چرا سيگار گران نشد؟/ چه كسی سيگارها را خاموش می‌كند؟

امروزه سیگار کشیدن در بین نوجوانان و جوانان سبب نگرانی خانواده ها و هشدارهای کارشناسان شده است. امکان ندارد که شما در کوچه و خیابان با جوان سیگاری برخورد نداشته باشید. جوانی که تا چند سال پیش در ملاعام سیگار را در دستش نمی گرفت اما اکنون بدون هیچ شرمی در خیابان های شلوغ سیگار می کشد! كار‌شناسان معتقدند امروزه زمان دسترسی نوجوانان به سيگار كمتر از ۳۰ ثانيه شده و خريد سيگار حتي از خريد نان، آسان‌تر و در دسترس‌تر است. هر روز سيگار‌ها روشن‌تر مي‌شوند و ما خاموش و نظاره‌گر نشسته‌ايم! جمعيت آينده‌ساز كشور را كه با كلی هزينه به سن نوجوانی رسيده است، فراموش كرده‌ايم و تنها به دنبال طرح‌های جديد براي افزايش جمعيت هستيم!

همین چند وقت پیش بود که وزير بهداشت سخنان بسيار مهم و كليدی بر زبان آورد. دكتر هاشمی به درستی به اين نكته اشاره كرد كه سيگاری‌ها، تنها به خودشان صدمه نمی‌زنند بلكه به خانواده و اطرافيان خود نيز صدمه می‌زنند. آنها وقتي بيمار می‌شوند، هزينه‌های چند هزارميلياردی درمان‌شان را 80 ميليون ايرانی بايد بپردازند و اين دور از انصاف است. اگر سيگاري‌ها مي‌خواهند به خودشان صدمه بزنند، بايد هزينه آن را هم خودشان بپردازند! اين يك اصل مورد قبول در همه جای دنياست. بنابراين در كشورهای توسعه يافته، ماليات خرده‌فروشی سيگار بسيار بالاست و سيگار، ارزان به‌دست مصرف‌كننده‌اش نمی‌رسد. به تازگی دکتر خسرو صادق نیت، رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل و مبارزه با دخانیات با اشاره به اینکه متاسفانه کشور ما در میزان استعمال دخانیات وضعیت مطلوبی ندارد، گفته: علی رغم تعهدی که به سازمان بهداشت جهانی مبنی بر کاهش 30 درصدی در مصرف را داریم، متاسفانه میزان استعمال دخانیات سیر صعودی داشته ایم و نتوانستیم اقدامات جدی انجام دهیم و پیش بینی می‌شود 40 سال آینده جز سه کشور اول مصرف دخانیات در جهان خواهیم شد. وی با بیان این موضوع که درصد رشد در نوجوانان و دختران ما رشد فزاینده ای را نشان می دهد و مشکل بعدی در خصوص مرگ افرادی است که در معرض دود سیگار هستند، می افزاید: 30 درصد بچه های زیر پنج سال با دود سیگار مواجه هستند و احتمال اینکه در بزرگسالی مصرف کننده دخانیات شوند بالاست. هم اکنون 1.4 میلیارد سیگاری در دنیا وجود دارند که سالانه شش میلیون نفر از این افراد مستقیما بر اثر استنشاق دود سیگار می‌میرند و 600 هزار نفر نیز به دلیل مواجهه با دود دست دوم سیگار جان خود را از دست می‌دهند. صادق نیت خاطرنشان می کند: در ارتباطی که با سازمان جهانی بهداشت برقرار کرده ایم، شش روش پیشنهادی در کنترل مصرف دخانیات مطرح شده است که ضعیف ترین اقدام در این شش گام، در حوزه وضع مالیات بر دخانیات بوده است به طوری که در بین 20 کشور مدیترانه شرقی، رتبه 19 داریم یعنی یک قدم جلوتر از کشور سومالی! وی با اشاره به اینکه سالانه 65 هزار مرگ در کشور به مصرف مواد دخانی بازمی‌گردد، ادامه می دهد: با فرض مصرف سالانه 50 میلیارد نخ سیگار درکشور، سالانه 100 هزار میلیارد تومان در کشور دود می‌شود که این رقم دو برابر هزینه کاهش عوارض مصرف سیگار در کشور است. رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل و مبارزه با دخانیات در پایان خاطرنشان می کند: در این زمینه باید از تجارب کشورهایی که وضعیت مشابه ما داشته اند اما با بکارگیری از راهبردهای موثر به وضعیت مطلوبی رسیده اند، استفاده کنیم چرا که برخی کشورها با وضع مالیات های 70 درصدی موفق شده اند مصرف دخانیات را کاهش دهند اما متاسفانه این رقم در کشور ما، 11 درصد است. چرا سيگار گران نشد؟ یکی از عوامل موثر بر کاهش مصرف سیگار، افزایش قیمت آن است که بر این اساس پیشنهادی از سوی وزارت بهداشت مبنی بر افزایش مالیات بر سیگار مطرح شد که با مخالفت کمیسیون تلفیق روبرو شد. وزارت بهداشت بر این نکته تاکید داشت که افزایش مالیات بر سیگار موجب کاهش مصرف آن خواهد شد و تاکید داشت که این پول به حساب خزانه واریز شود تا وزارت بهداشت از اتهامی که ممکن است در این رابطه از سوی برخی از افراد مبنی بر این که وزارت بهداشت در صدد افزایش اعتبارات خود است، مبرا باشد که بعد از پیشنهادات مختلف در نهایت پیشنهاد افزایش 10 ریالی قیمت سیگار در صحن علنی مجلس رأی نیاورد. اين اتفاق در شرايطي رخ داد كه دولت هم مخالف اين افزايش بود. عبدالرضا عزيزی، رئيس كميسيون اجتماعي مجلس در اين باره گفت: «اعتياد ۷۰ درصد از معتادان از سيگار شروع شده است و حدود 3 تا 4 هزار ميليارد تومان صرف خريد سيگار می‌شود، ضمن آن كه دو برابر اين ميزان صرف تبعات ناشی از سيگار می‌شود.» وي ادامه داد: «بسته شدن در زندان‌ها، كاهش اعتياد، كاهش مصرف سيگار و دخانيات از نتايج ملموس افزايش قيمت سيگار است.» اما معلوم نيست چرا دولت و كميسيون تلفيق مخالف اين پيشنهاد بودند و وكلاي مردم نيز با ۸۱ رأی موافق، ۶۵ رأی مخالف و شش رای ممتنع با افزايش قيمت سيگار مخالفت كردند، آن هم افزايش يك تومانی در هر نخ سيگار! بنابراین در كشور ما ضروری است همپای مبارزه با قاچاق گسترده سيگار و كنترل مبادی ورودی، ماليات بر مصرف سيگار افزايش يابد و در كنار آن كارهای آموزشی و فرهنگی به خصوص از سوی آموزش و پرورش و رسانه ملی برای واكسينه كردن نسل‌های آينده و نوجوانان امروز در برابر اين بلای زندگی‌سوز، انجام شود.