گوشی‌هایی مثل بمب ساعتی

روزنامه آرمان: گذران بیش از حد وقت در شبکه‌های اجتماعی باعث شده است تا در برخی موارد غریبه ها، آشنا و آشنایان به غریبه تبدیل شده و دوستی‌های نامتعارفی شکل بگیرد که همین موضوع ضربه مهلکی بر پیکره خانواده‌ها می‌زند. هم‌اکنون روند استفاده از شبکه‌های اجتماعی به گونه‌ای در میان برخی از افراد شدت گرفته که ساعات طولانی از زمان خود را در طول شبانه روز در این شبکه‌ها می‌گذرانند. حضور بیش از اندازه زنان و مردان در شبکه‌های اجتماعی باعث شده است تا برخی افراد در این شبکه‌ها برای خود دوستانی داشته باشند، اما با فرد دیگری زندگی کنند. در شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و گاه وابستگی عاطفی شدیدی پیش می‌آید که این موضوع موجب می‌شود نسبت به خانواده خود دلسرد شوند. شبکه‌های اجتمای آسیب‌های جدی به خانواده‌ها می‌زند و حضور بیش از اندازه اعضای خانواده در شبکه‌های اجتماعی طلاق عاطفی را در میان خانواده ایرانی گسترش داده است. اما با این تفاسیر نمی توان کارکرد این شبکه‌ها را به طور کلی به زیر سوال برد چون این ابزار همچون شمشیر دولبه می تواند ابعاد مثبت و منفی گسترده ای داشته باشد. بر اساس پژوهش های انجام شده با موضوع تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر روابط زن و مرد باید گفت حضور زنان و مردان متاهل در این فضا تاثیر غیر قابل انکاری بر روابط زوج‌ها می‌گذارد. در این فضا مشاهده می‌شود که افراد به دوست مجازی خود وابستگی عاطفی شدید پیدا کرده‌ و بیشترین زمان خود در طول شبانه روز را با چت کردن با او سپری می‌کنند. در برخی مواقع مشاهده می شود زن و مرد، شب‌ها به جای اینکه در کنار یکدیگر به گفت وگو بپردازند هر کدام در گوشه‌ای موبایل به دست در فضای مجازی وقت می‌گذرانند و با دوستان مجازی خود هم صحبت هستند. به کارگیری این ابزار باید بر اساس برنامه و با حساب و کتاب باشد، چرا که حضور بیش از حد در فضای مجازی باعث شده تا زمانی که افراد می‌توانند در کنار همسر خود لحظات لذت‌بخشی را بگذرانند، اوقات خود را در فضای مجازی سپری کنند. افراد باید برای روابط زناشویی خود حرمت و چارچوب تعریف کنند و ارتباطات بی قید و بندی را که به مرور زمان حرمت زندگی افراد را به خطر می‏اندازد محدود کنند. در شبکه‌های اجتماعی ارتباطات بین زن و مرد شکل می‌گیرد و پس از مدتی این ارتباطات صمیمی شده و گاه به دیدارهای حضوری نیز می‌انجامد. در چنین شرایطی خیانت و پنهان کاری میان زن و مرد شکل می‌گیرد. این در حالی است که در این شبکه‌ها امکان سوءاستفاده‌های جنسی از دختران و افتادن آنها در دام مردان یا پسران هوس ران بسیار است. بیماری‌های تهدیدکننده در کمین کاربران شبکه‌های اجتماعی اگرچه تکنولوژی تلفن همراه زندگی راحت‌تری برای انسان به ارمغان آورده است، اما سلامت جسمی و روانی کاربرانی را که بیش‌ از حد از فناوری تلفن همراه استفاده می‌کنند به خطر می‌اندازد. کاربرانی که بیش از حد از تلفن همراه استفاده می‌کنند دچار گرفتگی عضلات انگشت و درد در اثر تایپ پیام کوتاه، بازی کردن و همچنین عارضه التهاب تاندون‌ها می‌شوند. همچنین این افراد دچار گرفتگی گردن می‌شوند که گرفتگی گردن سبب آسیب وارد شدن به عضلات پشت بدن می‌شود. خیره شدن به اندازه کوچک متون سبب خستگی چشم، تاری دید، گیجی و خشکی چشم می‌شود. درد عضلات چشم به همراه گردن موجب سر درد می‌شود. همچنین ممکن است افرادی که زیاد از تلفن همراه استفاده می‌کنند دچار سندروم توهم لرزش و زنگ تلفن همراه شوند که این امر سبب ایجاد اضطراب در افراد می‌شود. در اصل فناوری تلفن همراه هم خوب و هم بد است و مهم‌ترین مساله استفاده درست از تلفن همراه است. تنها با استفاده درست از آن، این ابزار زندگی افراد را آسان‌تر می‌کند. در ضمن از لحاظ روانی نیز افراد در مواجهه با این فضا و تکثر منابع در ساخت هویت، دچار تعلیق (به معنی معلق بودن و سردرگمی) می‏شوند. از بین رفتن زمان و مکان و نقش بیشتر فضا در دنیای مجازی تجلی آشکاری دارد. افراد در مواجهه با این فضای دوم، بنیان‌های هویت خود را متزلزل می‌بینند و دچار تردید و اضطراب می‌شوند. اگرچه شبکه‌های اجتماعی در فرایند ارتباطات می‌توانند دارای تاثیرات مثبت و منفی باشند، اما پژوهش‌های حاضر تنها بر جنبه‌های بحران‌زای این فرایند تاکید کرده‌اند و یکی از آثار فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی را در جوامع، به‌ویژه جوامع درحال گذار، ایجاد بحران هویت ملی و دینی می‏دانند. تشدید اختلاف زوج‌ها امروزه دسترسی به وب سایت، پرداخت قبوض، انتقال وجه نقد، چک کردن حساب، خدمات دوست‌یابی و موارد دیگر از طریق تلفن همراه انجام می‌گیرد. در زندگی دیجیتالی، تلفن همراه و رایانه قابل حمل به عنوان کانال‌های رسانه‌ای جدید در ارتباط با دنیای مجازی محسوب می‌شوند. سیستم دیجیتالی نه تنها رفتار پرداخت ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه سبب تغییر راه ما در برقراری ارتباط با مردم و شرکت‌ها شده است، تکامل فناوری اطلاعات نشان دهنده تغییر زندگی انسان است. بنابراین نمی‌توان تکنولوژی تلفن همراه را در زمینه توسعه فناوری اطلاعات نادیده گرفت. شرکت حقوق و قضائی Slater and Gordon بریتانیا در مطالعه جدید خود به این نتیجه رسیده است که شبکه‌های اجتماعی منبع اصلی برای تنش‌های زناشویی محسوب می شوند و اگر به آنها توجه نشود، می توانند مشکلات عدیده ای به وجود آورند. مطالعه جدید روی بیش از دو هزار زوج بریتانیایی انجام شد و کارشناسان به این نتیجه رسیدند که تقریبا یک چهارم آنها در طول هفته یک مشاجره مرتبط به شبکه‌های اجتماعی دارند و ۱۷درصد زوج‌ها هم اعلام کردند که به دلیل مشابه هر روز با همسر خود درگیری و جدل دارند. وقتی زندگی بازیچه شبکه‌های اجتماعی می‌شود در گیر و دار شلوغی مهمانی حسین گوشه ای نشسته و سرش در تبلت است و گاه و بی گاه لبخند می زند. اما حواسش جمع است که با حضور همسرش صفحه تلگرام را بسته و خود را مشغول بازی کلش کند. هرچند گاهی نیز بی‌هوا تبلت را بسته و به کنار سوق می دهد. به گفته او با استفاده از شبکه‌های اجتماعی افراد در کمترین زمان از حال و روز هم با خبر می‌شوند و این امر را می توان جزو نکات مثبت این نرم‌افزار برشمرد. اما همسرش از اینکه او سرش در گوشی است سخت کلافه شده و می گوید: شب ها من و بچه ها سرگرم برنامه های تلویزیون هستیم و همسرم به دنبال چت با دوستان و همکاران خود است. این زن جوان می افزاید: سر این موضوع تا به‌حال چندین بار کارمان به دعوا، قهر و درگیری کشیده است، اما حسین انگار قرار نیست دست از این کارها برداشته و زندگی اش را در اولویت قرار دهد. دیگر مانده‌ام چه‌کار کنم چون با هر اعتراضی کار به جای باریک می‌کشد و با یک قیافه حق به جانب رفتار می کند به‌طوری که انگار بدهکار او نیز هستم. به گفته این زن جوان تنها استدلال همسرش در گذار وقت در شبکه‌های اجتماعی عدم وجود تفریح و اوقات شاد در زندگی‌اش است! گوشی‌های مخفی دردسرساز وقتی حرف از گوشی‌های تلفن همراه می شود مرتضی می‌گوید: فقط یک گوشی ساده بدون امکان اتصال به شبکه‌های اجتماعی دارد. اما با کمی کنکاش می توان دانست او یک گوشی مخصوص برای اداره و خانواده دارد که همه افراد نیز شماره او را دارند. اما دو خط دیگر نیز برای ارتباط با دوستانش دارد. همسرش از گوشی‌های او بی‌خبر است و هرگونه سوءظن نسبت به این گوشی‌ها طوفان مهیبی را در زندگی آنها به راه می‌اندازد. او که گوشی‌های خود را در ماشینش جاساز می‌کند، چندی پیش با حضور همسرش در ماشین صدای پیام یکی از شبکه‌های اجتماعی درآمد و همین امر تا مدت ها میانه آنها را شکراب کرده بود. حفظ حریم برای حضور در شبکه‌های اجتماعی الهام و همسرش هر دو کارمند هستند. آنها بعد از وقت اداری ترجیح می دهند گوشی‌های تلفن همراه خود را خاموش کرده تا بتوانند به وظایف همسری و والدی خود رسیدگی کنند. الهام می‌گوید: نباید مسائل و مسئولیت‌ها را به هم ترجیح داد، بلکه هر یک از وظایف افراد در زندگی اولویت خاص خود را دارد. حضور در شبکه‌های اجتماعی و رد و بدل کردن برخی اخبار که در اغلب مواقع نیز جزو اخبار نادرست است نباید زندگی خصوصی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. انگار هنوز در جامعه ما افراد وظایفشان را نمی‌شناسند و نسبت به انجام آن چندان دغدغه‌مند نیستند. اگر حضور در شبکه‌های اجتماعی با رعایت حریم باشد می‌توان از این تکنولوژی به نحوه مطلوب بهره برد. اگر افراد بدانند که در رد و بدل کردن بسیاری از پیام‌ها و شکلک‌های به ظاهر جذاب چه اختلافات خانوادگی، دعواها، سوءظن‌ها و تاثیرات مخربی وجود دارد، بی‌شک این چنین بی‌محابا خود را در اختیار تاثیرات مخرب این نرم‌افزار قرار نمی‌دهند.