آیا برخورد با بی‌حجابی وظیفه ناجاست؟

سرویس اجتماعی فردا: با آغاز به کار 7 هزار نیروی پلیس نامحسوس امنیت اخلاقی که برای مقابله با چهار جرم و هنجار شکنی از جمله مزاحمت نوامیس، کشف حجاب، آلودگی صوتی و رفتارهای پرخطر به صورت ویژه شکل گرفته است، موجی از انتقادات در رسانه های متعدد به راه افتاد. عده ای می گویند بهتر نیست بجای این کارها، کار فرهنگی کنیم؟! یا اینکه آیا فضای جامعه با این کار امنیتی نمی شود.

آیا اقدام اخیر ناجا، سلب آزادی از مردم نیست؟ آیا فضا را امنیتی نمی کند؟

امر و نهی کردن دیگران، محدود کردن آزادی آنان است لذا نیاز به مجوز از مرجعی دارد که خود دارای ولایت است. خداوند متعال به دلیل توحید در خالقیت، بر همه مخلوقات خود ولایت و اولویت دارد؛ و به دلیل ادله شرعی فراوان، ولایت در امر و نهی را به همه مسلمانان داده است. آیه 104 از سوره آل عمران (وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ امَّةٌ يَدْعُونَ الَى الْخَيْرِ وَ يأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمَنْكَرِ وَ اولئِكَ هُمْ الْمُفْلِحُونَ) و نیز آیه شریفه زیر، دو مصداق از این ادله است:

«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ». (التوبة: 71): مردان مؤمن و زنان مؤمن بعضى سرپرست و مسئول بعض ديگر هستند به معروف وا مى ‏دارند و از منكر باز مى ‏دارند و نماز مى‏ خوانند و زكاة مى ‏دهند و از خدا و رسول اطاعت مى‏ كنند، آنها را زود خدا رحمتشان خواهد كرد كه خدا توانا و حكيم است. (ر.ک: الميزان في تفسير القرآن، ج‏9، ص: 338)

امر و نهی در مرحله اول و دوم از ولایت آحاد مسلمانان است؛ ولی اگر وافی به غرض نباشد نوبت به اجرای مرحله سوم آنکه از اختیارات حاکم اسلام است، می رسد. افرادی که مرتکب معصیت می شوند در این کار خود آزاد نیستند تا سلب آن قابل طرح باشد. به عبارت دیگر «سلب» به «آزادی» متعلق است؛ بنابراین اگر موضوع آزادی منتفی باشد سلب نیز منتفی است. کسانی که بدون وجود موضوع آزادی، نسبت به سلب آن اعتراض می کنند دست به مغالطه زده اند. دیده شده است برخی از متدینین، نسبت به این مغالطه غفلت نموده و بدون توجه به چارچوبهای قانونی و حقوق افراد، با افراد سفسطه گر هم نوا شده اند و در عین حال که مؤمن و معتقد به اسلام هستند عملا پشت پا به معارف نورانی اسلام زده و اسلام را از رسمیت انداخته اند نیز برخی معارف اسلامی را از محاسبات خود حذف کرده و بسان افراد سکولار سخن می گویند و تحلیل کرده و نسبت به موضوعاتی که اصالتا دینی است داوری می نمایند.

*مقام معظم رهبری در این رابطه فرمودند: اگر معنای امر به معروف و نهی از منکر برای مردم روشن شود معلوم می شود که یکی از نوترین، کارآمدترین و شیرین ترین شیوه های تعامل اجتماعی است و بعضى افراد ديگر در نمى ‏آيند بگويند: «این فضولی کردن است!»، نه؛ این همکاری کردن است؛ اين نظارتِ عمومى است؛ این کمک به شیوع خیر است، این کمک به محدود کردن بدی و شر است ... بدترین خطرها این است که روزی در جامعه، گناه به عنوان صواب و کار خوب به عنوان کار بد معرفی بشود. (بیانات مقام معظم رهبری 25/ 09/ 1379)

*جوانان در محيط خودشان، امربه معروف و نهي از منكر كنند. چرا اين واجب- امر به معروف و امر به كارهاي خوب- در جامعه اسلامي هنوز اقامه نشده است؟ نگوييد به من چه؛ او هم نمي تواند بگويد به تو چه؛ اگر هم گفت، شما اعتنا نكنيد. (بیانات مقام معظم رهبری، 15/ 08/ 1370)

در جامعه اسلامی باید هزینه دینداری پایین و هزینه ارتکاب گناه و معصیت بالا باشد. اگر اقدامات مؤثر در زمینه امر به معروف و نهی از منکر موجب بالارفتن هزینه گناه و نگرانی گناهکار می شود و وی برای اصرار بر معصیت، احساس نا امنی می کند باید از آن استقبال نمود. مردم مؤمن هیچگاه از نا امنی گناه و گناهکاری، دچار دلهره نمی شود بلکه فضا را برای حفظ عفت و پاکدامنی مهیا می بینند و از این جهت خرسند و راضی هستند. البته این افراد هرگاه با جامعه گناه آلود مواجه می شوند احساس ناامنی می نمایند و به تکاپو می افتند درست بر عکس کسانی که با دیدن مظاهر گناه، مهر سکوت بر لب می زنند و به محض اینکه عرصه بر معدودی از گناهکاران متجاهر تنگ می شود به هیجان در می آیند و نطقشان باز می شود.

آیا اصالتا این اقدامات، کار خوب و مفیدی است؟

*وجوب امر به معروف و نهی از منکر، نقلی است و مستند به ادله شرعیه می باشد. احکام شرعی، تابع مصالح و مفاسد نفس الامری است؛ پس در اجرای این فریضه مصلحت عظیمه ای است که شارع مقدس اسلام بر اساس آن، آن را واجب کرده است. چه بسا ما انسانها که دارای محدودیت در علم هستیم از بسیاری از حکمت های ریز و نهان آن آگاه نباشیم و تنها تا حدودی آن را درک نماییم. مقام معظم رهبری می فرماید:

خداى متعال كه اين واجب را بر ما مسلمانان نازل فرموده است، خودش مى ‏داند مصلحت چگونه است. ما هم تا حدودى حكم و مصالح الهى را درك مى‏كنيم. (بیانات مقام معظم رهبری، 29/ 07/ 1371)

طراحی هندسه امر به معروف همانند سایر احکام توقیفی و اختراعی شارع مقدس اسلام، از پیچیدگی زیادی برخوردار است لذا به عهده انسان واگذار نشده است. نماز و حج، همانند امر به معروف و نهی از منکر، از احکام اختراعی است و طراحی آن، الهی است و اصطلاحا، توقیفی می باشد. در مقابل برخی احکام مانند معاملات، امضائی است و بوسیله افراد جامعه طراحی شده و توسط شارع مقدس، با قیودی امضاء و پذیرفته شده است. برای بحث در مورد احکام اختراعی لازم است به معارف اسلامی رجوع کنیم و با مدد گرفتن از احکام ارائه شده در منابع دینی، به بررسی آن بپردازیم. اگر می خواهیم کاری را تأیید نماییم و یا قیدی و تبصره ای به آن بزنیم یا از آن کم نماییم باید به ادله دینی استناد کنیم. برخی در تحلیل و داوری، تفاوت میان احکام اختراعی و امضائی را در نظر نمی گیرند و دست به تحلیل می زنند. این افراد به نتایجی می رسند که با احکام اسلام فاصله دارد. همچنین برخی از معاندین، از این حقیقت آگاه هستند و با مغالطه، اغراء به جهل می نمایند و واقعیات را از مخاطبین خود پنهان می سازند.