کلانشهرها چه برسر بودجه خود آورده اند؟

در واقع طی 4 سال گذشته شهرهای بزرگ کشور بیش از 2 برابر رشد بودجه کل کشور، افزایش بودجه داده اند. این در حالی است که مدیران شهری از نبود منابع مالی در شهرها خبر می دهند و همواره از دولت انتظار دارند تا به لحاظ مالی کمکشان کنند. واقعیت این است که عمده منابع درآمدی شهرهای کشور از فروش تراکم و ساخت و ساز تامین می شود و دولت نیز عمده درآمدش متکی بر فروش نفت است. در واقع می توان گفت که دولت از یک سو و شهرداری های کشور از سوی دیگر در فروش منابع اقلیمی و طبیعی رقابت سختی در پیش گرفته اند. رقابتی که در آن شهرداری های کشور از دولت پیشی گرفته اند.

در میان نهادهای مدیریت شهری در کشور، بیشترین رشد بودجه در طول 4 سال گذشته مربوط به شهر اصفهان است که بین سالهای 90 تا 91 رشدی 112 درصدی داشته است. کمترین رشد بودجه نیز مربوط به شهر تبریز است که برای سال آینده با رشد منفی 2 درصد همراه بوده است.

تهران در 4 سال های گذشته نیز با میانگین رشد 5/19 درصد کمترین میانگین رشد در میان شهرهای بزرگ را داشته است و اصفهان نیز با رشد 75/58 درصد بیشترین رشد بودجه در میان شهرهای کشور را به دست آورده است.

کمترین میانگین رشد در میان شهرهای بزرگ کشور

تهران در میان شهرهای بزرگ کشور کمترین میانگین رشد در طول 4 سال گذشته را داشته است. اما ارقام رشد بودجه ای در این شهر همچنان مورد توجه است. در طول 4 سال گذشته میانگین رشد بودجه پایتخت 5/19 درصد بوده است. بیشترین میزان رشد بودجه تهران مربوط به 91 است که 24 درصد رشد داشته است و کمترین رشد نیز مربوط به بودجه سال 94 است که با 13 درصد رشد، داعیه دار تحقق شیوه اقتصاد مقاومتی است.

بودجه تهران در سال 90 رقمی معادل 8 هزار و 354 میلیارد تومان بود. این رقم در لایحه بودجه شهرداری به شورای شهر ارائه شد و به تصویب شورای اسلامی شهر پایتخت رسید. یک سال بعد بودجه پایتخت رشدی 22 درصد داشت و در سال 91 به 10 هزار و 200 میلیارد تومان رسید. شهردار تهران برای سال 92 رقم پیشنهادی بودجه را افزایش داد و طی لایحه ای بودجه 12 هزار و 700 میلیارد تومان را برای اداره پایتخت ارائه داد. قالیباف این بودجه را بودجه ای واقعی برای اداره شهر دانست. وی از افزایش 24 درصدی در بودجه پایتخت خبر داد و در هنگام ارائه لایحه بودجه گفت: «با وجود شرایط اقتصادی دشوار، توجه به صرفه‌جویی در اولویت‌های بودجه‌ای قرار گرفته است و برنامه‌هایی که در بودجه گنجانده شده،‌ اهم و فی الاهم شده است.»

برای سال 93 نیز شهرداری تهران با افزایش 19 درصدی بودجه اداره پایتخت رقم بودجه شهر را به 15 هزار و 198 میلیارد تومان رساند و شهردار تهران نیز در هنگام ارائه لایحه بودجه به شورای اسلامی شهر تهران مدعی شد که « بودجه سال 93 شهرداری تهران با رقم 15 هزار و 198 میلیارد تومان دیده شده است و در واقع بودجه سال 93 نسبت به بودجه سال 92 تنها 9 درصد افزایش دارد.»

اما روند رشد بودجه ای پایتخت برای سال 94 نیز همچنان ادامه دارد. این در حالی است که با توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر اولویت اقتصاد مقاومتی، همچنان بودجه پایتخت رشدی 13 درصدی داشته است.

دومین شهر با کمترین رشد پس از پایتخت

مشهد در طول 4 سال گذشته پس از تهران کمترین رشد بودجه را داشته است. در طول 4 سال گذشته مشهد با آهنگ میانگین رشد 25/23 درصد توانسته است بودجه اش را از 4 هزار و 205 میلیارد در سال 90 به 9 هزار و 381 میلیارد تومان برساند.

نکته جالب در بررسی بودجه شهر مشهد این است که با وجود اعمال سیاست اقتصاد مقاومتی در اغلب شهرهای کشور، بیشترین رشد بودجه مشهد مربوط به سال آینده است. یعنی درست در سالی که اکثر شهرهای بزرگ رشد بودجه شان را به حداقل رسانده اند، اما مشهد با رشد 47 درصدی در بودجه، بیشترین میزان رشد در میان شهرهای بزرگ برای سال آینده دارد. در واقع مشهد چندان توجهی به اعمال سیاست اقتصاد مقاومتی ندارد. شاید دلیل عمده اتخاد این تصمیم آن باشد که در سالهای گذشته تحقق اعتبار پیش بینی شده در این شهر همانگونه که مدیران شهری مشهد اعلام کرده اند، بیش از 100 درصد بوده و هم اکنون مدیران شهری را برآن داشته تا با دست یابی به یک بودجه رویایی رقم بودجه پایتخت معنوی کشور را به رقم 10 هزار میلیارد تومان نزدیک کنند.

مشهد در سال 91 رشد بودجه ای 37 درصد داشت و توانست رقم اعتباری اش را از 4 هزار و 205 میلیارد تومان به 5 هزار و 784 میلیارد تومان برساند. برای سال 92 و 93 مشهد با رشد بودجه 2 و 7 درصدی روبرو بود. اما خیز مشهد برای سال 94 کمی غیر قابل پیش بینی بود. چرا که رشد بودجه 47 درصدی برای سال آینده باعث شده است تا این نظریه بیشتر مورد توجه قرار گیرد که در شرایطی که اقتصاد مقاومتی در سراسر کشور اعمال می شود، شهر مشهد مشکلی برای تامین بودجه رویایی خود ندارد.

هرچند سید صولت مرتضوی از اختصاص بودجه ای معادل هزار و 360 میلیارد برای فعالیت های فرهنگی در این شهر اختصاص داده است و مدعی است که باید برای شهری که میزبان سالانه بیش از 20 میلیون زائر از سراسر کشور و منطقه است، چنین رقمی چندان زیادی نیست.

شهری با بودجه اقتصاد مقاومتی

شاید تبریز تنها شهری باشد که توانسته الگوی اقتصاد مقاومتی را در دستور کار خود قرار دهد. اگرچه این شهر در سال 91 رشدی 25 درصدی داشته و از هزار و 119 میلیارد تومان در سال 90 به هزار و 404 میلیارد تومان در سال 91 برسد، و حتی برای سال 92 رشدی 58 درصدی را تجربه کند، اما برای سال آینده رشد منفی 2 را برای اولین بار در شهرهای کشور به دست آورده است. میانگین رشد بودجه تبریز در طول چهار سال گذشته 25/27 درصد بوده است.

بیشترین رشد بودجه در میان شهرهای کشور

اصفهان در طول 4 سال گذشته بیشترین رشد بودجه را در میان شهرهای کشور داشته است. این شهر به صورت میانگین در طول 4 سال گذشته 75/58 درصد رشد داشته که این به معنای استفاده بیشتر از توان اقلیمی این شهر است. بودجه اصفهان در سال 90 رقمی در حدود 470 میلیارد تومان بود. اما بودجه پیشنهادی شهرداری اصفهان برای سال 91 به رقم هزار میلیارد تومان رسید. یعنی رشدی 112 درصدی.

رشد بودجه اداره نصف جهان در سال 92 همچنان ادامه یافت و به 41 درصد رسید. بدین ترتیب بودجه مدیریت شهری از هزار میلیارد به هزار و 414 میلیارد تومان افزایش یافت. سال 93 باز هم شهرداری اصفهان با آهنگ رشد 70 درصدی به بودجه 2 هزار و 400 میلیارد تومانی رسید و در اواسط سال نیز خبر از تحقق این بودجه داده شد. اما تنها سالی که بودجه شهرداری اصفهان رشد اندک 12 درصدی را ثبت کرد، برای بودجه سال 94 است. در واقع با رشد12 درصد شهرداری اصفهان را باید در زمره نهادهایی دانست که سیاست اقتصاد مقاومتی را محقق کرده است. رشد 12 درصدی بودجه برای اصفهانی ها که تجربه رشد 112 درصدی را دارند، در واقع به گونه ای اعمال سیاست اقتصاد مقاومتی است. حتی شهردار اصفهان نیز از انقباضی بودن بودجه شهرداری برای سال آینده نیز سخن گفته است. مرتضی سقائیان نژاد در صحن علنی شورای اسلامی شهر اصفهان و به هنگام ارائه لایحه بودجه گفته است که بودجه شهرداری اصفهان در سال 94، دو هزار و 500 میلیارد تومان برآورد و به صورت انقباضی طرح ریزی شده است.

شیراز و سیاست اقتصاد مقاومتی

شیراز پس از تبریز کمترین رشد در سال آینده را دارد. این شهر با رشد تقریبا 4 درصدی برای سال 94 الگویی مناسب برای بودجه انقباضی و اعمال سیاست اقتصاد مقاومتی است. اگرچه این شهر در سال 91 رشد بودجه 20 درصدی را تجربه کرده است و از رقم 885 میلیارد تومان در سال 90 به رقم هزار و 56 میلیارد تومان در سال 91 رسیده است، اما در طول سالهای بعد رشدی بالای 40 درصد داشت. شیراز در سال 92 رشد بودجه 48 و در برای سال 93 نیز با رشد 46 درصدی روبرو بود. این شهر در سال 93 توانست به رقم بودجه 2 هزار و 300 میلیارد تومان دست یابد. اما برای سال آینده این شهر با رشد 4 درصدی بودجه اش را به رقم 2 هزار و 400 میلیارد تومان رسانده است. میانگین رشد شیرازی ها در طول 4 سال گذشته نیز 29 درصد بوده است.