وقتی کار آلودگی هوای تهران به مناظره‌های سیاسی می‌کشد/ استانداردهایی که روی کاغذ مانده‌اند

سرویس جامعه «فردا»؛ هوای شهر تهران آلوده‌ است؛‌ این موضوع را نه از میان آمار و ارقام‌های ارائه شده و نه از میان کشمکش‌های سیاسی بر سر یک معضل زیست محیطی می‌توان دریافت، بلکه می توان با چشم غیر مسلح به و ضوح میزان آلودگی هوا را مشاهده و با ریه‌هایمان به خوبی آن را حس کرد. این درحالی است که امروز چهارمین روز است که وضعیت آلودگی شهر تهران به مرز هشدار رسیده است. وضعیت آلودگی هوای پایتخت و تکرار این روزها بسیار نگران کننده است و کارشناسان بیشتر نگران روزهای سرد آینده هستند.

در این زمینه سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوا مطرح کرده است که شاخص کیفیت هوای تهران از روز چهارشنبه تا امروز ۷۰ پله صعود یافته است .

کارشناسان مطرح می‌کنند که اصلی‌ترین آلاینده هوای تهران ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون است و این ذرات اثر مستقیم از منشأ داخلی انسان‌ساز (سوخت دیزل) و همچنین ریزگردهای محلی دارند که به غبار محلی معروف هستند . اما موضوع مهم در این رابطه کشمکش سیاسی و نه زیست محیطی است که از سال قبل بر سر مساله آلودگی هوای تهران و کلان‌شهرهای کشور آغاز شده است. موضوعی که با اظهار نظر رئیس سازمان محیط زیست درباره آلوده خواندن بنزین های تولید داخل که دولت قبل آنرا یکی از دستاوردهای خود می خواند آغاز شد. در این میان محیط زیست بیشتر تمرکز خود را بر روی این مساله قرار داد و در اردیبهشت ماه سال جاری معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست مطرح کرد که بنزین آلوده پتروشیمی‌ مهمترین عامل افزایش آلودگی هواست. وی مطرح کرد که «د ولت مصمم است با تغییر رویکرد و سیاست های اجرایی، معضل آلودگی هوا را به عنوان اولین اولویت زیست محیطی کشور رفع کند .»

بر این اساس رویکرد دولت طبق سخنان رئیس سازمان محیط زیست شفاف سازی و حل بحران آلودگی هوا از طریق برنامه مدون عملیاتی و حذف بنزین آلوده پتروشیمی مطرح شد . دولت در این زمینه نیز سیاست انتقاد از دولت گذشته را پیش گرفت. گرچه به سیاست‌های دولت قبل انتقادات زیادی وارد است اما موضوع قابل توجه سیاسی کاری است. همانگونه که دولت قبل با تبلیغات سیاسی از خودکفایی در بحث تولید بنزین دم می زد به نظر می‌رسد در سازمان محیط زیست نیز این موضوع به عنوان رویکردی سیاسی برای تخریب دولت گذشته به کار می‌رود. مسئولان محیط زیست هنوز همچنان در پاسخگویی درباره علت آلودگی هوا بحث بنزین‌های آلوده را مطرح می کنند ( موضوعی که چندی پیش در رادیو گفتگو و توسط شینا انصاری، مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست تکرار شد) این درحالی است که کارشناسان اظهار می‌کنند که موضوع آلودگی هوا بیشتر به مبحث ذرات معلق مربوط است و گفته می شود که خودروها عامل 70 درصد آلودگی هوای شهر تهران هستند.

این درحالی است که با وجود بحث آلودگی هوا مسئولان محیط زیست با روش دولت گذشته به آمارها تاکید دارند؛‌ این درحالی است که در یکسال اخیر این سازمان وقت داشته است تا این موضوع را تا حدودی زیادی حل و فصل نماید؛ ‌چراکه اتاق فرمان در دست محیط زیست است و این سازمان به عنوان یک عامل نه منتقد سیاست‌های گذشته برای حال و آینده باید تصمیم گیری و با کمک نهادهای مربوطه از جمله وزارت نفت عمل کند.

جالب اینجاست که بعضا در مناظرات مختلف که بیشتر رنگ و بوی سیاسی دارد تا زیست محیطی، با توجه به رویکرد مذکور موضوعات مختلف و تخصصی گیج کننده ای بیان می شود که علل اصلی آلودگی کلانشهر تهران در آن گم است. موضوع قابل توجه و مورد تاکید در این زمینه نظارت در رفع آلایندگی بنزین‌هاست. استاندارد جهانی نشان می‌دهد که در ترکیب بنزین استاندارد یورو4 که مورد نظر سازمان حفاظت محیط زیست نیز هست، میزان بنزن یک درصد و میزان ترکیبات آروماتیک باید 35 درصد باشد.

اما گزارش مجلس این موضوع را نشان نمی‌دهد. مجلس در این زمینه اعلام کرده است که « طبق بررسی های اولیه، بنزین وارداتی نه تنها از استاندارد یورو 4 برخوردار نیست، بلکه در برخی موارد از موادی ترکیب و تشکیل شده است که سال هاست اجازه توزیع آن در هیچ کشوری داده نمی شود . » مشکل اینجاست که استانداردها معمولا روی کاغذ مانده و کمتر مورد اجرا قرار می گیرند.

با این حال وارانگی هوا در پاییز یکی از عواملی است که کمتر رخ می دهد و مداومت ندارد و اغلب چند ساعت بیشتر طول نمی کشد و طولانی شدن این امر در شهر تهران خود هشداری درباره آینده است. کارشناسان مطرح می کنند که مشکل اصلی در زمستان و روزهای سرد سال است که پدیده وارنگی هوا در آن بیشتر اتفاق می افتد که بایستی مسئولان به فکر این روزها باشند آنرا دریابند.