هشدار درباره خشکسالی در کشور+ نقشه‌ها

پهنه بندی اختلاف میانگین دمای متوسط روزانه در شهریورنسبت به مدت مشابه

وی با بیان اینکه بخش‌های شمال غرب کشور شامل آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی، بخش‌های وسیعی از استان‌های غربی و جنوب غربی و جنوبی کشور شامل کرمانشاه، ایلام، لرستان، خوزستان، بوشهر، جنوب فارس و جنوب سیستان و بلوچستان نسبت به شرایط مورد انتظار و طبیعی شهریورماه حدود نیم تا یک درجه سلسیوس گرم‌تر بوده‌اند.

وی ادامه داد: در شهریور 94 شرایط گرمتری در استان خوزستان حاکم بود به طوری که مناطق مختلف این استان طی شهریور ماه 94 بین یک و نیم تا دو و نیم درجه سلسیوس گرمتر از میانگین بلند مدت شهریور ماه خود بوده‌اند.

به گفته فاتح، درمقابل برخی مناطق کشور در شهریور ماه 94 شرایط خنک‌تری نسبت به آنچه براساس آمارهای بلند مدت برای این ماه مورد انتظار است داشته‌اند. به عنوان نمونه استان‌های سمنان، ‌تهران، خراسان شمالی، بخش‌های بزرگی از استان‌های اصفهان، مرکزی، خراسان رضوی، بخش‌های کوچکتری از استان‌های مازندران، یزد، البرز، خراسان جنوبی، فارس، قزوین و همدان حدود نیم تا یک درجه از شرایط طبیعی مورد انتظار برای شهریور خنک‌تر بوده است و مابقی استان‌های کشور شرایط شهریور ماه طبیعی را داشته‌اند.

فاتح در بخش دیگر گفت‌وگو به وضعیت خشکسالی کشور در سه بازه زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت اشاره کرد و درخصوص شاخص مورد استفاده در پایش خشکسالی هواشناسی، گفت: مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران با استفاده از داده‌های در اختیار خود که از طریق شبکه گسترده دیده‌بانی هواشناسی کشور تامین و در بانک اطلاعات سازمان هواشناسی کشور ذخیره می گردد، نسبت به محاسبه انواع شاخص های پایش خشکسالی هواشناسی اقدام می نماید که یکی از این شاخص ها شاخص SPEI می باشد که در آن، همزمان از داده‌های بارندگی و تبخیر و تعرق پتانسیل استفاده می شود که طی بازه های زمانی متنوعی قابل محاسبه و ارائه است.

نقشه خشکسالی هواشناسی کشور طی دوره سه ماهه

فاتح ادامه داد: براین اساس، در نگاه کوتاه مدت، شاخص خشکسالی SPEI سه ماهه گذشته کشور نشان می‌دهد در بخش‌های زیادی از کشور با خشکسالی مواجه هستیم. این بخش‌ها شامل شمال غرب،‌ شمال و شمال شرق کشور متشکل از استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، جنوب و مرکز استان کرمان، استان هرمزگان، بخش‌های وسیعی از استان‌های بوشهر، کرمانشاه، ایلام، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و چهارمحال و بختیاری است.

به گفته وی، درمقابل مناطقی از کشور هم هستند که با استفاده از این شاخص شرایط ترسالی نشان می دهند نظیر بخش های کوچکی از استان های کردستان، لرستان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، شمال فارس، شمال کرمان و شرق استان تهران.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور افزود که از نظر خشکسالی بقیه مناطق کشور شرایط طبیعی دارند.

نقشه خشکسالی هواشناسی در سال آبی 94-93

وی در ادامه افزود:‌ در نگاه میان مدت و با استفاده از شاخص SPEI 12 ماهه، همه بخش‌های استان‌های کرمانشاه،‌ مرکزی، قم، سمنان، گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، و همچنین بخش‌های وسیعی از استان‌های اصفهان، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، بوشهر، خراسان جنوبی ، زنجان، قزوین، البرز، تهران، مازندران، کهگیلویه و بویراحمد و نیز بخش‌های کوچکی از استان های کرمان و فارس مناطقی هستند که خشکسالی خفیف تا شدید را نشان می‌دهند. بقیه بخش‌های کشور دارای شرایط نرمال خشکسالی در یک سال اخیر بوده‌اند و درمقابل، مناطق محدودی ازشمال استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و همچنین بخش‌هایی از گیلان و مازندران و بوشهر شرایط «ترسالی» را داشته‌اند.

نقشه خشکسالی هواشناسی کشور

فاتح با اشاره به شاخص SPEI هفت ساله خشکسالی که یک شاخص بلندمدت است تاکید کرد: هرچه شاخص را در بازه‌ی زمانی بلندمدت‌تری بررسی کنیم به نوعی نشانگر و انعکاس دهنده تجمیع و تثبیت خشکسالی در منطقه است. اگر از شاخص یک ماهه خشکسالی صحبت کنیم، این امر کمتر نگران‌کننده است، چرا که با بارش در ماه یا ماه‌های بعدی امکان بازگشت آن به شرایط طبیعی و حتی ترسالی وجود دارد، اما وقتی از خشکسالی با شاخص هفت ساله در یک منطقه صحبت می شود این مسئله نگران‌کننده است؛ چون در کوتاه مدت امکان جبران آن وجود ندارد.

فاتح در ادامه با اشاره به نقشه پهنه بندی خشکسالی با استفاده از شاخص SPEIهفت ساله کشور اظهار کرد:‌ بخش بسیار گسترده‌ای از کشور دچار خشکسالی است و حتی می‌توان بیان کرد که تمامی استان‌های کشور با شدت و ضعف و با درجات مختلف از خفیف تا شدید از پدیده خشکسالی رنج می‌برند. این امر نشان دهنده آنست که شرایط خشکسالی بلندمدت کشور از وضعیت واقعا هشداردهنده ای برخوردار است.

به گفته فاتح، خشکسالی از میزان بارش، دما و ذخیره آب تبعیت می‌کند؛ در حال حاضر نیز بارش کشور کم است و سطح آب‌های جاری و زیرزمینی هم پایین آمده، بنابراین بارش‌ها جایگزین ذخایر مصرف شده نمی‌شود. بررسی ها نشان می دهد که بدون استثنا همه استان‌ها با خشکسالی انباشته و تثبیت شده درگیر هستند و امکان جبران آن حداقل در کوتاه مدت بسیار دشوار است.

رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور خاطر نشان کرد: در حالت خوشبینانه‌ چنانچه بارش آینده کشور دارای شرایط نرمال و طبیعی باشد، با توجه به اینکه تقاضا برای آب از دو منظر افزایش دما و تبخیر از یک طرف و افزایش جمعیت از طرف دیگر، روند افزایشی دارد، می توان نتیجه گرفت که بارش‌های طبیعی آینده به مصرف روزانه خواهد رسید و جبران بدهکاری‌های انباشته شده قبلی در بخش منابع آب را حداقل در کوتاه مدت نخواهد کرد. بنابراین آنچه خیلی اهمیت دارد توجه جدی تمامی آحاد جامعه به این بدهی انباشته و پرهیز از مصرف بی برنامه منابع آبی کشور می باشد.

فاتح در پایان اظهار کرد: در شرایط موجود کشور تغییر و اصلاح الگوی مصرف در شئون مختلف زندگی امری واجب است و باید در نحوه مصرف آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، شرب و صنعت بازبینی لازم صورت گیرد.