چگونه تعداد کشته‌شدگان فاجعه منا ۳ برابر شد؟

فارس: سیدعلی مرعشی در نشست خبری خود به بازگویی روند امدادرسانی در جریان حج امسال پرداخت و گفت: پیش از اعزام ما در ذهنمان یک حج متفاوت را تصور می‌کردیم آن هم به علت شرایط سیاسی منطقه و اتفاقاتی که در یمن و سوریه در حال انجام است. وی ادامه داد: به همین دلیل پیش‌بینی می‌کردیم که سعودی‌ها تحت تأثیر مسائل سیاسی قرار بگیرند و تیم پزشکی خود را متفاوت از هر سال تدارک دیدیم و افراد با تجربه و چند منظوره را در تیم خود گنجاندیم. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر ادامه داد: آغاز حج بسیار خوب بود و مناسک حج روال عادی خوبی داشت چنانکه بر خلاف سال‌های قبل بیمارستان‌های ما بسیار خلوت‌تر بود ضمن اینکه در مکه با طرف‌های سعودی رایزنی‌های خوبی انجام داده بودیم و کمک‌های زیادی را از آنها گرفته بودیم. وی خاطر نشان کرد: به طور مثال بیمارستان فوق‌تخصصی ملک‌عبدالله پذیرش خاصی دارد و ما با مذاکرات آنها را قانع کردیم تا بتوانیم از بیمارستان هلال احمر به این بیمارستان فوق‌تخصصی بیمار ارجاع دهیم همچنین حجم قابل قبولی دارو از انها گرفتیم و سعودی‌ها اجازه استفاده از امکاناتی مانند آمبولانس را نیز به ما دادند. مرعشی به سانحه سقوط جرثقیل در مسجد‌الحرام اشاره کرد و گفت:‌ به محض وقوع طوفان و شروع بارندگی ما به نیروهای خود اماده‌باش دادیم به طوری که 7 دقیقه بعد از سقوط جرثقیل آمبولانس ما به مسجد‌الحرام رسیده بود و با هماهنگی‌هایی که با بیمارستان سعودی انجام دادیم ایرانی‌ها را بلافاصله به ما ارجاع دادند و ما نهایت همکاری را در این حادثه شاهد بودیم. وی ادامه داد: در حین انتقال نیز چند مجروحی که نیاز به جراحی داشتند در بیمارستان‌های سعودی بستری و به سرعت تحت عمل جراحی قرار گرفتند این روال و همکاری ادامه داشت تا اینکه فاجعه منا رخ داد. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر با ذکر دلایلی عنوان کرد که فاجعه منا می‌توانست رخ ندهد و یا اینکه تلفات بسیار کمتری داشته باشد. وی دراین زمینه گفت: اصولاً‌ اگر دولت سعودی برنامه‌ای برای پیشگیری داشت حادثه منا اتفاق نمی‌افتاد ضمن اینکه آنها در حین حادثه نیز رسیدگی مناسبی نداشتند و کوتاهی انجام شده واضح و روشن بود. مرعشی افزود: سوء تدبیر و سوء مدیریت با برخورد با فوت‌شدگان و درمان مجروحان نیز این پروسه بی‌تدبیری را تکمیل کرد تا یک فاجعه رخ دهد. وی با بیان اینکه 30 پزشک از تیم پزشکی به همراه روحانی کاروان در محل حادثه حضور داشتند و دچار حادثه شدند، گفت: ما در این فاجعه دو پزشک خود را به نام‌های حسینی و جوزی از دست دادیم اما اگر تمامی پزشکان ما دچار حادثه می‌شدند آن وقت وضعیت بسیار بحرانی‌تر از قبل می‌شد. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر به اقدامات بعد از حادثه تیم پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر اشاره کرد و گفت: بلافاصله بعد از وقوع حادثه تیم‌های رصد به محل حادثه اعزام شدند تا ما را از کم و کیف این رخداد با خبر کنند و سپس 7 تیم 6 نفره به محل حادثه اعزام کردیم. وی ادامه داد: متأسفانه سربازان سعودی که جوان و بی‌تجربه بودند اجازه مداخله کامل به تیم درمانی نمی‌دادند و حتی در دو مورد اجازه ورود آمبولانس به محل حادثه را نیز ندادند که در این هنگام معاون مرکز پزشکی تأکید کرد که آمبولانس‌ها هر طوری هست باید از صف سربازان عبور کنند و به محل حادثه برسند که خوشبختانه پس از جدیت ما سعودی‌ها اجازه ورود دادند و تصادفی رخ نداد. مرعشی با بیان اینکه برای امدادگران ایرانی و غیرایرانی تفاوتی نمی‌کرد، گفت: امدادگران ما 500 نفر غیرایرانی را از محل حادثه نجات دادند اما متأسفانه رسیدگی در صحنه و پس از آن در بیمارستان‌ها از سوی سعودی‌ها مشکل داشت چرا که آنها نه آموزش دیده بودند و نه امکانات کافی داشتند. وی در مورد خیابان 204 که حادثه در آن رخ داد، گفت: این خیابان 12 متر عرض دارد که متأسفانه خروجی آن با خودروهای آتش‌نشانی و امدادی مسدود شده بود اما ورودی آن باز بود و از خیابان‌های موازی که مانند خیابان 233 نیز جمعیت وارد خیابان 204 می‌شد. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر افزود: گرمای هوا و خستگی ناشی از مناسک شب قبل به همراه میانگین سنی بالای زائران موجب شد که حتی قبل از وقوع حادثه عده‌ای گرمازده شده و بر روی زمین بیفتند. وی تأکید کرد: بدون اغراق اگر اجازه مداخله به موقع امدادی داده می‌شد آمار فوت‌شدگان به یک سوم کاهش پیدا می‌کرد حتی عربستانی‌ها برای انتقال به بیمارستان نیز دچار مشکل بودند چرا که 5 بیمارستان 100 تختخوابی در منا داشتند که جوابگوی خیل عظیم مصدومان نبود. وی با بیان اینکه بیمارستان فاقد نیروی آموزش دیده برای مقابله با بحران بود، گفت: بی‌تجربگی آنها سبب شد خیلی زود تجهیزات پزشکی به اتمام برسد حتی آنها یک دستگاه ساده و ارزان‌قیمت به نام «ایر وی» که برای امداد هوایی لازم بود را نیز نداشتند. مرعشی خاطر نشان کرد: در موضوع رسیدگی به اجساد نیز عربستانی‌ها بی‌تدبیری کردند و ابتدا اجساد را در گرمای شدید و روی آسفالت روی هم تلنبار کردند به طوری که اگر کسی در زیر اجساد نیز زنده بود امکان نجاتش نبود. وی ادامه داد: آنها اشتباه بعدی را زمانی مرتکب شدند که اجازه شناسایی اجساد را همان روز اول ندادند و هر چه زمان گذشت کار شناسایی سخت‌تر شد. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر با اشاره به تیم امدادی ایرانی که مشغول عکسبرداری از جنازه‌ها و مدارک شناسایی بودند‌، گفت: زمانی که تیم ما مشغول عسکبرداری بود نیروهای سعودی با آنها برخورد کردند دوربین‌ آنها را گرفتند و یکی از افراد ما را 24 ساعت بازداشت کردند. مرعشی با اشاره به اینکه 70 اسم همان ساعات اول در اختیار مرکز پزشکی قرار گرفته است، گفت: اجساد 18 ساعت در گرمای شدید روی هم در خیابان آسفالت تلنبار بودند و این موجب شد تا دچار فرسایش شوند. وی تأکید کرد: پس از وقوع حادثه نیز سعودی‌ها می‌توانستند با مدیریت صحیح جلوی فاجعه را بگیرند چرا که تما مسیرها مجهز به دوربین مدار بسته است آنها می‌توانستند ورودی را بسته و خروجی خیابان را باز کنند. همچنین خیابان‌های موازی را برای خالی شدن جمعیت باز کنند. مرعشی در ادامه به خدمات روانی ارائه شده به 53 کاروان آسیب‌دیده اشاره کرد و گفت: تیم پزشکی ما در مجموع کارهایی انجام داد که مأموریت ذاتی آن نبود مسئولیت فوت‌شدگان ذاتاً‌ با ما نیست اما معاون ما یک هفته روزی 2 ساعت می‌خوابید و به همه بیمارستان‌ها سرکشی می‌کرد تا مفقودین را شناسایی کند او حتی نظاره‌گر شست‌وشوی 114 پیکری بود که در مرحله اول به ایران فرستاده شدند. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر خاطر نشان کرد: حضور در شهر طائف مجوزهای خاصی می‌خواهد اما ما دو روز تیم خود را بدون مجوز به طائف فرستادیم و عواقب آن را به جان خریدیم حتی ستادی در بیمارستان مکه تشکیل دادیم که 24 ساعته با دو خط تلفن پاسخگوی خانواده حجاج بود. وی در ادامه در پاسخ به سوالات خبرنگاران گفت: کل کادر پزشکی ما 500 نفر شامل 220 نفر کادر بیمارستانی بود و اکنون تمام تیم‌های پزشکی ما به ایران بازگشته‌اند به جز یک پزشک که مراقب یک مجروح ما که زیر دستگاه تنفس مصنوعی در مدینه است در این شهر حضور دارد تا اینکه امشب این مجروح تحت عمل جراحی قرار گیرد. مرعشی در مورد نظات بر بیماری کرونا نیز گفت: در تیم پزشکی ما 4 نفر از وزارت بهداشت حاضر بودند که همگی وظیفه‌شان مربوط به کرونا می‌شد. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر در پاسخ به این سوال که شایعه شده بود با پنکه‌های خاص مواد سمی در خیابان‌های منا پخش شده و یا افرادی در کانتینرها زنده بوده و به علت یخ‌زدگی جان باخته‌اند، گفت: در منا هیچ پنکه مه‌پاشی وجود نداشت که اگر این پنکه‌ها وجود داشتند اصل ماجرا رخ نمی‌داد. وی ادامه داد:‌ اتفاق به علت گرمای هوا و ازدحام جمعیت رخ داده است و اگر پنکه‌های مه‌پاش وجود داشت هوا خنک می‌شد و زائرین توان خود را از دست نمی‌دادند. مرعشی خاطر نشان کرد: ما دو پنکه مه‌پاش بزرگ برای بیمارستان خود در عرفات گذاشته بودیم که عده زیادی از حجاج برای خنک شدن جلوی آن تردد می‌کردند. وی همچنین در مورد کانتینرهای نیز گفت: موضوعاتی که در مورد اجساد کانتینرها مطرح شده شایعه است و صحت ندارد. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر همچنین در مورد شناسایی از طریق DNA اجسادی که در عربستان دفن شده‌اند، گفت: یک روند پیچیده است که توسط پزشک قانونی در حال انجام است نمونه‌های عربستانی باید گرفته شود با نمونه‌های ایرانی تطبیق داده شود و سپس نمونه‌های ما به عربستان ارسال گردد و آنجا نیز مطابقت داده شود. وی که خستگی را عاملی برای رخ دادن فاجعه منا عنوان کرده بود در پاسخ به این سوال که آیا شما به کاروان‌ها توصیه نکرده تا کمی استراحت کنند و سپس در منا حاضر شوند، گفت: این توصیه‌ها به تمام کاروان‌ها انجام شد و ما به آنها گفتیم حجاج ریکاوری کنند، آب بنوشند و صبحانه بخورند تا دچار مشکل نشوند.