ردسخنان‌احمدی‌نژادتوسط‌شاگرد دکترحسابی

فارس: در روزها و ماه های اخیر از شخص رئیس جمهور گرفته تا معاونان وی در سخنرانی های مختلف بر موضوع دست های پشت پرده در مسئله خشکسالی های اخیر در ایران و باروری ابرهای کشور ما در سایر کشورها تأکید کرده اند، در حالی که هیچ مستنداتی هم در این باره ارائه نشده است و کارشناسان نیز بر خلاف سیاستمداران، صحت آن را تأیید نکرده اند. از سوی دیگر برای رفع آلودگی در پایتخت نیز استانداری تهران در پی اجرای طرحی به نام «استفاده از دستگاه مه پاش» برآمده است که این طرح نیز با مخالفت کارشناسان و اصرار مسئولان مواجه شده است. دکتر حسین اردکانی متولد 1312 از شاگردان پروفسور حسابی است که از سال 1339 در سازمان هواشناسی ایران به عنوان یکی از بنیانگذاران این سازمان، فعالیت می کند و علاوه بر سابقه 15 سال تدریس در دانشکده ژئوفیزیک دانشگاه تهران و بیش از 50 سال تدریس در دانشکده هواپیمایی کشور در دانشگاه های آمریکا نیز مشغول تدریس است. گفت و گو به این ترتیب است: در ابتدا توضیح دهید که آیا این موضوع امکانپذیر است که کشورهای دیگر بتوانند ابرهای کشور ما را در خارج از خاک ما بارور و ابرهای خشک را روانه کشور ما کنند؟ اردکانی: یونیزه کردن ابرها برای بارش های مصنوعی تئوری جدیدی است پیش از این ابرها را با یدور نقره یا یخ بسیار پودر شده بارور می کردند اما یونیزه کردن ابرها هنوز نتیجه کاملی نداده است. یونیزه کردن ابرها به همین راحتی ها نیست مهم این است که کجای ابر را یونیزه می کنیم و هدف برای بارش، کجا قرار دارد. نوع ابر و توزیع دما باید مشخص باشد جهت و تندی باد و سرعت ابر اهمیت دارد. تمام موارد باید با دقت انجام شود تا نتیجه بدهد مثلاً مسئولان 3 سال پیش در یک طرحی ابرها را در رشت بارور کردند اما ابرها در ترکمنستان یا تاجیکستان باریدند پس این مشخص است که فاصله اهمیت دارد و محاسبات دقیق و هدفمندی باید انجام شود تا ابر هر منطقه ای همان جا بتواند بارور شود وگرنه جایی بارور می شود که اصلاً هدف نیست. پس با این مثال، کشورهای همسایه می توانند ابرهای ما را بارور و آنها را خالی کنند؟ اردکانی: تا جایی که علم من می گوید نه. اصلاً کشوری نمی تواند این کار را انجام دهد یعنی ابرهای ما را ببرد جای دیگر بارور کند. فاصله بسیار مهم است. در کل، گردش جو، معادلات حاکم خودش را دارد که کسی نمی تواند آنها را تغییر دهد. تفاوت نگاه سیاستمداران و کارشناسان چرا کارشناسان می گویند بارور کردن ابرهای کشور ما توسط سایر کشورها امکان ندارد اما سیاستمداران بر امکان آن تأکید دارند؟ اردکانی: واقعاً نمی دانم شاید از نظر سیاسی بشود اما از نظر علمی نمی شود این کار را انجام داد. ناتوانی آمریکا در مدیریت خشکسالی های کشورش آیا بر اساس گفته های مسئولان، دشمنان در خشکسالی های ایران دست دارند؟ اردکانی: نمی شود این طور گفت، چون طی همین ماه های گذشته کشوری مثل آمریکا از نظر میزان خشکسالی در بدترین وضع خود طی 70 سال اخیر قرار گرفته است، در مرکز و غرب آمریکا خشکسالی عجیبی ایجاد شده است. واقعاً اگر آنها می توانستند ابرهای سایر کشورها را برای خود بارور کنند باید ابرها را بر اساس جهت باد، از اقیانوس آرام می آوردند و سرزمین خشکشان را با بارور کردن این ابرها سیراب می کردند، اما این اتفاق نیفتاده است و خود کشور آمریکا با مشکل خشکسالی دست به گریبان است. بنابراین علم هنوز به این مرحله نرسیده است. نقص نظریه هارپ نظریه هارپ در تغییرات آب و هوایی در این اظهارنظرها چه جایگاهی دارد؟ اردکانی: اگر نظریه هارپ درست باشد آیا آمریکا می تواند برای خودش خشکسالی داشته باشد؟ با اطلاعاتی که از این نظریه دارم این نظریه هم ناقص است. تغییر در اقلیم ایران آیا روند تغییر اقلیم را قبول دارید؟ اردکانی: بله، روند تغییر اقلیم را قبول دارم چون وقتی گرم شدن کره زمین رخ می دهد در نتیجه گردش کلی حرکت اتمسفر هم تغییر می کند. 60 سال پیش اقلیم ایران به گونه دیگری بود برف هایی که در آن زمان می بارید دیگر نمی بارد، گردش کلی تغییر کرده است. گازهای گلخانه ای ناشی از صنایع یا تردد بیش از حد خودروها از مهم ترین عوامل گرم شدن زمین هستند. از حدود 80 سال پیش تمام منحنی ها در زمینه آب و هوا حالت افزایش را نشان می دهند. تکرار فاجعه مه دود انگلیس در تهران با توجه به بحث آلودگی ناشی از صنایع و خودروها در کلان شهری مثل تهران که طی سال های اخیر به یکی از آلوده ترین شهرها تبدیل شده است، آیا اجرای طرحی به نام «مه پاشی» برای رفع آلاینده ها جواب می دهد؟ اصلاً مبنای علمی دارد؟ اردکانی: مه پاشی شاید قطرات آبی است که اینها در هوا پراکنده می کنند، اما نکته بسیار مهم این است که در محیط آلوده ای که هوا پر از گرد و خاک، ذرات معلق، دود، گازهای آلاینده و ... است می خواهند قطره آب را هم اضافه کنند که این دقیقاً می شود همان فاجعه ای به نام «مه دود» که انگلیس، لس آنجلس و توکیو با آن درگیر هستند. مه دود از خطرناکترین پدیده هاست که تنفس آن بسیار ضرر دارد. مه دود به چه صورتی تشکیل می شود؟ اردکانی: هوا از بخار آب اشباع شده و به شکل قطره درمی آید که با ذرات خارجی ممزوج شده و در نتیجه قطره ای می سازد که هم دود است و هم قطره که اگر ریزش کند باران اسیدی را تشکیل می دهد. یعنی ما با این طرح برای کاهش آلودگی، با دست خودمان داریم پدیده بسیار بسیار خطرناک تری را در این شهر ایجاد می کنیم. «مه دود» برای مغز و قلب کودکان و افراد مسن بسیار خطر دارد. مه پاشی جواب نمی دهد با این اوصاف به نظر شما طرح «مه پاشی» برای رفع آلودگی در تهران جواب می دهد؟ اردکانی: به نظر بنده جواب نخواهد داد. اصلاً این طرح را بدون آزمایش در یک آزمایشگاه با شرایط مشابه تهران نباید به مرحله اجرا گذاشت. نباید در این زمینه تصمیمات آنی گرفت. آینده هوای تهران از نظر آب و هوا چه آینده ای را برای تهران می توان متصور شد؟ اردکانی: با همین وضع فعلی در استفاده از خودروها، وجود صنایع و ... اگر پیش برویم خیلی شرایط، سخت خواهد شد. باید فکر اساسی کرد. تهران برای اینکه نفس بکشد باید از حالت تمرکزی که دارد خارج شود.