شاخص های ارزیابی کارآمدی نظام اداری از دیدگاه قالیباف

شهرنوشت: محمدباقر قالیباف، صبح امروز طی سخنانی در آئین افتتاح نهمین کنفرانس ملی روز جهانی محیط زیست که در محل تالار چمران دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد، ابراز داشت: به طور معمول وقتی مسئولان پشت تربیون می آیند در موضع اپوزوسیون قرار گرفته و به جای جواب دادن به موضوعات در موضع طلبکاری هستند. این در شرایطی است که شما با روحیه حق طلبی، عدالت طلبی و آزادگی که مورد توقع مردم و مقام معظم رهبری است، باید این موضوعات را از مسئولانی همچون بنده مطالبه کنید نه اینکه در فرصت های اینچنینی ما هم به جمع منتقدان اضافه شویم.

قالیباف همچنین عنوان کرد: در حین اینکه بخشی از این مسئولیت ها به عنوان شهردار تهران بر عهده بنده است اما در اینجا از موضع طلبکاری سخن نگفته و بابت همه کارهای نکرده عذرخواهی می کنم.

وی با اشاره به وضع محیط زیست و شرایط آب، خاک و هوا، عنوان کرد: در موقعیت جغرافیایی که ما قرار گرفته ایم یک سوم بارندگی های دنیا صورت می گیرد به نحوی که هم اکنون متوسط بارندگی در دنیا 800 میلی متر و در اینجا بین 220 تا 230 میلی متر است؛ البته این شرایط اقلیمی ما است و نمی توانیم به آن خرده بگیریم اما این وضعیت به ما دیکته می کند که باید در استفاده از آب، خاک و هوا دقت بیشتری داشته باشیم.

شهردار تهران عنوان کرد: قانون اساسی به صورت مفصل و اساسی به مساله محیط زیست توجه کرده و در فرهنگ اسلامی و قرآنی ما نیز این بحث مورد تاکید است؛ آنچنان که خداوند فرموده است هر چیزی را به حد معینی برای شما قرار داده ام؛ به این ترتیب اگر از مصرف معقول خارج شویم حتما شرایط ما به سمت شرایط بحرانی پیش می رود.

وی ادامه داد: محیط های علمی، تجربه و علم ثابت کرده است استفاده از منابع آب تجدید پذیر در شرایط 20 درصد است؛ اما در این میان اگر به مرز 40 درصد استفاده از منابع آب تجدید پذیر برسیم وارد خطوط قرمز شده و اگر به استفاده 60 درصدی از این منابع برسیم، در وضعیت بحرانی هستیم و قطعا شکنندگی ما بالا خواهد بود. اما واقعیت این است که در کشور ما استفاده از منابع آب تجدیدپذیر در مرز 80 درصد است و از این نظر در بین 133 کشور دنیا، در رتبه 132 هستیم.

وی با طرح این سوال که آیا ما نسبت به موضوع محیط زیست شناخت، آگاهی و دانش نداریم، گفت: به نظر من حتما آگاهی و شناخت ما وجود دارد. به نحوی که حداقل نخبگان، مدیران، مسئولان، تصمیم گیرندگان و بخش قابل توجهی از مردم به این موضوع پی برده اند.

شهردار تهران افزود: هم اکنون آب آشامیدنی در چند درصد روستاهای ما با تانکر حمل می شود و چقدر از کشاورزان در حوزه آب دچار مشکل هستند؟ بنابر این همه می دانند که مشکل آب وجود دارد و همه این حس را نسبت به مساله آب و خاک دارند؛ حتی با توجه به مشکلات ریزگرد ها در غرب کشور و همچنین مشکلات آلودگی هوای کلانشهرها، برخی از مردم نسبت به هوا نیز این حس را پیدا کرده اند و مردم به صورت عمومی با آلودگی هوا آشنا می شوند.

قالیباف در ادامه تاکید کرد: با وجود در اختیار داشتن این دانش و آگاهی ما می توانیم بر این مشکل فائق بیاییم، اما مساله ما در «نخواستن» است چرا که اگر بخواهیم، هم می دانیم و هم می توانیم.

وی افزود: با تجربه ای که در این سی و اندی سال در نقاط مختلف کسب کرده ام معتقدم اولین چالش ما در کشور چالش مدیریتی است. اگر امروز از من سوال کنید که مهم ترین چالش شهر تهران چیست حتما عنوان می کنم که چالش اصلی ما در شهر آلودگی هوا است، اما برای حل آلودگی هوا در تهران مهم ترین چالش ما چالش مدیریتی است چرا که ما مشکل کارکردی و ساختاری داریم.

شهردار تهران تصریح کرد: گاهی اوقات در نگاه اول شاهد هستیم که بعضی افراد پیشنهادات و طرح هایی را برای حل مشکل آلودگی هوا ارایه می دهند و عدد و رقم های نجومی مالی درخواست می کنند این در حالی است که در حل مشکل آلودگی هوا مساله مالی موضوع سوم است چرا که پیش از آن باید به مدیریت در کار و همچنین اصلاح ساختارهای طول و دراز، بی خاصیت، ناکارآمد و پرهزینه پرداخت.

وی عنوان داشت: در بعضی موضوعات در حوزه کارکردی و ساختاری، این فرایند ها در واقع عصاره و برآیند کارآمدی یک تشکیلات و سیستم اداری و اجرایی را نشان می دهد. در نظام های اداری و اجرایی بعضی موضوعات قله هستند، یعنی می توان با این موضوعات نسبت به کارآمدی آن سیستم اداری و اجرایی قضاوت کرد.

شهردار تهران با بیان اینکه برای ارزیابی نظام های اداری و تشخیص کارآمدی آن ها سه موضوع اصلی وجود دارد، گفت: یکی از این موضوعات مدیریت بحران است. هم اکنون ما یکی از شش کشور اول دنیا هستیم که در معرض مشکلات و بحران های طبیعی مثل زلزله قرار داریم. از این رو یکی از شاخص ها آن است که ما چقدر می توانیم در مقابل آسیب پذیری یک خشم طبیعی همچون زلزله از خودمان واکنش نشان دهیم و آسیب پذیری ها را به حداقل ممکن برسانیم؟ به نظر می رسد در این زمینه ما شاخص قابل قبولی نداریم.

قالیباف «انضباط اجتماعی» را دومین شاخص برای ارزیابی نظام های اداری عنوان کرد و ابراز داشت: انضباط به حدی در فرهنگ ما مهم است که امیرالمومنین(ع) در بستر شهادت، تقوا و نظم را به همه بشریت و شیعیان وصیت می کنند، اما امروز ببینید که انضباط اجتماعی ما از حقوق همسایه، پرداخت مالیات، رابطه بین حقوق و مسئولیت خود تا رانندگی، رعایت نظافت و ... کجا است؟ در این زمینه وضع ما نه تنها قابل قبول نیست بلکه حتی قابل گفتن هم نیست.

وی در ادامه موضوع سوم برای ارزیابی کارآمدی نظام های اداری را «شاخص محیط زیست» دانست و گفت: این شاخص نیز نشان می دهد که یک سیستم اداری و اجرایی چقدر توانسته است در کار خود موفق شود؛ این مطالبه ای است که مردم باید از ما داشته باشند و مشخص شود تا مدیران و مسئولان اجرایی در سطوح مختلف برای این چالش های مهم و اساسی چه کاری انجام داده ایم؟

شهردار تهران ادامه داد: ما در حوزه نوشتن برنامه ها دچار اشکال نیستیم، چرا که هر کدام از برنامه های پنج ساله ای که در طول بیست و پنج سال گذشته نوشته شده، برنامه های خوبی بوده اند اما این برنامه ها روی کاغذ باقی مانده است.

وی تصریح کرد: زمانی عمق چاه های ما 40 و 50 متر بود اما هم اکنون در بعضی از دشت ها عمق چاه ها به 300 تا 350 متر رسیده است، سپس می گوییم فلان دشت نشست کرده است، این در حالی است که با این وضعیت نشست دشت امری طبیعی است.

قالیباف همچنین عنوان داشت: دشت تهران 1.2 درصد وسعت کشور را به خود اختصاص داده است اما 20 درصد جمعیت را در این فضا اسکان داده ایم. آیا امکان دارد با این شرایط برای محیط زیست برنامه ریزی کنیم؟ هم اکنون خارج از طاقت و ظرفیت دامنه البرز و دشت تهران در اینجا جمعیت ساکن است، با این شرایط شما هر چقدر که برنامه ریزی کنید، امکان ندارد بتوانید از بحران نجات یابید.

شهردار تهران با تاکید بر اینکه در حال حاضر برنامه ای برای جلوگیری از افزایش جمعیت در شهر تهران وجود ندارد، اظهار کرد: در حال حاضر رشد جمعیت در داخل شهر تهران 1.2 تا 1.3 درصد است اما در اطراف شهر و خارج از محدوده 640 کیلومتر مترمربعی تهران، رشد جمعیت 4.5 تا 4.7 درصد است و این روند به همین صورت ادامه دارد. به این ترتیب به طور طبیعی فشار این جمعیت به آب، خاک و هوا وارد می شود. در این شرایط اگر ده ها کنفرانس و نشست بگذاریم اما برای این موضوع تدبیر نکرده و آن تدبیر را اجرایی نکنیم، فایده ای نخواهد داشت.

قالیباف با بیان اینکه بعضی اوقات در تضادهای گفتمانی گیر می کنیم و حتی سفسطه هایی وجود دارد که نمی دانیم چه پاسخی برای آن داشته باشیم، گفت: هم اکنون در بحث آلودگی هوا اگر یک ماشین هیبریدی در شهر تهران حرکت کند، چرا باید محدودیت ترافیکی و ممنوعیت ورود به طرح ترافیک برای آن بگذاریم؟ اگر هدف مقابله با آلودگی هوا و عوارض آلودگی است، نباید برای این ماشین محدودیت ورود به مرکز شهر را وضع کنیم اما امروز این کار را انجام می دهیم. همینطور که در حال حاضر ماشین پیکان مدل 50 در شهر حرکت می کند و عوارضی که از این خودرو می گیریم با عوارض خودروی هیبریدی یکی است، اما آیا صدمه این دو خودرو به شهر به یک اندازه است؟

وی افزود: اتوبوس هایی که بعد از 25 سال دیگر در جاده مجاز به حرکت نیستند، سرویس ادارات می شوند و به داخل شهر می آیند. این در حالی است که ما قانون داریم اما چرا کسی جلوی آن ها را نمی گیرد تا این خودروها را کنار بگذارد؟ همچنین یک موتورسیکلت به اندازه هفت خودرو تولید آلودگی می کند و قیمت آن به حدی ارزان است که وقتی پلیس این موتورسیکلت ها را توقیف می کند، دیگر سراغ موتور هم نمی روند. حال جای این سوال وجود دارد که این موتور در کجا تولید می شود، چه کسی آن را تولید می کند، چه کسی مجوز می دهد و چه کسی پلاک می کند؟

قالیباف با بیان این مساله که آیا در این سیکل معیوب قادر به مبارزه با آلودگی محیط زیست هستیم، گفت: با وجود این سیکل معیوب می گوییم در این شرایط اقتصادی مانع روزی بنده خدا نشو و اجازه بده این موتور سیکلت حجم زیادی از بار را با خود حمل کند اما برو جلوی کسی را بگیر که ماشینش اینگونه است! همین موضوعات اینگونه باعث می شود چاه 60 متری ما به چاه 300 متری تبدیل شده و میزان استفاده از آب های تجدید شونده به جای 20 درصد به 80 درصد افزایش پیدا کند.

شهردار تهران عنوان کرد: البته ما اعتقاد داریم که اگر بخواهیم بفهمیم نظام اسلامی در مسیر فرهنگ قرآنی و اهل بیت (ع) قرار گرفته است، باید ببینیم در جامعه اسلامی تکریم و تعلیم چگونه است؟ جامعه اسلامی، جامعه خودآگاه هستند و آگاهی و دانش مهم ترین اساس کار آن به شمار می رود. از این رو مهم ترین وظیفه دولت و جامعه اسلامی آگاهی بخشی است.

وی افزود: از دیگر سو باید توجه داشت که فقر و تکاثر دو چیزی است که نباید در جامعه اسلامی وجود داشته باشد؛ اگر این دو در جامعه ای وجود داشته باشد آن جامعه اسلامی نیست، اما مبارزه با فقر و تکاثر این نیست که اجازه دهیم یک موتور با هفت برابر تولید آلودگی در شهر حرکت کند و جلوی ماشینی که تولید آلودگی نمی کند را بگیریم؛ این همان جایی است که سفسطه بازی و سیاست بازی است و با پول، رانت و فساد، چاه ها را از 50 متر به 300 متر می برد و همه زمین های منابع طبیعی را تصرف می کنند؛ این همان جایی است که با قدرت، درخت ها را قطع می کنند و کسی هم نیست که با آن ها برخورد کند.

قالیباف با تاکید بر اینکه مهم ترین نکته ای که امروز در محیط دانشگاهی باید به آن توجه کنیم ورود به سطح عملیاتی موضوعات محیط زیست است، اظهار داشت: ما نباید خیلی در حوزه نظری و دانش باقی بمانیم چرا که این حوزه لازم است اما کافی نیست؛ بلکه امروز بیش از این نیازمند ورود به سطح عملیاتی هستیم. بنابر این باید عملیاتی کردن این موضوعات را از طریق رسانه ها و افکار عمومی تبدیل به مطالبه عمومی کنیم چرا که هم اکنون حیات و سلامت ما و فرزندانمان در خطر است.

وی عنوان داشت: دانشگاه ها، محیط دانشگاهی و مخصوصا نیروهای جوان که این کنفرانس به همت آنها شکل گرفته است. باید این موارد را در سطح عملیاتی بیاورند. اگر این کار را انجام ندهیم فرصت ها را از دست می دهیم، به نحوی که ما قوانین را می نویسیم اما همه این قوانین بایگانی شده و بودجه ها خارج از مسیر خودشان هزینه می شوند اما در این میان کاری برای فرهنگ سازی صورت نمی گیرد. در این شرایط است که آنهایی که باید پاسخ دهند، در موضع مطالبه گری قرار می گیرند و آن هایی که باید مطالبه کنند، مظلوم می شوند و دستشان به جایی نمی رسد.

قالیباف گفت: این مسیر باید تغییر پیدا کند تا بر ناکارآمدی در عرصه های مدیریتی غلبه پیدا کنیم و موضوعات ما حل شود، در غیر این صورت قوانین و مقررات برای توسعه پایدار وجود دارد اما چون ما آن ها را اجرایی نمی کنیم و کسی مطالبه گر جدی نیست، این مشکلات و معضلات هر روز در جامعه ما پیچیده تر می شود.

شهردار تهران در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح اقدامات شهرداری تهران در زمینه مقابله با آلودگی هوا در پایتخت پرداخت و گفت: امروز ساخت سالانه 30 کیلومتر مترو نه در کشور و منطقه خاورمیانه، بلکه در دنیا بی نظیر است. با این روند شاهد هستید که چه حجم بزرگی در کاهش مصرف سوخت، توسعه حمل و نقل عمومی و توجه به محیط زیست تاثیرگذار خواهد بود.

وی خطاب به دانشجویان و کارشناسان گفت: در حوزه فضای سبز یک کار مطالعاتی انجام دهید به گونه ای که 10 شهر بزرگ کشور را در دهه گذشته با تهران مقایسه کنید و ببینید فضای سبز در 10 سال گذشته چقدر بوده و امروز چقدر است؟ از اول سال 84 تا 94 را مقایسه کنیم و در ادامه ببینید که تهران در دهه 70 با فضای سبز چه کرده و در دهه 80 چه اتفاقی افتاده است؟

قالیباف افزود: این اطلاعات را به دست بیاورید و فرصت را از فرصت طلبان بگیرید. آن هایی که در دهه 70 همه فضای سبز تهران را به تخریب کشاندند، امروز مطالبه گر فضای سبز شده اند! اگر شما صداقت داشتید، چرا در دهه 70 که مسئولیت داشتید کاری نکردید؟ مشاهده کنید که در آن زمان با جمعیت پذیری شهر، فضای سبز و مساله آب چه کردند؟

شهردار تهران تصریح کرد: من باید برای 10 سال گذشته در تهران پاسخگو باشم که با فضای سبز چه کرده ام. بنابراین اول از من شروع کنید و توضیح بخواهید، اما نه در فضاهای سیاسی و بداخلاقی بلکه کاملا با یک کار منطقی و علمی این مطالبه را دنبال کنید. این موارد می تواند کشور را اصلاح کند و ما را نجات دهد.