مرگ تدريجي نگين آبي آذربايجان+عکس

پس روي دو سوم درياچه اروميه

به گفته رييس سازمان حفاظت محيط زيست يك سوم درياچه آب دارد و دو سوم آن پس‌روي داشته است.او در عين حال از تلاش‌هاي سازمان مطبوعش به كمك وزارت نيرو براي تزريق آب بيشتري به درياچه اروميه خبر مي دهد.

محمدي‌زاده با يادآوري اينكه در سال گذشته 2 ميليارد متر مكعب آب وارد درياچه شده است اظهار مي كند: اما به علت خشكسالي پياپي و افزايش دماي هوا تبخير زياد بوده است و فقط 1/1 متر مكعب از توقع نياز آبي ما برآورده شده است.

محمدی‌زاده ادامه مي دهد: با انجام فعالیت‌های گسترده عمرانی از جمله ایجاد جاده شهید کلانتری، ساخت پل، افتتاح سدهای مختلف بر روی دریاچه و حوضه‌های آبریز آن و به علت اینکه بخش عمده‌ای از این طرح‌ها بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی انجام گرفته و می‌گیرد، دریاچه ارومیه در وضع بسیار مبهم و دردناکی از لحاظ زیست محیطی قرار دارد.

وی ادامه مي دهد: علائم مختلفی چون، افزایش شورى آب بیش از حد اشباع، کوچک‌تر شدن به میزان بیش از 120 هزار هکتار، اتصال پنج جزیره از جزایر 9 گانه دریاچه به خشکى و همچنین ظهور لکه‌های سفید در بستر نیلگون دریاچه، دلیلی بر این ادعا و هشداری برای نابودی یکی از منحصربفرد زیست‌گاه‌های جهان و به ویژه آرتمیا به عنوان یکی از کمیاب‌ترین و گرانقیمت‌ترین موجود جهان است.

نداشتن مطالعه علمي درباره دلايل اصلي

اين در حالي است كه «رضا رحمانی» نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شوراي اسلامي با انتقاد از اين موضوع كه مطالعه علمی درباره دلايل اصلی خشک شدن دریاچه انجام نشده است تصريح مي كند:«هر چند کارشناسان هر کدام دلایلی برای خود دارند ولی آیا با این موضوع علمی برخورد شده است. مسلما نه! نکته دیگر هم این است که باید متولی اصلی دریاچه مشخص شود الان ما نمی دانیم از بین وزارت نیرو، محیط زیست و استانداری کدام یک مسئول این کار هستند.»

درباره وضع بحراني درياچه اروميه مي گويد:« از خیلی سال ها پیش یعنی آن زمان ها که دریاچه این وضع را نداشت در جمع مدیران صدا و سیما این خطر را گوشزد کردم و طرح هایی برای پرآب کردن دریاچه دادم که در این طرح ها می توانستیم با انتقال آب رودخانه کر که از کوه های ترکیه سرچشمه می گیرد و به خزر می ریزد و رودخانه سیوان ارمنستان که پرآب هم است به این هدف می رسیدیم ولی تعلل مسئولان باعث شد کار دریاچه به اینجا بکشد.»

تغييرات اقليمي متهم رديف اول؟!

اين در حالي است كه مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی دلايل خشك شدن درياچه را تغييرات اقليمي مي داند و می گوید:بین 10 تا 15 سال اخیر ما شاهد نوعی تغییر اقلیم در سطح منطقه هستیم به طوری که متوسط بارش ها در استان 296 میلی متر بود که با آمارهای جدید ارائه شده این رقم به 284 تقلیل یافته است .

«ارسلان هاشمي» با تاكيد بر روند یکنواخت کاهش سطح دریاچه ادامه می دهد: سالانه یک میلیارد مترمکعب از سطح کم می شود و اکنون با این کاهش ها، 33درصد از مساحت دریاچه ارومیه کم شده است

.

وي در حالی از کاهش بارندگی ها طی سال های اخیر سخن می گوید که با نگاهی به آمارهای موجود بارندگی طی سال های اخیر که حاکی از افزایش میزان بارش در سطح منطقه است، سیر نزولی بحران دریاچه با دلایل اقلیمی باورپذیر نیست .

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی مي افزايد: با توجه به ظرفيت های آبی در استان، 5 میلیارد آب تجدید پذیر داریم و باید پذیرفت که در منطقه ای مواجه با تنش آبی زندگی می کنیم .

وی مي گويد: پوشش برفی در استان خیلی محدود است و بارش های زمانی موثر خواهد بود که به جریان تبدیل شود. زمانی که به آب احتیاج داریم این آب یا به صورت سیل و یا تبخیر در اختیار ما قرار می گیرد .

هاشمی از یکنواخت نبودن بارش های در استان سخن مي گويد و ادامه می دهد: توزیع زمانی و مکانی بارش ها متفاوت است به طوری که ما بارش های زیر 5 میلی متری را داریم که این بارش ها در آمار ثبت می شود ولی هرگز به جریان تبدیل نمی شوند و تنها تبخیر شده و از دست می روند

.

در این بین «بهروز ساری صراف»، استاد جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز مي گويد: نمی توانیم اقلیم را به عنوان نقش اول و تعیین کننده علت این خشکی خطاب کنیم و تمامی علت را در تغییر اقلیم جستجو کنیم چرا که ما در اين سال ها بارش های نسبتا خوبی را شاهد بوده ایم .

وی اظهار می کند: آمارها 50 ساله نشان می دهد که در این مدت بارش های بالاتر از 400 میلی متر طی 15 سال اخیر نداشته ایم و بطوری که در دهه 60، 3 مرتبه بارش بالای 500 میلی متر به ثبت رسیده است .

سراف از افزایش دما و کاهش باران سخن مي گويد و اظهار می کند: ولی طی همین 2 سال اخیر بارندگی هایی را داشته ایم که از میانگین 23 سال اخیر نیز فراتر بوده اند، ولی چرا همچنان این روند نزولی کاهش سطح دریاچه باید ادامه داشته باشد؟

این متخصص جغرافیای طبیعی با تاکید بر اینکه نباید تغییر اقلیم را تنها عمل این بحران خطاب کنیم، یادآور می شود: باید به مسائل دیگر نیز دقت نظر داشته باشیم و برای مثال با توجه به بارورسازی ابرها که در سالجاری صورت گرفت، آیا هر فصل و هر زمان برای این باروری ابرها مناسب و موثر است ؟

خشكسالي بلاي جان آرتميا و گوزن زرد

خشك شدن تدريجي درياچه اروميه زنگ خطر را براي گونه هاي زيستي هم به صدا درآورده است. دریاچه ارومیه به علت وجود انواع موجودات و پرندگان کمیاب و نادر جهان یکى از بزرگ‌ترین زیستگاه‌های طبیعى جهان به شمار می‌رود و پس از «بحرالمیت» در فلسطین اشغالى دومین دریاچه شور از نظر سختى آب در جهان محسوب می‌شود. اگر سري به درياچه اروميه زده باشيد مي دانيد مهم‌ترین بی‌مهره آبزی اين دریاچه آرتمیا، یک گونه میگوی بومی آب شور است كه از اهمیت اقتصادی بسیاری برخوردار است .اما خشكسالي باعث تغيير محيط زيست اين گونه شده و احتمال از ميان رفتن آرتميا را تشديد كرده است.

از سويي چندي پيش مهمانان جزاير اين درياچه يعني گوزن زرد كه گونه اي در حال انقراض و حمايت شده است، در پی خشکسالی و چسبیده شدن جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه، از جزیره اشک خارج شده و به اطراف دریاچه و روستاها مهاجرت کرد ه اند. اين در حالي است كه خروج گوزن زرد احتمال شكار آنها از سوي شکارچیکان غیرمجاز در منطقه را افزايش مي دهد.حتي ارسال آب و علوفه به وسيله بالگرد به جزیره اشک هم نتوانست دردي از گوزن هاي زرد دوا كند و همچون مسكن مقطعي تنها چند روزي آنها را آرام نگه داشت.

رييس سازمان حفاظت محيط زيست در اين باره مي گويد:وضع اين گوزن در درياچه اروميه با توجه به شرايط آب و هوايي با مشكلاتي مواجه است در نتيجه به دنبال انتقال آنها به زيستگاه مناسب هستيم و دراين باره اقدامات لازم انجام خواهد شد.