واحد پول ایرانیان اینگونه به ریال تبدیل شد + عکس

قیمت پوند بریتانیا از 78 قران به به 88 قران در نزدیکی شب عید سال 1311 رسید. قیمت برخی از کالاهای خارجی از جمله قند و شکر نیز در این ایام با رشدی قابل تامل مواجه شده بود. قند از کیلیویی 33 قران به 36 قران و 10 شاهی افرایش یافته بود. شکر نیز حدود 2 قران گران شده بود. وضعیت برای بسیاری از مردم قابل تحلیل نبود. روزنامه اطلاعات نیز در سرمقاله جسورانه 9 اسفند 1311 خود به افزایش ناگهانی قیمت ارز پرداخته و تلاش می کرد با ادبیاتی کاملا محتاطانه، دلیل اصلی این بی ثباتی در بازار را اعلام کند. در ابتدای این سرمقاله، تلاش می شود که اقدام دولت در زمینه آزاد سازی قیمت ارز به عنوان راهکاری درست مورد تمجید قرار گیرد، اما در بخش های دیگر مطلب، این روزنامه عملا دولت را مسئول این بی ثباتی معرفی می کند.

در بخشی از سرمقاله این روزنامه آمده است: فقط چند روز اول بازار حالت آرام داشت. روزهای اول بانک ها، نرخ مصنوعی اسعار( ارز) را در هم شکستند و روی بهای برابری طلا در بازار، نرخ دادند. یعنی 78 قران مظنه پوند معین گردید. ولی عمرش کوتاه بود. اسعار بالا رفت و یک قران بیش از بانک عرضه شد و این اتفاق در روزهای بعد نیز مجددا تکرار شد. این روزنامه در ادامه عملکرد ضعیف بانک ها و کمبود عرضه ارز را سبب سوء استفاده صرافان از این وضعیت می داند.

در همین ایام خبر می رسد پس از ماه ها تبلیغات از اواسط اسفند، واحد پولی کشور تغییر می کند و اسکناس های جدید دوره پهلوی وارد چرخه مبادلات اقتصادی کشور می شوند. به موجب ماده 5 قانون واحد و مقیاس پول، مصوب مجلس شورای ملی، حق انحصاری انتشار اسکناس به مدت 10 سال به بانک ملی واگذار شد. از آن پس نیز تعیین نوع طرح و مبلغ، نوع اسکناس و تعداد آن ها را بانک ملی تعیین و در لندن چاپ شد. تا پیش از این، بانک شاهنشاهی مسئول انتشار پول در ایران بود. بنابر قانون جدید، یک قران برابر یک ریال شد. صد ریال - یک پهلوی- نیز معادل یک لیره طلا ارزش گذاری شد. اسکناس ها نیز از 5 ریال تا هزار ریال پیش بینی شد.

دولت برای ضرب مسکوکات جدید ماشین های مدرن ضرابخانه را از کارخانجات زیمنس آلمان وارد کرد. ضرابخانه جدید نیز در هفته دوم اسفند ماه با حضور رضا شاه به بهره برداری رسید. سرانجام روز 16 اسفند 1310، پول جدید وارد بازار شد. مردم نیز با این فرض که پول های گذشته اعتبار خود را از دست داده اند، به بانک ها هجوم برده و خواهان تعویض پول های خود با پول جدید شدند.

پس از چند روز که از عرضه اسکناس های جدید گذشت، چند روز مانده به عید توزیع اسکناس های جدید به یکباره متوقف شد. این امر نگرانی های زیادی را در میان عامه مردم به وجود آورده بود. نوروز در این حال و هوا رسید و بسیاری از مردم در هراس سرنوشت سرمایه های خود بودند. با تعطیلی بانک ها به مناسبت ایام عید، کار صرافی ها سکه شد و در این ایام موضوع صرف اسکناس های جدید، به مشکلی بزرگ برای مردم بدل شد.

با پایان تعطیلات بحران واحد پول جدید تا حدود زیادی فروکش کرد و اسکناس های جدید نیز دوباره وارد چرخه اقتصاد شد. اسکناس هایی که پس از توقف سه هفته ای توزیع پول جدید، منتشر شدند تنها یک تفاوت با اسکناس های سابق داشتند و آن، زمان درج چاپ بود. از قرار معلوم مسئولان مالیه فراموش کرده بودند که در اسکناس های جدید، تاریخ انتشار را درج کنند.