افرادی که خواهان تغییر نام هستند بخوانند | چه اسم و فامیلی را می‌توان تغییر داد؟

افراد به دلایل مختلف ممکن است تصمیم به تغییر نام و نام‌خانوادگی خود داشته باشند و بخواهند شناسنامه خود را در این خصوص اصلاح کنند، لازم است بدانیم این موضوع مستلزم قوانینی است که باید به آن‌ها توجه کرد.

به نقل از ایمنا، شهرنشینی مستلزم رعایت قوانین و قواعد شهری است و کارشناسان بر این باورند شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام بگذارند و به مسئولیت‌های خویش در برابر شهر و اجتماع عمل کنند، به «شهروند» ارتقا پیدا می‌کنند.

حقوق شهروندی مجموعه حق‌هایی است که هر کدام از شهروندان از آن برخوردارند و باید توسط دیگر شهروندان و حاکمیت رعایت شود، حقوق شهروندی در ایران همچون بسیاری از کشورها پذیرفته شده است که بارزترین و مهم‌ترین نمود آن قانون اساسی است که در اصول ۳۲، ۳۴، ۳۵، ۳۷، ۳۸ و ۳۹ به آن اشاره شده است.

یکی از موضوعات قابل توجه حقوق شهروندی، موضوع تغییر نام و نام‌خانوادگی است؛ هیچ محدودیتی برای درخواست تغییر نام‌خانوادگی وجود ندارد و هر کسی می‌تواند برای تغییر نام‌خانوادگی خود به سازمان ثبت احوال مراجعه کند و درخواست را داشته باشد، اما همه افراد موفق به تغییر نام‌خانوادگی خود نخواهند شد، چرا که در این خصوص قوانینی وجود دارد.

طبق ماده ۲۰ قانون ثبت احوال، انتخاب بعضی نام‌ها ممنوع است، همچنین افرادی که این نام‌ها را داشته باشند با رعایت مقررات می‌توانند نام خود را تغییر دهند؛ افرادی که نامشان نامتناسب با جنس است (همچون ماشاالله برای بانوان و اشرف و اکرم برای آقایان)، افرادی که نامشان اسامی ایام هفته (همچون شنبه، دوشنبه) باشد، افرادی که نامشان مرکب ناموزون (همچون: سعید بهزاد، شهره فاطمه) باشد و یک نام محسوب نشوند، افرادی که نام آن‌ها موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شود.

افرادی که نامشان ترکیبی از اسم و عنوان و عناوین لشکری یا کشوری (همچون سروان، سرتیپ، دکتر، شهردار یا سروان محمد و شهردار) است، افرادی که نامشان القاب ساده و مرکب (همچون ملک‌الدوله، خان، یا شوکت‌الملک، حاجیه سلطان و سلطانعلی) باشد، افرادی که نامشان زننده و مستهجن است (زننده و مستهجن بودن این نام‌ها باید به تأیید شورای عالی برسد)، افرادی که نامشان مغایر با کرامت انسانی، شأن و منزلت آن‌ها (همچون گرگ، قوچی) است، افرادی که نام آن‌ها مغایرت زیادی با عرف، فرهنگ و مقدسات مذهبی دارد (همچون چنگیز)، افرادی که نامشان فرهنگ بیگانه را اشاعه و ترویج می‌کند (همچون وانوشکا) می‌توانند نام خود را تغییر دهند.

افرادی که معنای لغوی نامشان در جامعه غیرقابل پذیرش است و سبب تحقیر اشخاص می‌شود، افرادی که نامشان کلمات زائد و غیرضروری (همچون قلی، غلام) دارد، افرادی که نامشان به علت لهجه گوینده و آشنا نبودن مأمور ثبت با لهجه‌ها و الفاظ و معانی محلی اشتباه نوشته شده است (همچون منیجه به منیژه)، افرادی که نام آن‌ها با پدر و یا مادر خود یکسان است، افرادی که نامشان با برادران یا خواهرانشان یکسان باشد، افرادی که می‌خواهند نامشان از عربی به فارسی نوشته شود (همچون رحمن به رحمان، اسمعیل به اسماعیل، اسحق به اسحاق)، افرادی که مشرف به دین اسلام با تأیید مراجع ذی‌صلاح می‌شوند، افرادی که تغییر جنسیت داده‌اند و دادگاه به صدور حکم تغییر نوع جنس در اسناد سجلی و شناسنامه اقدام کرده است، افرادی که نامشان دارای پیشوند خاص (همچون عبد که خاص اسامی و صفات ذات پروردگار است) باشد، نیز می‌توانند نام خود را تغییر دهند.

طبق ماده ۲۰ قانون ثبت احوال کشور، تشخیص نام‌های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال است و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام می‌کند، همچنین انتخاب نام در مورد اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آن‌ها است؛ لازم به ذکر است که ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آن‌ها در اسناد سجلی پدر یا جد پدری مندرج باشد یا سیادت آن‌ها با دلایل شرعی ثابت شود، الزامی است، مگر افرادی که خود را سید ندانند یا عدم سیادت آنان از لحاظ شرعی احراز شود.

طبق آئین‌نامه اجرایی ماده ۴۰ قانون ثبت احوال، نام‌های خانوادگی که از واژه‌های نامناسب تشکیل شده باشند، نام‌خانوادگی طولانی که بیش از دو کلمه باشد، نام‌خانوادگی که از واژگان خارجی تشکیل شده باشد، نام‌های خانوادگی که از کلمات مغایر با ارزش‌های فرهنگ اسلامی و مذموم تشکیل شده باشد، نام‌خانوادگی که از مناصب یا القاب و عناوین و واژه‌های منسوب تشکیل شده باشد، نام‌خانوادگی که از اسامی محل یا منسوب به محل و نامناسب تشکیل شده است یا نام‌خانوادگی که موجب ننگ و سرافکندگی باشد، می‌تواند تغییر کند، همچنین اگر نام‌خانوادگی با نام‌خانوادگی پدر، جد پدر، فرزند، برادر، خواهر و عمو یکسان نباشد و افراد برای حفظ وحدت فرد بخواهند آن را تغییر دهند، بلامانع است.

افرادی که خواهان تغییر نام هستند، باید ۱۸ سال به بالا باشند یا اگر کمتر از ۱۸ سال دارند، باید دارای حکم رشد داشته باشند؛ پدر یا جد پدری می‌تواند با ارائه شناسنامه اقدام به تعویض نام فرزندان کمتر از ۱۸ سال کند، همچنین سرپرست قانونی (قیم، امین، وصی) با ارائه مدارک مستند برای افراد صغیر و محجور که سمت او احراز شده باشد، می‌تواند اقدام کند./ایسنا