بندر بن سلطان: موشک‌هایی می‌خواستیم که به تهران برسند

فرارو:شاهزاده بندر بن سلطان، که در خرید موشک‌های دوربرد عربستان از چین، نقش اصلی داشت، در گفتگو با یک روزنامه عرب‌زبان گفته است نگرانی از تقابل با ایران یا عراق، دلیل اصلی خرید موشک توسط عربستان بود.

در بخش اول گفتگوی بندر بن سلطان، رئیس سابق سازمان اطلاعاتی عربستان، به دیدار‌های مقامات عربستانی با همتایان ایرانی در گذشته، پرداخته شد. به نظر می‌رسد که سعودی‌ها از مجموع تعاملاتی که تا حالا با نظام ایران داشته‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که برای اصلاح روابط میان تهران و ریاض باید با مقاماتی در ایران گفتگو کرد که توان عملی کردن وعده‌های خود را دارند. امری که در حال حاضر، طبق ادعا‌های شاهزاده بندر، احتمال کمی دارد.

در ادامه، بخش دوم اظهارات شاهزاده سعودی درباره ایران را می‌خوانیم. بخش اول این گفتگو را اینجا بخوانید.

تنش لفظی لاریجانی و شاهزاده بندر در یکی از دیدارها، که درباره حزب الله لبنان بود، میان شاهزاده بندر و لاریجانی صحبت‌های تندی ردوبدل شده است. طرف سعودی در این جلسه، مدعی شده که شواهدی در دست دارد که نشان می‌دهد ایران از فعالیت‌های ضدسعودی حزب الله حمایت می‌کند. بنا به ادعای شاهزاده بندر، پس از اوج‌گیری تنش‌ها در این جلسه، علی لاریجانی به طرف سعودی گفته که «شما باید حواس‌تان را جمع کنید وگرنه جهان را علیه شما انقلابی می‌کنیم.»

شاهزاده بندر پاسخ تندی به لاریجانی داده و به او گفته که سعودی‌ها ابتدا نشستی برای وزرای خارجه کشور‌های عربی و اسلامی برگزار خواهند کرد و سپس روسای نهاد‌های اطلاعاتی و بعد از آن روسای ستاد مشترک ارتش‌های این کشور‌ها را به نشستی در عربستان دعوت خواهند کرد. عربستان برای همین کار اقدام کرد، اما یک روز قبل از نشست وزرای خارجه در عربستان، لاریجانی برای کاهش تنش‌ها با شاهزاده بندر تماس گرفت.

هرچند که شاهزاده بندر تاکید می‌کند که سخنانش، صرفا شخصی است و منعکس‌کننده موضع دولت عربستان نیست، اما او در گفتگوی مفصل با اندیپندنت، تلویحا امکان تنش‌زدایی میان ایران و عربستان را امکان‌پذیر دانسته و گفته که هرکسی که بتواند ایرانیان را به میز گفتگو با عربستان بکشاند، خواهد دید که سعودی‌ها هم به این کار تمایل دارند. با این حال، شاهزاده سعودی تاکید می‌کند که باید اشخاصی از ایران با عربستان گفتگو کنند که می‌توانند وعده‌های خود را عملی کنند.

اگر اوباما اندکی صبر می‌کرد سعودی‌ها به هیچ وجه از سیاست باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در برابر ایران و سوریه راضی نبودند. با اوج‌گیری جنگ داخلی سوریه، اوباما استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه را خط قرمز اعلام کرد. اما در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای ایران، گزارش‌هایی از استفاده از این سلاح مرگبار در سوریه منتشر شد. اپوزیسیون سوریه و کشور‌های حامی آن، نظام سوریه را به استفاده از این نوع تسلیحات متهم کردند. اتهامی که از سوی دولت سوریه رد شد.

با این حال، فشار‌ها بر دولت اوباما برای اقدام نظامی علیه بشار اسد روز به روز بیشتر شد. اما بنا به گفته شاهزاده بندر، سعودی‌ها و بریتانیایی‌ها معتقد بودند که اوباما در مقابله با اسد، جدی نبود. دلیل این عدم جدیت هم مذاکرات هسته‌ای بود. شاهزاده سعودی در این باره گفت: «متوجه شدیم که در آن زمان، (اوباما) با ایران بر سر توافق هسته‌ای مذاکره می‌کرد و نمی‌خواست هیچ اقدامی انجام دهد که این مذاکرات را بر هم بزند. این در حالی بود که طرف ایرانی به شدت دنبال رفع تحریم‌ها بود. اگر اوباما اندکی صبر می‌کرد، چیز‌های زیادی به دست می‌آورد.»

شاهزاده سعودی ادامه داد: «اوباما از خروج ایرانیان از مذاکرات هسته‌ای نگران بود.»

دیدار علی اکبر ولایتی و شاهزاده بندر زیر پرده کعبه حمله صدام حسین به کویت، سعودی‌ها را در موقعیت دشواری قرار داد. آن‌ها برای بسیج کردن کشور‌ها علیه صدام به سازمان ملل متحد مراجعه کردند و دنبال این بودند که آمریکا، اروپا و شوروی با قطعنامه‌های سازمان ملل مخالفت نکنند. در این بحران، شاهزاده بندر در این سازمان به طور تصادفی با علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه وقت ایران، در نیویورک دیدار کرد و به او گفت: «ما کویت را (از صدام) آزاد خواهیم کرد... موضع ایران چیست؟ ولایتی گفت: ۱۰۰ درصد با شما موافقیم.» سعودی به این پاسخ قاطعانه ایران شک کردند. به طوری که پس از پاسخ ولایتی، سعود الفیصل، وزیر خارجه وقت عربستان، به شاهزاده بندر گفت: «آیا این تقیه ایرانی است یا اینکه به نظرت ایران جدی است؟» شاهزاده بندر پاسخ داد: «منطق می‌گوید که آن‌ها (ایرانیان) از هرچیزی علیه صدام حمایت خواهند کرد.»

طبق روایت شاهزاده سعودی، دو روز بعد، یک روزنامه‌نگار غربی از ولایتی پرسید که موضع شما درباره مداخله نظامی آمریکا برای آزادسازی کویت چیست؟ ولایتی در پاسخ گفته ایران با هر مداخله نظامی در منطقه، خصوصا از جانب «شیطان بزرگ» مخالفت می‌کند.

اینجا بود که شاهزاده بندر متقاعد شد حمایت پیشین ایران تقیه بود. با این حال سعودی‌ها دوباره به ولایتی مراجعه و درخواست دیدار کردند. در سازمان ملل، قطعه‌ای از پرده کعبه وجود دارد که عربستان به این سازمان هدیه داده است. طرف ایرانی درخواست کرد دیدار با سعودی‌ها زیر این پرده صورت گیرد. شاهزاده بندر در این دیدار، از ولایتی پرسیده چرا موضع‌تان درباره آزادسازی کویت تغییر کرده است. ولایتی در پاسخ گفت: «ما نگران هستیم که صدام عقب‌نشینی کند و اگر احساس کند که ایران در خصوص حضور آمریکا در کنار او می‌ایستد، در کویت باقی خواهد ماند. ما این سخنان (قبلی) را به (رسانه‌ها) گفتیم تا از کویت عقب‌‎نشینی نکند و از آنجا اخراج شود.»

سعود الفیصل به ولایتی گفت: این سیاست عجیب و غریبی است و سپس از او تشکر کرد.

موشک‌هایی می‌خواهیم که به تهران می‌رسند از اواسط جنگ ایران و عراق، جنگ موشکی بین دو کشور بالا گرفت. صدام تهران را موشک‌باران می‌کرد و ایران هم واکنش نشان می‌داد. سعودی‌ها، که تحولات جنگ را از نزدیک رصد می‌کردند، از احتمالا رسیدن موشک‌ها به ریاض نگران شدند؛ بنابراین به فکر تقویت توانمندی‌های نظامی خود افتادند.

اما مشکل این بود که عربستان نه توان تولید موشکی داشت و نه آمریکا به آن موشک‌های دوربرد می‌فروخت. در ابتدا سعودی‌ها به خرید موشک‌های دوربرد «پرشینگ» آمریکایی ابراز تمایل کردند، اما کنگره آمریکا با این امر مخالفت کرد؛ بنابراین به فکر تهیه موشک‌های دوربرد از شرق، و مشخصا از چین، افتادند. اما از آنجا که در آن زمان بین عربستان و چین روابط رسمی وجود نداشت، خرید سلاح از چین، آن هم موشک‌های مهمی مانند «دانگ‌فنگ» (ریاح الشرق) بسیار دشوار بود.

شاهزاده بندر، که نقش اصلی در تهیه این موشک‌ها داشت، مدعی شد: «ملک فهد (پادشاه وقت سعودی) دیدگاهی داشت. او گفت: اگر ایرانیان و عراقی‌ها (با موشک) پایتخت‌های یکدیگر را می‌زنند، این امر نه فقط برای ریاض بلکه برای (سایر شهر‌های عربستان مانند) ظهران، بقیق و دمام هم خطرناک است. باید نیروی بازدارندگی ایجاد کرد.»

سعودی‌ها برای ایجاد بازدارندگی به دو گزینه فکر کردند، یا موشک‌های زمین به زمین دوربرد تهیه کنند یا اینکه بمب‌افکن‌های دارای قابلیت سوخت‌گیری در هوا بخرند. خرید هر دو این‌ها از آمریکا ممکن نبود. سعودی‌ها در ابتدا دنبال این بودند که از اروپا موشک بخرند، اما اروپا هم در آن زمان موشک‌های دوربرد نداشت.

در همین رابطه، ملک فهد از شاهزاده بندر پرسید: «کدام کشور اروپایی موشک‌های زمین به زمین دارد که به تهران می‌رسند؟» شاهزاده بندر در پاسخ گفته آمریکایی‌ها می‌خواهند موشک‌های پرشینگ به اروپا بفرستند و این یعنی خود اروپا هم موشک‌های دوربرد ندارد. البته بریتانیا از این موشک‌ها داشت، اما مشکل این بود که موشک‌های بریتانیا قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای داشتند.

شاهزاده بندر سرانجام توانست موشک‌‎های مورد نظر را از چین تهیه کند که بیش از هزار کیلومتر برد دارند. اما موشک‌ها هم پایان ماجرا نبود. شاهزاده بندر سرانجام به چین پیشنهاد داد که تمام سلاح‌هایی که به ایران می‌فروشد را به عربستان بفروشد.