چاهی‌که‌از‌آن‌صدای‌سازودهل‌می‌آید/تصاویر

فارس: استان لرستان سرزمینی زیبا با آب و هوای دلپذیر و محصور در کوه‌های مرتفع و صعب‌العبور است. این استان از شمال به استان‌های مرکزی و همدان، از شرق به استان اصفهان، از جنوب شرقی به چهار محال وبختیاری، از جنوب به استان خوزستان و از غرب به استان کرمانشاه و ایلام محدود است. استان لرستان با مساحت 28 هزار و 68 کیلومتر مربع در غرب کشور پهناور ایران واقع و 1,7 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است. این استان با بیش از یک میلیون و 750 هزار نفر جمعیت 2,6 درصد جمعیت کشور را دارا است. بنابر این استان لرستان از حیث مساحت و نیز جمعیت رتبه چهاردهم را در بین استان‌های کشور به خود اختصاص داده است. اشترانکوه با 4 هزار و 150 متر ارتفاع بلندترین نقطه استان لرستان است و پست‌ترین نقطه در جنوبی‌ترین نقطه استان واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا 500 متر است. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان لرستان، دارای 11 شهرستان، 23 شهر، 27 بخش، 84 دهستان و 2 هزار و 750 روستای دارای سکنه بوده ومرکز سیاسی واداری آن شهر خرم‌آباد است. استان لرستان دارای آب و هوای متنوعی است، این تنوع از شمال به جنوب و از شرق به غرب کاملا محسوس است. شهرستان دورود شهرستانی است، در شرق استان لرستان و مرکز آن شهر دورود است. مساحت شهرستان دورود 1326 کیلومتر مربع است که 4,7 درصد خاک لرستان را شامل می‌شود. این شهرستان از شمال به شهرستان بروجرد و شهرستان سربند، از شرق به شهرستان ازنا، از جنوب به شهرستان الیگودرز و از غرب به شهرستان خرم‌آباد محدود است. آب و هوای معتدل کوهستانی دارد ومتوسط بارش سالانه آن 670 میلی متر است. بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان دورود در سال 1390 برابر با 162هزار و 800 نفر بوده است، از این تعداد 100هزار و 977 نفر در نقاط شهری و بقیه در مناطق روستایی ساکن هستند. دورود جاذبه‌های طبیعی و گردشگری فراوانی از قبیل کوه، جنگل، رودخانه، سراب، دره و حیات وحش دارد. برخی از گردشگاه‌های طبیعی شهرستان دورود عبارت هستند از: دره اسپر: منطقه زیبای دره اسپر که آبشار زیبایی نیز در آن وجود دارد. دره نی‌گاه: دره‌ای است، در منطقه حفاظت شده اشتراکوه با طبیعتی بکر قرار دارد، مسیر دستیابی به این دره بکر از طریق مسیر امامزاده پیر عبدالله است که حدود 12 ساعت پیاده روی دارد. کوه قارون: قله آن به ارتفاع 2750 متر از طرق راه آهن و راه آشفالت قابل دسترس است. باباهور: باباهور یکی از بلندی‌های شهرستان دورود است که شهر دورود در دامنه آن قرار گرفته ‌است، این کوه دارای درختان بلوط و برخی دیگر از درختان کوتاه قد بوده و از نظر پوشش گیاهی دارای گیاهان متنوع است از دهه هفتاد به بعد توسط برخی کشاورزان باغ‌کار درختان میوه نیز در این کوه (به صورت باغ‌های نسبتا گسترده) کاشته شده ‌است و لایه خاکی این کوه دارای حاصل‌خیزی مناسبی است. نام باباهور از زمانی بلند آوازه شد که یکی از تفرجگاه‌های بزرگ گردشگری توسط منوچهر حاجیوند شهردار وقت دورود شروع بکار کرد و امروزه یکی از جاذبه‌های مناسب گردشگری و تفریحی این شهرستان در استان لرستان به حساب می‌آید. *پریز کوه کوه پریز از کوه‌های اطراف دورود است که قله این کوه به ارتفاع 3هزار و 70 متر است. در راه صعود به این قله چشمه راکن قرار گرفته است، در مسیر صعود به این قله غاری به اسم غار پریز نیز وجود دارد که محلی برای استراحت کوهنوردان است. کوه پریز در 10 کیلومتری جنوب شرقی دورود قرار دارد، جنوب پریز به دره معروف ((نی گاه)) متصل است. معروف‌ترین قله آن معروف به ((کر ودختر )) است. *چاهی که از آن صدای ساز و دهل می‌آید چاه ساز دهل از عجایبی که در شهرستان دورود و ارتفاعات کوه پَریز قرار گرفته است، چاه ساز دهل" است. همانگونه که از نام این چاه می‌توان پیش بینی کرد از درون این چاه می‌توان صدایی شبیه به ساز و دهل که از ابزار موسیقی محلی لرستان است را شنید و شاید علت نامگذاری این چاه تصورات و عقاید بومیان منطقه باشد. شاید از نظر علمی می‌توان علت صدای خارج شده را از دهانه چاه را که شباهت کمی با صدای ساز محلی دارد، وجود یک رودخانه خروشان در انتهای آن دانست. یکی دیگر از دلایل اصلی تولید صدا در این چاه، فشار هوای وارد و خارج شده در آن است به نحوی که زمانی فردی در نزدیکی دهانه این چاه قرار می‌گیرد، فشار هوا باعث می‌شود تا فرد به درون چاه کشیده شود. *چاهی که همچنان عمق آن کشف نشده و مبهم است تاکنون اکتشافاتی که منجر به یک نتیجه کامل شود، در این چاه صورت نگرفته است. تنها می‌توان به اقداماتی که توسط چند تن کوهنورد دورودی اشاره کرد که در یک مرحله طناب اندازی با وجود آنکه به عمقی نزدیک به 100 متر از این چاه رسیده بودند، نیاز به تجهیزات پیشرفته و کامل‌تر باعث شد، تا اکتشاف در همان عمق متوقف شود و به زمان دیگری موکول شود. طبق پیش بینی کارشناسان این چاه عمقی در حدود 110 تا 120 متر دارد و در انتهای آن رودخانه‌ای خروشان واقع شده است. * چاه «ساز و دهل» بزرگ‌ترین چاه کوه پریز راه دسترسی این چاه که در ارتفاعات کوه پریز قرار دارد، حرکت از روستای چشم سرنجه واقع در جنوب شهرستان دورود و عبور از کناره پله کوه پریز و رفتن به سر پله‌های این کوه است که بیش از 10 ساعت کوهپیمایی را می‌طلبد. برای بازدید از چاه ساز و دهل یک برنامه دو روزه کوهنوردی را برنامه‌ریزی کرد. این چاه را می‌توان بزرگترین چاه کوه پریز شهرستان دورود دانست. *صخره پسر دختر(کُرُ دُختِر) این صخره به واسطه شکل ظاهری خود به این نام شهرت یافته است که از دیرباز تاکنون در میان بومیان زنده کننده، افسانه کُرُ دُختِر است. پریز کوهی است، یا بهتر بگوییم آلبومی است از جلوه‌های طبیعت در شهرستان دورود. پریز مانند قله ایست که سر از زمین برافراشته است، اما با قدری گردش مجموعه‌ای نادر از زیبایی است. در سمت جنوب پریز دره دیدنی نی‌گاه قرار دارد که همه ساله کوهنوردان زیادی را به خود فرا می‌خواند. نطقه زیبای عمارت و چشمه وقت ساعت که از نوادر زیبایی‌های طبیعت است، نیز در جنوب این کوه قرار دارد. چشمه وقت ساعت در غاری قرار دارد که در زمان‌های مشخصی آب چشمه قطع و وصل می‌شود. از دیگر مناطق پریز تنگه ازنا در قسمت شرقی پریز است. در آنجا از دل تخته سنگی بزرگ آب فوران می‌کند که منظره زیبایی را به وجود می‌آورد. در این منطقه آبشارهای زیبا و دل انگیز و سراب زیبای روستای دره ‌اسپر قرار دارد که هرساله پذیرای هزاران گردشگر از سراسر ایران اسلامی است. *دورود به پایتخت طبیعت ایران معروف است رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان دورود در گفت‌و گو با خبرنگار فارس با اشاره به طبیعت بکر شهرستان دورود و به خصوص کوه پریز در جنوب شهرستان دورود اظهار داشت: این شهرستان به واسطه حضور در میان رشته کوه‌های زاگرس و اشترانکوه از اکوسیستم متنوعی بهره می‌برد. وی ادامه داد: این شهرستان که به پایتخت طبیعت ایران معروف است، از جاذبه‌های طبیعی زیبایی همچون دریاچه گهر، دره نی‌گاه، آبشار دره اسپر، آبشار ازنادر، منطقه نمونه گردشگری توت گورکش، غار و سراب منو، منطقه نمونه گردشگری تی و عمارت، چشمه وقت ساعت و سایر مناطق است. محمدباقر فهیم‌نیا گفت: یکی از جاذبه‌های گردشگری خاص شهرستان که در دل کوه پریز قرار دارد، چشمه وقت ساعت است، چشمه‌ای که به واسطه نوع خاص آب‌دهی آن برای علاقه‌مندان به طبیعت بسیار جالب توجه است. وی افزود: همه ساله در فصل بهار و تابستان شاهد حضور گروه‌های بسیاری از علاقه‌مندان و کوهنوردان در این منطقه هستیم که برای مشاهده از این پدیده نادر به شهر دورود سفر کرده‌اند. رئیس اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری شهرستان دورودعلت وجود چنین چشم‌های را وجود مخازن خاص آب زیرزمینی دانست و گفت: در این نوع مخازن ابتدا باید تا سطح مشخصی از آب پر شوند، تا تخلیه آن آغاز شود و آب از دهانه چشمه خارج شود. *صخره پسر دختر جاذبه دیگری که زنده کننده افسانه کُرُ دُختِر است فهیم نیا با اشاره به طبیعت بکر شهرستان دورود اظهار داشت: از دیگر جاذبه‌های طبیعی که در کوه پریز و نزدیکی چشمه وقت ساعت قرار دارد می‌توان به چاه ساز دهل، غار ناشناخته شهه و صخره پسر و دختر اشاره کرد. این مقام مسئول در توضیح صخره پسر دختر، بیان داشت: این صخره به واسطه شکل ظاهری خود به این نام شهرت یافته است که از دیرباز تاکنون در میان بومیان زنده کننده، افسانه کُرُ دُختِر است. رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دورود متذکر شد: شهرستان دورود از هر نظر آماده میزبانی و تشریف فرمایی هموطنان عزیز و مهمانان نوروزی به این شهر است و امیدواریم بتوانیم میزبان خوبی برای این عزیزان باشیم.