سونامی تفاهم‌نامه با خارج در دانشگاه‌ها

خبرگزاری مهر: آموزش عالی یکسالی است که بین المللی سازی را یکی از مهم ترین اهداف خود اعلام کرده و برای رسیدن به این هدف درحال گسترش ارتباطات خود با کشورهای مختلف است. ارتباطاتی که پای هیات های بزرگ خارجی از کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، عراق، اتریش، سوئیس، ایتالیا و ژاپن را به کشور باز کرده است. حضور هیات های بین المللی در مراکز آموزشی و پژوهشی کشور منجر به انعقاد تفاهم نامه های مختلفی در حوزه های تبادل استاد و دانشجو، برگزاری دوره های آموزشی مشترک، اجرای پژوهش های مشترک، پذیرش دانشجویان بورسیه و غیره شده است. روال انعقاد تفاهم نامه در ماه های اخیر تا حدی گسترش یافته که بعضا دانشگاه ها هر هفته یک گزارش از انعقاد تفاهم نامه اعلام می کنند اما این گسترش بی وقفه امضای تفاهم نامه زنگ خطری برای عدم اجرایی سازی این نوع اسناد است. سال گذشته آموزش عالی میزبان ۹۳ رئیس دانشگاه خارجی بود که حضور اکثر این افراد در دانشگاه های کشور منجر به انعقاد تفاهم نامه شد. این درحالی است که سرنوشت بسیاری از این اسناد هنوز به طور واضح مشخص نیست و این اسناد در حصار دیوارهای دانشگاه ها محصور مانده است. حال این پرسش مطرح می شود که چه میزان از تفاهم نامه هایی که طی سال های گذشته توسط دانشگاه ها با دیگر کشورها منعقد شده است ضمانت اجرایی لازم را دارا است. این موضوع ما را بر آن داشت تا به سراغ روسای دانشگاه های بزرگ کشور برویم و از آخرین وضعیت عملیاتی شدن تفاهم نامه های آنها مطلع شویم. تفاهم نامه هایی که از عمر برخی از آنها سال ها می گذرد. اجرایی شدن تنها ۵۰ درصد تفاهم نامه های دانشگاه شریف دانشگاه صنعتی شریف یکی از دانشگاه های برتر کشور در حوزه فنی و مهندسی است طی یک سال گذشته تفاهم نامه های مختلفی با کشورهای خارجی داشته و رئیس این دانشگاه معقتد است به طور میانگین این دانشگاه در سال ۹۴ در هر هفته میزبان یک هیات خارجی بوده که اکثر این بازدیدها منجر به انعقاد قرارداد شده است. محمود فتوحی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: هر گروه بین المللی که به ایران سفر می کند از این دانشگاه بازدید می کند که برخی از این بازدیدها منجر به انعقاد تفاهم نامه می شود. وی با بیان اینکه دانشگاه صنعتی شریف به دنبال اجرایی سازی تفاهم نامه های خود است، افزود: درحال حاضر تنها ۵۰ درصد تفاهم نامه های این دانشگاه عملیاتی و اجرایی شده است. رئیس دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: به طور مثال ما در سال گذشته با کشورهای ایتالیا، فرانسه و هنگ کنگ تفاهم نامه های مختلف داشتیم که برخی از آنها اجرایی و برخی نیز هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. کمتر از ۵ درصد تفاهم نامه های دانشگاه صنعتی اصفهان اجرایی شده است دانشگاه صنعتی اصفهان نیز از دیگر دانشگاه های بزرگ و مهم کشور است که در سال های گذشته مانند دیگر مراکز آموزش عالی کشور با دانشگاه های خارجی تفاهم نامه های مختلفی منعقد کرده است اما بخش زیادی از تفاهم نامه های این دانشگاه مسکوت مانده و زمینه اجرای آن فراهم نشده است. محمود مدرس هاشمی، رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان معتقد است اجرایی نشدن تفاهم نامه های بین المللی مشکل کلی جامعه است زیرا بستر بین المللی سازی در کشور هنوز فراهم نیست. وی گفت: درحال حاضر کمتر از ۵ درصد تفاهم نامه های این دانشگاه به مرحله اجرا رسیده است. رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: بستر لازم برای بین المللی سازی در کشور وجود ندارد بنابراین بسیار زمان می برد تا بتوانیم تفاهم نامه ها را به مرحله اجرا برسانیم. مدرس هاشمی تاکید کرد: موضوع انعقاد تفاهم نامه بد نیست اما باید بستری فراهم شود تا زمینه اجرای آن نیز صورت گیرد. انعقاد تفاهم نامه بدون راهکار اجرایی ممنوع دانشگاه تهران نیز مانند بسیاری از دانشگاه های کشور مسیر انعقاد تفاهم نامه های بین المللی پیش گرفته است گرچه این دانشگاه در این عرصه نسبت به دیگر دانشگاه های کشور سابقه طولانی تری دارد اما محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران تاکید دارد که این دانشگاه دیگر تفاهم نامه ای بدون ایجاد زمینه های اجرایی منعقد نخواهد کرد. وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: تعداد قراردادهای این دانشگاه بسیار زیاد است بنابراین نمی توانم آماری از میزان اجرایی شدن آنها بگویم. رئیس دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: تفاهم نامه های ما با کشورهای خارجی بسیار زیاد است و اکنون به طور جدی به دنبال اجرایی سازی آنها هستیم. نیلی احمدآبادی تاکید کرد: ما دیگر در این دانشگاه بدون اینکه راهکار اجرایی پیش بینی کنیم تفاهم نامه ای منعقد نخواهیم کرد. اما با وجود تمام این برنامه ریزی ها دانشگاه تهران نیز همچنان تفاهم نامه هایی دارد که هنوز به مرحله اجرا نرسیده است و رئیس این دانشگاه معتقد است برخی تفاهم نامه های دانشگاه در زمان تحریم متوقف شده که به دنبال اجرایی سازی آنها هستیم. عدم اجرا، سرنوشت بسیاری از تفاهم نامه های دانشگاه خواجه نصیر سرنوشت تفاهم نامه های دانشگاه صنعتی خواجه نصیر نیز جدا از دیگر دانشگاه های کشور نیست و بسیاری از آنها هنوز طعم شیرین اجرایی سازی را به خود نگرفته و درصد بسیاری از تفاهم نامه های این دانشگاه همچنان بر روی کاغذ مانده است. علی خاکی صدیق، رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیر در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: متاسفانه درصد بسیاری از تفاهم نامه های این دانشگاه اجرایی نشده است چراکه ما در روابط بین الملل در ابتدای راه قرار داریم. وی عنوان کرد: اما اکنون برای تحقق بین المللی سازی باید از طریق انعقاد تفاهم نامه زمینه ارتباطات را محقق کنیم حتی اگر بخشی از این تفاهم نامه ها به مرحله اجرا برسد. رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی افزود: آموزش عالی کشور کاملا بومی عمل کرده است و قدم برداشتن در حوزه بین الملل تجربه خود را می خواهد و نیازمند الزاماتی است. خاکی صدیق تاکید کرد: دانشگاه های کشور با سعی و خطا درحال قدم گذاشتن در راه بین المللی سازی هستند. وی اضافه کرد: باتوجه به اینکه درصد زیادی از تفاهم نامه های ما اجرایی نشده اما در سال گذشته تفاهم نامه هایی با کشورهای فرانسه و ایتالیا داشتیم که این تفاهم نامه ها به مرحله عقد قرارداد و اجرایی سازی رسیده است. اجرایی سازی ۵۰ درصد تفاهم نامه های دانشگاه کارآفرین کشور هیجان انعقاد تفاهم نامه تنها مربوط به دانشگاه های جامع و صنعتی کشور نمی شود بلکه دانشگاه کارآفرین کشور که با عنوان علمی کاربردی درحال فعالیت است نیز پا در این مسیر گذاشته است. دانشگاه علمی کاربردی که طی سال های گذشته ارتباط بین الملل زیادی نداشته طی یک سال گذشته در حوزه روابط بین المللی و انعقاد تفاهم نامه تجربه جدیدی را داشته به گونه ای که رئیس این دانشگاه معتقد است کمتر از ۵۰ درصد تفاهم نامه های این دانشگاه عملیاتی شده است. محمد اخباری گفت: اجرای تفاهم نامه ها نیازمند مقدماتی است که ما در این دانشگاه درحال فراهم سازی مقدمات لازم هستیم. وی عنوان کرد: این دانشگاه در سال گذشته با دانشگاه های کشور ترکیه تفاهم نامه منعقد کرده که این تفاهم نامه ها در زمینه آموزش آشپزی و چرم دوزی بوده است که زمینه اجرای آنها در سال جاری فراهم شده است. راهکار اجرایی سازی تفاهم نامه ها معضل اصلی کشور رئیس دانشگاه علم و صنعت معتقد است برخی از تفاهم نامه های این دانشگاه مانند دیگر دانشگاه های کشور اجرایی نشده است. محمدعلی برخورداری در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مبادله تفاهم نامه و عدم اجرای آن موضوعی است که مربوط به کل کشور است اما در این دانشگاه درحال برنامه ریزی هستیم تا زمینه اجرایی سازی تفاهم نامه ها را محقق کنیم. وی تاکید کرد: ما بسیار حساس هستیم و برنامه داریم اگر زمینه اجرایی سازی وجود ندارد تفاهم نامه ای منعقد نکنیم. رئیس دانشگاه علم و صنعت گفت: به طور مثال ما تفاهم نامه هایی با کشور عراق داشتیم که از مهرماه سال جاری این تفاهم نامه اجرایی خواهد شد. برخورداری خاطرنشان کرد: همچنین این دانشگاه با کشور ترکیه نیز تفاهم نامه ای منعقد کرده که درحال مذاکره و مکاتبه برای اجرایی سازی آن هستیم. سهم ۳۰ درصدی در اجرای تفاهم نامه های دانشگاه شیراز عظیم فر، معاون بین الملل دانشگاه شیراز نیز در این رابطه گفت: طی یک و نیم سال گذشته روند انعقاد تفاهم نامه های این دانشگاه ۱۰۰ رصد افزایش یافته و باتوجه به این میزان حجم تفاهم هم ۳۰ درصد منجر به اجرا شده است. معاون بین الملل دانشگاه شیراز عنوان کرد: سال گذشته این دانشگاه با ۱۱ دانشگاه کشور روسیه، ۴ دانشگاه کشور اسپانیا و چند دانشگاه کشور آلمان تفاهم نامه های مختلفی منعقد کرده است. عظیم فر خاطرنشان کرد: درحال برنامه ریزی برای اجرایی سازی تفاهم نامه های گذشته این دانشگاه هستیم که در این راستا تفاهم نامه خود با دو کشور کویت و فرانسه را به مراحل اجرایی رسانده ایم. وی گفت: این دانشگاه در گذشته با کشور ترکیه نیز تفاهم نامه ای منعقد کرده بود که اکنون به مرحله اجرا رسیده است. تلاش می کنیم قراردادهای دانشگاه فردوسی عملیاتی شود دانشگاه فردوسی مشهد نیز جزء دانشگاه های جامع کشور است که طی سال های گذشته با بیش از ۳۵ دانشگاه خارجی تفاهم نامه منعقد کرده است اما آماری از اجرایی سازی آنها وجود ندارد. محمد کافی، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: طی سال های گذشته تفاهم نامه های مختلفی با دانشگاه های خارجی داشته ایم که برخی از آنها عملیاتی شده است. وی با بیان اینکه این دانشگاه با ۳۵ دانشگاه خارجی تفاهم نامه همکاری منعقد کرده است، افزود: برنامه داریم پروژه جدیدی در زمینه انعقاد تفاهم نامه نداشته باشیم تا پروژه های نیمه تمام گذشته این دانشگاه به مرحله اجرا برسد. راهکار برون رفت از تفاهم نامه های صوری بین المللی سازی که ادبیات جدید این روزهای آموزش عالی کشور است تنها در انعقاد تفاهم نامه خلاصه شده، تفاهم نامه هایی که به دلیل کثرت آنها و نبود زیر ساخت های لازم مهرشان مدت ها است خشک شده و در بایگانی دفاتر روسای دانشگاه ها خاک می خورد. یکی از مهم ترین معضلات این روزهای دانشگاه های کشور عدم برنامه ریزی دقیق برای اجرای تفاهم نامه هایی است که با کشورهای خارجی منعقد می کنند چراکه در بسیاری موارد امضا این تفاهم نامه ها تنها تبدیل به برنامه های تبلیغاتی شده و به زعم برخی از روسای دانشگاه های بزرگ درصد کمی از این اسناد در مسیر اجرایی سازی قرار می گیرند و سرنوشت مابقی تفاهم نامه ها مشخص نیست. بین المللی سازی دانشگاه های کشور برای رسیدن به نقطه مطلوب و آرمانی خود نیازمند شناسایی راهکارها برای تدوین تفاهم نامه های عملیاتی، نیازسنجی، تغییر زیرساخت های آموزش عالی، پرهیز از شعار و تبلیغ زدگی، به روز رسانی تفاهم نامه ها و برنامه ریزی مشخص برای همکاری با کشورهای هدف است.