«ابوبکر البغدادی» که بود؟

خبرگزاری تسنیم: رسانه‌های آمریکایی امروز یکشنبه 27 اکتبر(5 آبان) به‌نقل از مسئولان آمریکایی اعلام کردند که ارتش آمریکا طی عملیاتی نظامی در شمال‌غربی سوریه، «ابوبکر البغدادی» سرکرده گروه تروریستی داعش را به‌قتل رسانده است.

از هشتم تیر 1393 که گروهک تروریستی موسوم به دولت اسلامی در عراق و شام «داعش» از تشکیل آن چه این گروهک آن را خلافت دولت اسلامی نامیده نام ابوبکر بغدادی سرکرده این گروهک بر سر زبان‌ها افتاده بود.

هسته اولیه سازمان تروریستی دولت اسلامی عراق و شام موسوم به داعش، «دولت اسلامی عراق» بود که در 15 اکتبر سال 2006 تاسیس آن اعلام شد و در سال 2007 منحل شد تا اینکه طی سال های 2013 و 2014 مجددا احیا شد این در حالی بود که تاسیس «داعش» سوریه در 10 آوریل سال 2012 اعلام شد.

پس از اعلام گروهک تروریستی دولت اسلامی در عراق و شام با نام اختصاری «داعش» مبنی بر تشکیل خلافت دولت اسلامی خود در عراق و سوریه و معرفی سرکرده این گروهک به عنوان خلیفه در این مناطق نام ابو بکر البغدادی سرکرده آن نیز مطرح شده بود.

تحلیگران غربی مسائل مرتبط به گروهک ها و سازمان های تروریستی بین المللی در آن زمان ابراز عقیده کرده بودند که بیانیه روز هشتم تیر 1393 دولت موسوم به اسلامی در عراق و شام " داعش " مبنی بر تشکیل خلافت اسلامی درست است که به ظاهر مسئله ای شبیه به مزاح بوده، اما در واقع این بیانیه آنها حکایت از یک عمق راهبردی دیگر نیز داشت، آن این مسئله است که اعلام تشکیل به وجود آمدن خلافت اسلامی برای گروهک تروریستی داعش باعث سازماندهی شدن عملیات تروریستی در منطقه خواهد شد مسئله‌ای که بعد از حوادث یازدهم سبتامبر سال 2001 به بعد با روی کار آمدن اسامه بن لادن سرکرده سابق سازمان تروریستی القاعده در افغانستان نظیری برای آن کمتر دیده‌ایم.

اما گروهی دیگر از تحلیگران غربی بر این باور بودند که البغدادی اصلا صداقتی در عمل و گفتار ندارد تا چه رسد به تشکیل دولت یا آن چه خودش آن را خلافت نامیده است.

البغدادی که بود؟

با تمام این اوصاف این که خود را خلیفه مسلمین بر روی زمین نامیده و ما او را به نام ابو بکر البغدادی می‌شناختیم، که بود؟!

ابو محمد العدنانی سخنگوی رسمی گروهک تروریستی دولت اسلامی در عراق و شام " داعش " روز هشتم تیر 1393 در بیانیه خود چنین گفته بود: از این پس عبدالله ابراهیم ملقب به ابو بکر البغدادی سرکرده این گروهک خلیفه است!

از همین کنیه چنین بر می‌آید که سرکرده داعش کنیه و لقب خود را از ابو بکر از خلفای راشدین برگزیده و برای ادامه لقبش از پایتخت عراق بغداد استفاده کرده بود که دار الخلافه دوره ای از تاریخ بوده است و در مجموع در حال شبیه سازی شخصیت ها و دوره های تاریخی است .

اما واقعیت این است که اصل و نسب وی به منطقه دیالی در شرق عراق باز می گردد، وی و خانواده اش به خاندان السامرایی یکی از عشایر عراقی مقیم این منطقه منتسب بودن، تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه اسلامی شهر بغداد ادامه داد و دانش آموخته دفتر ابو مصعب الزرقاوی یکی از سران القاعده معروف و مقبور در زمان خود در عراق بوده است.

وی در سال 2010 سرکردگی گروهک تروریستی دولت اسلامی در عراق را به دست گرفت در آن زمان نام گروهکش تنها دولت اسلامی در عراق بود، گروهک وی در واقع جدا شده از سازمان تروریستی القاعده است و از القاعده در سرزمین بین النهرین جدا شد، در آن دوران القاعده سرزمین بین النهرین به سرکردگی ابومصعب الزرقاوی اداره می شد تا این که نام برده به هلاکت رسید، از وی هیچ عکس و تصویری در آن سال ها منتشر نشده بود تا این که در سال 2014 اولین عکس از وی انتشار یافت و این عکس را دولت عراق از وی منتشر کرد چرا که تحت تعقیب بود.

بازداشتی سابق بازداشتگاه‌های آمریکایی در عراق

باید درباره ابو بکر البغدادی سرکرده گروهک تروریستی دولت اسلامی در عراق و شام " داعش " افزود براساس اطلاعات یک نشریه آمریکایی وی برای مدت چهارسال در بازداشت نظامیان آمریکایی در یکی از پادگان های آنها بود، وی زمانی که از سوی زندانبان ها بعد از تحمل 4 سال زندان آزاد می شد چنین گفت: من شما را در نیویورک خواهم دید!

درباره ابو بکر البغدادی باید گفت: آمریکایی ها ابوبکر البغدادی را در مجتمع زندان های شماره 14 که افراد تروریست بسیار خطرناک نگهداری می شوند نگهداری نکردند بلکه وی به همراه 26 هزار زندانی عراقی بود که در زندان آمریکایی بوکا نگهداری می شدند.

در دوران زندان و پیش از بازداشت از وی دو ویژگی بیش از سایر امور مطرح تر بود یکی حس سرکردگی و دیگری مبارزه با شدت و حدت بسیار .

سفر البغدادی از دولت اسلامی عراق تا داعش و سپس دولت اسلامی

در سال 2004 میلادی گروه توحید و جهاد در عراق شکل گرفت و بغدادی نیز در آن فعالیت کرد، اما بعدها گروه دیگری به نام القاعده بین النهرین به وجود آمد و بغدادی نیز به عنوان یک مجاهد تحت امر بن لادن، به آن پیوست. او در این سازمان دارای یک پست دون پایه و ناچیز بود. سازمان در سال 2006 میلادی، نام خود را به «دولت اسلامی عراق» تغییر داد و فرماندهان آن یکایک و به فواصل کوتاه توسط آمریکایی ها کشته شدند. در سال 2006 دو رهبر اصلی گروه یعنی ابو عمر البغدادی و ابو حمزه المهاجر کشته شدند و چنین شد که ابوبکر البغدادی به عنوان لیدر جدید انتخاب شد.

اولین بذر تشکیل داعش یا همان دولت اسلامی در عراق و شام در دولت اسلامی عراق کاشته شد، دولت اسلامی عراقی که در تاریخ 16 اکتبر سال 2006 تاسیس شد و در سال 2007 سرنگون شد، و در دو سال 2013 و 2014 با قدرت بیشتر بار دیگر این گروه تروریستی خود را به صحنه درگیری ها کشاند.

اما ولایت داعش در سوریه در تاریخ 10 آوریل سال 2012 تاسیس شد، یعنی تنها یک روز بعد از بیعت ابو بکر البغدادی سرکرده گروهک تروریستی القاعده در عراق با جبهه النصره به سرکردگی ابو محمد الجولانی صورت گرفت، اما الجولانی این بیعت را نپذیرفت و شکافی بین این دو گروهک شکل گرفت تا این که اکثر مخالفان نظام سوریه به جبهه النصره ملحق شدند و 70 درصد نیروهایشان هم با تاسیس داعش به سرکردگی ابو بکر البغدادی به آن پیوستند و از آوریل سال 2010 داعش رفته رفته درصدد جستجوی نام و مکان آمد، در همان ابتدای امر شمار کسانی که برای تشکیل داعش به عضویت آن در آمدند در حدود 12 هزار نفر بودند.

در سال 2010 ابوبکر البغدادی رسماً و علناً به حمایت و پیروی از راه و شیوه اسامه بن لادن سرکرده مقتول القاعده اذعان کرد، وی در ان سال با اسامه بن لادن بیعت کرد فعالیت های البغدادی باعث شد تا رفته رفته جایگاه فراموش شده القاعده مجدداً بر سر زبان ها بیفتد، از این رو وی فعالیت خود را در قتل عام گروه های بیداری عشایر در عراق آغاز کرد و سپس نبرد را به خاک سوریه کشاند.

در 12 می سال 2014 گروهک تروریستی دولت اسلامی در عراق و شام موسوم با نام اختصاری داعش ارتباط خود را با سازمان تروریستی القاعده رسماً قطع کرد، بلکه تا به آن جا هم پیش رفت که البغدادی از ایمن الظواهری سرکرده دیگر القاعده بعد از مرگ اسامه بن لادن خواست تا کل القاعده و شخص ظواهری با وی و نگرشش بیعت کنند.

انتقادها از سرکرده های القاعده از این گروهک دیگر تروریستی بعد از مرگ ابو خالد السوری در اواخر فوریه 2014 شدت گرفت، چرا که سرکرده های القاعده، داعش را مسئول مرگ السوری دانسته بودند، اما البغدادی اعلام کرده بود که در مرگ السوری هیچ دخالتی نداشته است از این رو دایره اختلافات بین این دو گروهک تروریستی افزایش یافت و داعش به اندازه ای در عمل و کردارش شدت و حدت به خرج داد تا جایی که دم از تشکیل آنچه به زعم خود دولت اسلامی در عراق و شام خواند، سر داد و به دنبال انجام کاری بود که پیش از وی اسامه بن لادن سرکرده سابق القاعده و بعد از وی ایمن الظواهری جانشین اسامه بن لادن هرگز نتوانستند تا به این مرحله پیش روند.

اعلام خبر رسمی تشکیل دولت اسلامی از سوی گروهک تروریستی موسوم به دولت اسلامی در عراق و شام با نام اختصاری داعش باعث شده بود تا این گروهگ گمان کند اکنون به اولین ایستگاه از مسیر طولانی خود رسیده است.

چارلز لیستر استاد میهمان مرکز بروکینز در دوحه هم براساس آن چه خبرگزاری رویترز از وی نقل کرده گفته بود: خبر اعلام تاسیس خلافت می تواند اهمیت بسیاری داشته باشد، چرا که در این برهه بسیار حساس دیگر گروه های تروریستی فعال در عرصه بین الملل و در جهان باید راه خود را اکنون مشخص کنند آیا به این دولت اسلامی در عراق و شام خواهند پیوست یا گزینه دیگر را که همانا نبرد و نزاع با این گروهک تروریستی دیگر است ،بر می گزینند.

در مقابل این نظر عبدالخالق عبدالله استاد علوم سیاسی در امارات متحده عربی ابراز عقیده کرده بود که هرگز نباید فراموش کنیم که اعلام رسمی تشکیل خلافت اسلامی از سوی یک گروهک تروریستی تنها در شرایطی صورت گرفت که بدانیم دولت آمریکا سران آمریکا بارها و بارها مدعی شده بودند که نسل القاعده را برچیده اند اما از زمان وقوع حادثه 11 سبتامبر تا به امروز این گروهک به دولت آمریکا نشان داده است که تمام تلاش هایش در طول بیش از یک دهه در مبارزه با القاعده نتوانست از عهده یکی از شاخه های القاعده هم برآید.

اشغال مناطق وسیعی از عراق و سوریه توسط داعش

این گروه تروریستی که تحت حمایت مالی و لجستیکی غرب و متحدان منطقه‌ای آن قرار داشته به دلیل راه اندازی کمپین ترس و جنایات بی‌رحمانه در درگیری‌ها در سوریه وعراق بدنام است.

داعش مناطق وسیعی در عراق و سوریه را به تصرف در آورد، این گروه تروریستی با تاکتیک انتشار ویدئوهای سربریدن‌ گروگان‌ها و سربازان و اعدام‌های گروهی رعب و وحشت آفرید و در خارج از مناطق تحت کنترل خود دست به عملیات تروریستی زد.

داعش در اوج قدرتش مناطق وسیعی در عراق و سوریه را در کنترل خود و دو پایتخت خودخوانده داشت؛ رقه در سوریه و موصل در عراق.

گروه تروریستی داعش، موصل، بزرگ‌ترین شهر شمال عراق را در سال 2014 و در پی عملیات غافلگیرکننده و سریع در مناطق شمالی عراق اشغال کرد و آن را مرکز خلافت خودخوانده خود خواند.

بین سالهای 2014 و 2017 میلادی مناطق یکی پس از دیگری از داعش پس گرفته شد.جولای 2017 میلادی موصل آزاد شد و دسامبر همان سال بغداد پیروزی بر داعش را اعلام کرد. اکتبر همین سال نیروهای دموکراتیک سوریه داعش را از رقه بیرون راندند. فروپاشی آخرین سنگر داعش در «باغوز» در شرق سوریه، روز شنبه 23 ماه مارس 2019 میلادی رسما توسط نیروهای دموکراتیک سوریه اعلام شد.

بی تردید با گذشت زمان و افشای اطلاعات طبقه‌بندی شده، رازها و دلایل پنهان و آشکار پیدایش این گروه افراطی بیش از پیش برملا خواهد شد.

دلایل پیروزی های نظامی داعش چه بود؟

اگرچه داعش تحت رهبری ابوبکر البغدادی نیز همانند القاعده از نظر ایدئولوژیکی، یک جریان سلفی به شمار می‌رفت، اما از لحاظ تاکتیک های نظامی، داعش؛ ویژگی های خاص خود را داشته و شاید به همین خاطر در کوتاه مدت از القاعده جدا شد.

داعش، مانند القاعده نبوده که فقط به سوءقصد و جنگ چریکی اکتفا کند، بلکه قلمروگشایی و فتح اراضی از مهم ترین مبانی جنگی این گروه است.وقتی که البغدادی به فکر فتح یک شهر یا منطقه ی جدید می‌افتاد، نیروهای خود را با لباس مبدل و ظاهر قابل قبول، به آن مناطق فرستاده و آنها نیز در خانه های امن، منتظر فرمان می‌ماندند. سپس آنها در همان مناطق برای بیعت با سران عشایر وارد مذاکره می‌شدند. اگر سران عشایر حاضر به بیعت می‌شدند، چند نفر از مهره های معتمد داعش در کنار آنها می ماندند و هدایت عشایر را بر عهده می گرفتند و استاندار یا فرماندار شهر را از میان آنها انتخاب می کردند. اگر هم برخی از سران منطقه حاضر به بیعت و همکاری نمی‌شدند، با استفاده از همان عملیات مخفیانه آماده سازی، فشارهای خاصی را بر آنان وارد می کردند. داعش همچنین اهمیت ویژه ای به فتح مناطقی می‌ داد که دارای منابع انرژی باشند و فتح مناطقی نفتی از اولویت های این گروه بوده است. این تاکتیک علاوه بر سرمایه و قدرت مالی برای داعش، تضعیف رقبا را نیز با خود به همراه می آورد. اصلی ترین نیروهای داعش از کجا آمده اند؟

فرماندهان و مدیران دوران بعث و چهره های نزدیک به صدام، نظامیان بریده از ارتش سوریه و عراق، مجاهدین اروپا، چچن، بوسنی، شرق ترکستان، لیبی، افغانستان و چندین کشور دیگر، حاضر بودند به عنوان نیروهای تحت امر البغدادی، به داعش بپیوندند.

البغدادی چه می‌خواست؟

البغدادی در آغاز مسیر خود در رهبری گروه دولت اسلامی عراق، تنها به دنبال آن بود که در کشور عراق صاحب قدرت و قلمرو شود. اما بحران سوریه، توجه بغدادی را به سوی ظرفیت های داخل این کشور جذب کرد و همین موضوع باعث شد نام گروه خود را به دولت اسلامی در عراق و شام تغییر دهد و در سوریه نیز مشغول جنگ و درگیری شود. البته البغدادی پا را از این نیز فراتر گذاشت و خواستار قلمروگشایی در لبنان، اردن و فلسطین شده بود.

داعش در سوریه، در مناطق رقه، حسکه و دیرالزور قدرتمند شده و در عراق نیز در موصل و تکریت قدرت گرفته بود و با تاسیس یک رژیم یا امارت اسلامی، از مردم مالیات می‌گرفت و با فروش منابع نفتی پول فراوانی به جیب می زد و قدرت مالی بغدادی روز به روز در حال افزایش بود.

هر فرد، گروه، سازمان و عشیره ای که داعش را قبول نداشت، از سوی البغدادی به عنوان دشمن معرفی می شد و اعضای سنّی این گروه، مسلمانان صاحب دیگر مذاهب را کافر می‌خواندند. داعش برای اسرا، خائنین و دشمنان خود دادگاه و محاکمه تشکیل داده و به شکل نمادین و عبرت آموز آنها را اعدام کرد و در میان اعدام شدگان، شهروندان عادی و غیرنظامی فراوانی هم وجود داشته و معمولا اعدام ها به شکل بی رحمانه و دلخراش صورت گرفته است.

در واقع بزرگ ترین سلاح البغدادی، ترس و وحشت عظیمی بود که به دنبال اعدام های بی رحمانه به وجود می آورد.

شهریور 1398 شبکه السومریه عراق در گزارشی به افشای جزئیات جدیدی درباره زندگی البغدادی پرداخته و تاکید کرده بود که گروه تروریستی داعش شاهد اختلافات داخلی شدید و کودتای سران جنگجوی خارجی این گروه به ویژه تونسی‌ها بوده است. بارزترین علت این اختلاف نیز ناپدید شدن ابوبکر البغدادی تروریست و خلیفه خودخوانده داعش و عدم حضور او در ملاء عام بوده است.

بر اساس این گزارش یک منبع نزدیک به البغدادی گفته بود که وی خسته و فرسوده شده است. البغدادی همچنین با مشکلات جسمی نیز دست و پنجه نرم می‌کرده او از ناحیه گوش چپ مورد عمل جراحی در منطقه البوکمال سوریه قرار گرفته بود.