سرنوشت حج 95 از زبان رییس سازمان حج و زیارت

خبرگزاری ایسنا: سعید اوحدی با بیان اینکه موضوع حج یک مسئله تک بعدی نیست، افزود: سفر حج با سفر شهروندان به یک مقصد توریستی تفاوت می کند و نمی شود به سادگی درباره آن تصمیم گرفت. به گزارش سازمان حج و زیارت، وی تصریح کرد: سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم برنامه ریزی های خود را برای برگزاری حج 95 انجام می دهند اما همه چیز تحت تأثیر اتفاق های حج گذشته قرار دارد. رئیس سازمان حج و زیارت ادامه داد: ایران آماده اعزام زائران است اما همه چیز بستگی به جلسه ای دارد که قرار است همین روزها با مقامات سعودی برگزار شود. ** برگزاری حج تمتع سال 95در هاله ای از ابهام قرار دارد این خلاصه یک گفت و گوی طولانی با رئیس سازمان حج و زیارت پس از همه حواشی آن در سال 94است؛ پس از تیره شدن روابط سیاسی ایران و عربستان هیچ تماسی بین مسئولان دو کشور درباره برگزاری حج 95برقرار نشده و همه چیز تحت تأثیر روابط سیاسی قرار دارد. از طرفی هنوز وضعیت مسائلی همچون سرانجام پرونده فرودگاه جده و فاجعه تلخ منا مشخص نشده و تضمینی هم برای امنیت جان زائران ایرانی وجود ندارد. در این گفت و گو آینده حج با سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت بررسی شده است. *با توجه به شرایط کنونی روابط سیاسی ایران و عربستان، ارزیابی شما از برگزاری حج تمتع سال 95چیست؟ اوحدی گفت: به هر حال در یک سال گذشته منطقه شرایط ویژه ای داشته که به طور طبیعی در حوزه های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی اثرگذار بوده است. وی خاطر نشان کرد: این فراز و نشیب ها روی مناسبات زیارتی زائران ما نیز اثر گذاشته است. برای مثال اگر ما به کشور عراق زائر اعزام کنیم و به دلیل مسائل امنیتی به جمع بندی برسیم که در مرحله ای اعزام زائر به سامرا متوقف شود تا از امنیت مطمئن شویم، حتما این کار را انجام می دهیم. اوحدی ادامه داد :تامین امنیت و ارائه خدمات مناسب حق زائران و اولویت اول ما در اعزام زائران است،ما با کشورهایی که زائر اعزام می کنیم درباره حقوق زائر تفاهمنامه امضا و نظارت می کنیم که حتما رعایت شود. درباره اعزام زائر به عربستان هم همین شرایط جاری است. *ممکن است به دلیل رعایت نشدن همین شرایط حج امسال برگزار نشود؟ اوحدی گفت :موضوع حج یک مسئله تک بعدی نیست. با سفر شهروندان به یک مقصد توریستی تفاوت می کند و نمی شود به سادگی درباره آن تصمیم گرفت. سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم برنامه ریزی های خود را برای برگزاری حج 95انجام می دهند اما همه چیز تحت تأثیر اتفاق های حج گذشته قرار دارد. **سالی که با ماجرای فرودگاه جده شروع شد رئیس سازمان حج و زیارت گفت: سال گذشته با طرف های سعودی قراردادهایی را برای اعزام بیش از 800هزار زائر امضا کرده بودیم و حداکثر زائر به عمره اعزام می شد که هشتم فروردین 94آن اتفاق شنیع و غیراخلاقی و ضد آموزه های دینی در فرودگاه جده رخ داد. وی ادامه داد: این موضوع واکنش های مختلفی داشت و احساسات مردم جریحه دار شد به اعتقاد ما در آن مقطع مسئولان عربستانی هم بیش از حد در مجازات این دو مامور مجرم تعلل کردند. موضوع در جلسات مختلفی که با مسئولان سعودی داشتیم مطرح شد. به وزیر حج عربستان گفتیم که این دو مأمور در لباس تأمین امنیت حجاج این خلاف را مرتکب شده اند و درنظر نگرفتن اشد مجازات برای آنها در اسرع وقت واکنش منطقی مردم را به دنبال خواهد داشت. وی تاکید کرد: دیدید که تعلل بیش از حد مسئولان سعودی موجب تعلیق عمره شد که حرکت بسیار درستی بود. گاهی اوقات شرایط بیرونی و محیطی به عنوان یک عامل تأثیرگذار جدی و خارج از پیش بینی ها همه برنامه ها را تغییر می دهد، همان طور که این اتفاق موجب بر هم خوردن همه برنامه ریزی های عمره شد. *آیا حادثه فرودگاه جده و فاجعه منا، برنامه ای مهندسی شده برای برخورد با زائران ایرانی و جایگاه ایران در بین کشورهای اسلامی بوده است؟ اوحدی گفت : هیچ شاهد و دلیلی برای اینکه رفتار دو مامور پلیس خائن سعودی مهندسی شده باشد وجود ندارد. ضمن اینکه شب حادثه مقامات سعودی بلافاصله در فرودگاه جده حاضر شدند و خیلی شرمنده هم بودند. در ملاقات های سفیر ما با مقامات ارشد عربستان ازجمله وزیر کشور و ولیعهد و وزیر خارجه وقت، آنها به شدت این رفتار را محکوم کردند. وقتی که وزارت امور خارجه سرکنسول عربستان را احضار کرده بود، او گفته بود من فکر می کردم برای هر چیزی احضار شوم غیر از این رفتار شنیع غیرقابل توجیه که موجب شرمندگی و سرافکندگی ما در مقابل جمهوری اسلامی ایران شود. *بعد از همین حادثه فرودگاه جده و پیش از اعزام حجاج، خیلی ها هشدار دادند که رفتار سعودی ها ممکن است با زائران ایرانی تغییر کند.حالا نه به اندازه حادثه منا اما نوعی از بدرفتاری که قابل پیش بینی بود.نبود؟ اوحدی تصریح کرد: البته که پس از تعلیق عمره برای حج 94پیش بینی مختلفی شد. حتی ما پیش بینی می کردیم به دلیل شرایط ویژه منطقه با برخی مشکلات روبه رو شویم و برای آنها تمهیداتی اندیشیده شده بود اما در هیچ برهه ای از تاریخ سراغ نداریم که در مسیر رمی جمرات فاجعه ای با این ابعاد رخ دهد. وی اضافه کرد: حدود 12سال پیش اتفاقی در محل رمی جمرات افتاد که در آن نزدیک 400نفر از زائران کشورهای جنوب شرق آسیا جان باختند. یا اینکه چادرهای حجاج در منا و عرفات دچار آتش سوزی شد ولی در مسیر رمی جمرات حادثه ای نداشته ایم که بیش از 7هزار نفر از حجاج کشورهای مختلف جان به جان آفرین تسلیم کنند.واقعا سند اثبات شده ای برای اینکه این حادثه عمدی باشد وجود ندارد. *با وجود این اتفاق، ارتباط ایران و عربستان دست کم در موضوع حج خوب پیش می رفت؟ اوحدی گفت :بله، پس از فاجعه منا نیز براساس توافقی که با مسئولان سعودی شده بود جلساتی داشتیم که خانواده ها برای شناسایی عزیزان شان به عربستان اعزام می شدند. وی خاطر نشان کرد: کار شناسایی و جابه جایی اجساد هم اگر چه با تأخیر هایی همراه بود که بخشی از آنها مربوط به شرایط خاص در کشور عربستان می شد اما انجام شد. وی با اشاره به اینکه ،خبر شهادت شیخ نمر اعلام شد که واکنش های مختلفی را از سوی کشورهای اسلامی داشت گفت :پس از واکنش های مردم ایران، عربستان تصمیم به قطع روابط با ایران گرفت. وی ادامه داد: پس از این تصمیم عربستان به مجموعه عوامل دستگاه دیپلماسی کشور(سفارت و کنسولگری ایران در ریاض و جده) و دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت اعلام کرد که این کشور را ترک کنند و تابلو دفتر نمایندگی سازمان حج پایین کشیده و دفتر تعطیل شد. اوحدی افزود: درصورتی که نیروهای دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت نیروهای سیاسی نبودند و صرفا کارهای هماهنگی و بسترسازی برگزاری عمره و حج را در عربستان انجام می دادند. *این کار قبل از اعلام سخنگوی وزارت حج عربستان مبنی بر دعوت برای برگزاری حج بود؟ اوحدی گفت :دقیقا همزمان با اعلام آمادگی پذیرش زائران ایرانی از سوی سخنگوی وزارت حج عربستان بود. در آن زمان بنده اعلام کردم رفتار و گفتار مسئولان سعودی تناقض دارد و این تناقض را باید مسئولان حج سعودی حل کنند. چون دعوت از زائران برای برگزاری مراسم حج صرفا در گفتار نیست و زمینه های این دعوت نیز باید فراهم شود. وی یادآوری کرد: زمینه های دعوت این است که قراردادهای مسکن و تدارکات منعقد شود، درباره فرایند صدور ویزا به تفاهم برسیم و در طول سالیان گذشته معمولا این گونه بوده که قبل از موسم حج، مسئولان وزارت حج عربستان در ماه های ربیع الثانی یا جمادی الاول از مسئولان حج کشورها دعوت می کرد تا در یک جلسه ای تفاهنمامه حج همان سال به امضا برسد. وی با بیان اینکه:دعوت نامه اولیه قبل از قطع روابط سیاسی برای ما ارسال شد که برگزاری این جلسه را برای نیمه اول اسفند پیش بینی کرده بود، تصریح کرد که تا امروز این موضوع در هاله ای از ابهام قرار دارد و پس از قطع روابط سیاسی هیچ تماسی بین دو کشور نبوده است. تا این جلسه تشکیل نشود وضعیت حج سال 95مشخص نخواهد شد. اوحدی تاکید کرد: براساس مصوبه شور ای رهبری بعثه که به تأیید نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت رسیده سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم برنامه ریزی های خود را برای برگزاری حج 95انجام می دهند. وی افزود: امنیت، یکی از نکات مهم در حج است. مسئولان و مراجع بارها بر امنیت در حج تأکید کرده اند. *با توجه به شرایط کنونی روابط سیاسی ایران و عربستان، درصورت اعزام زایران ایرانی به حج، آیا تضمینی برای تأمین این امنیت وجود دارد؟ رئیس سازمان حج و زیارت گفت :هنوز به طور قطعی نمی توان درباره اعزام شدن یا نشدن زائران ایرانی به حج سال 95سخنی گفت. باید منتظر بمانیم و در آن جلسه ای که عرض کردم شرایط را بررسی کنیم. *می توان گفت به سرانجام رسیدن پرونده حادثه فرودگاه جده و فاجعه تلخ منا جزء شروط ایران برای حضور زائران ایرانی در حج 95است؟ اوحدی گفت :خیر، این مسائل باید با مسئولان حج عربستان مطرح و برایشان راهکار ارائه شود.موضوع حج واجب به طور مستقل و پس از جلسه با طرف سعودی بررسی می شود. زمان کافی هم برای انجام مقدمات حج 95وجود دارد. *آیا شما به عنوان رئیس سازمان حج و زیارت به مردم اطمینان می دهید که در حج سال 95به امید خدا مشکل خاصی وجود نخواهد داشت؟ وی تاکید کرد: حج در سال های اخیر به بهترین نحو ممکن انجام شده است. سال گذشته هم براساس برنامه ریزی ها پیش می رفت که فاجعه تلخ منا رخ داد که ما هیچ دخالتی به عنوان نیروی انسانی در آن نداشتیم. اوحدی گفت :برای حج سال 95هم یقینا سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری همه تمهیدات لازم را خواهند اندیشید تا در حد عالی برگزار شود. کمیته ای هم با حضور کارشناسان بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت تشکیل شده تا در مورد مطالبات و موضوعات قابل مذاکره با طرف سعودی به نقطه نظرات مشترکی برسیم. وی تاکید کرد: همه چیز بستگی به برگزار شدن یا نشدن جلسه با مسئولان حج سعودی دارد، ما بهترین برنامه ریزی ها را انجام داده ایم ولی تا قبل جلسه با طرف سعودی نمی توان به صراحت درباره مسائل حج سخن گفت. *با فرض اینکه حج 95برگزار شود، حتما شرایط ویژه ای خواهدداشت. چه تمهیداتی اندیشیده اید؟ اوحدی گفت : پرسش بسیار خوبی است کمیته های متعددی در سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری با حضور کارشناسان دو حوزه و استادان دانشگاه های کشور برای آسیب شناسی مراحل اجرایی حج و نحوه رفتار ما در بحران هایی که ممکن است با آنها مواجه شویم، تشکیل شده است. وی افزود: برای مثال هر سال زائران پیش از اعزام به حج مورد معاینات پزشکی قرار می گیرند که با توجه به اینکه حج در روزهای گرم سال برگزار می شود باید زائران به لحاظ جسمانی نیز از استطاعت لازم برخوردار باشند، ازامسال معاینات پزشکی دقیق تر خواهدبود. رئیس سازمان حج و زیارت گفت :در حوزه مدیریت بحران دستاوردها و جمع بندی های بسیار خوبی داشتیم. کمیته های بحران ما نباید فقط در ستادهای مکه و مدینه باشند، بلکه باید ساختار کاروان ها طوری باشد که مدیرانی که از قوای جسمانی بهتری برخوردارند و آشنایی بیشتری به زبان عربی دارند استفاده کنیم و حتی می توان برخی آموزش های امدادی را افزون بر مدیران کاروان ها به زائران نیز ارائه کرد. وی خاطر نشان کرد: حتی برای کارت شناسایی زائران نیز تمهیدات ویژه ای اندیشیده شده است. ما مقدمات انجام حج 95را انجام داده ایم و مشکلی از این بابت نداریم، چون کارهایی مانند مسکن، تغذیه، حمل ونقل زائران به عربستان و در داخل عربستان معمولا در حج سال قبل انجام می شود و آمادگی لازم را برای برگزاری هرچه بهتر حج 95داریم. فاجعه منا را شاید بتوان تلخ ترین رخداد سال 94 در جهان اسلام به ویژه برای ایرانیان به شمار آورد. برگزاری حج تمتع در این سال با رخدادهای ناگواری همراه بود. نخستین اتفاق در بیستم شهریورماه با سقوط جرثقیل رخ داد که به فوت 111 تن از زایران بیت الله الحرام از جمله چند ایرانی منجر شد. به فاصله کمتر از 2 هفته از این حادثه و همزمان با عید سعید قربان رویداد تلخ دیگری در دوم مهرماه به وقوع پیوست. به دنبال جریان سیلِ جمعیت، بسته شدن راه های منتهی به رمی جمرات و ناکارآمدی برگزار کنندگان حج، 2 هزار و 236 تن از حاجیان به علت فشار جمعیت، گرمازدگی و تشنگی جان خود را از دست دادند که شمار زیادی از جان باختگان این فاجعه، حاجیان ایرانی بودند.