باشد، در صورت وقوع هر حادثه، ضرر و زیان‌های مالی و جانی به بار می‌آورد. این کارشناس جغرافیا و برنامه ریزی روستایی عنوان کرد: بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال 1390، ا تعداد 5172594واحد مسکونی روستایی در کل کشور وجود داشته که به لحاظ نوع مصالح عمده مشتمل بر 491008 واحد اسکلت فلزی 574054 واحد بتون آرمه ، 4072887واحد سایر مصالح ساختمانی و 34645واحد اظهار نشده بوده است. وی همچنین اظهار داشت: با توجه به اینکه 25/9 درصد از کل جمعیت کشور یعنی بیش از 20 میلیون نفر در روستاها ساکن هستند، مقاوم سازی و نوسازی مسکن روستایی یک ضرورت ویژه است که نه تنها نیازمند برنامه ریزی و تسهیلات ویژه ازسوی سازمان ها و ارگان های مربوطه بوده بلکه توجه مالکان و صاحبان مسکن روستایی را به این امر بیش از پیش می طلبد. رضایی در بخش پایانی اظهارات خود عنوان کرد: برای پایداری نظام سکونتگاه های روستایی، برنامه ریزان و متولیان امر رسالت سنگینی برعهده دارند؛ به طوری که تاکنون نیز وقوع زلزله تدابیری هر چند مقطعی را از سوی دولتمردان به همراه داشته اما با توجه به گستردگی پیامدهای این حوادث و آثار مخرب آن ضرورت می نماید که برنامه ریزیهای بنیادین توسعه ای و اقتصادی برای مقابله و چاره سازی آن در دستور کار قرار گیرد.