نشانه‌های «ماستمالی» امریکایی پرونده خاشقجی

روزنامه جوان: در پی فشار‌های خارجــی به عربستان سعودی و مقصر دانستن این کشور در قتل جمال خاشقجی، پادشاه عربستان پس از دو هفته سکوت خود را شکست و شخصاً وارد عمل شد تا نقش ریاض را در این پرونده لاپوشانی کند. ملک سلمان در تماس تلفنی با رؤسای جمهور ترکیه و امریکا هرگونه دست داشتن عربستان در قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی را رد کرد. دونالد ترامپ که تا دیروز با لحن تهدیدآمیز درباره مجازات سعودی‌ها سخن می‌گفت: پس از تماس با ملک سلمان لحن خود را نرم‌تر کرد و در پیامی توئیتری با تبرئه ریاض، عناصر خودسر را مسئول قتل خاشقجی اعلام کرد. کشور‌های عربی تحت نفوذ سعودی هم مثل همیشه حمایت کامل خود را از عربستان در این مسئله اعلام کردند. عربستان سعودی بعد از ۱۳ روز انکار هرگونه مسئولیتش در ماجرای ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه، آن هم بدون ارائه هیچ‌گونه سند و مدرکی اکنون تلاش می‌کند یک مسیر فعالانه‌تر را برای مدیریت تبعات این حادثه در پیش گیرد و در جهت حفظ وجهه خود تلاش کند. سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان برای کاستن از بار فشار‌های خارجی علیه کشورش مجبور شد به این موضوع واکنش نشان دهد. ملک سلمان و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه یک شنبه شب در تماس تلفنی پرونده روزنامه‌نگار ناپدید شده سعودی را بررسی کردند. به گزارش شبکه العربیه، ملک سلمان از استقبال اردوغان از پیشنهاد تشکیل تیم مشترک تحقیقاتی در خصوص قضیه خاشقجی تشکر و بر تلاش عربستان برای حفظ روابط مستحکم با ترکیه تأکید کرد. اردوغان نیز بر تمایل ترکیه بر توسعه روابط دو‌جانبه با عربستان سعودی تأکید کرده است. یک مقام ترکیه‌ای گفته است که اردوغان و سلمان درباره راهی برای روشن شدن ماجرای مفقود شدن جمال خاشقجی صحبت کرده‌اند. ملک سلمان گفته است که «هیچ کسی نمی‌تواند روابط مستحکم ریاض با آنکارا را تخریب کند.» منابع مطلع به شبکه الجزیره گفته‌اند: «خالد حمیدان، رئیس سازمان اطلاعات عربستان برای بررسی پرونده جمال خاشقجی روز یک شنبه وارد ترکیه شد و با مقامات این کشور درباره بررسی پرونده خاشقجی دیدار کرد.» تماس تلفنی ملک سلمان با اردوغان در میان افزایش فشار‌های بین‌المللی به عربستان انجام گرفته که خواهان سرعت روشن شدن سرنوشت خاشقجی هستند. این نخستین واکنش پادشاه سعودی به سرنوشت مرموز روزنامه‌نگار منتقد محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی است که از دوم اکتبر پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شده است. مقام‌های سیاسی و امنیتی ترکیه با تأکید بر اینکه او از این کنسولگری خارج نشده، احتمال کشته‌شدن وی را مطرح می‌کنند؛ مسئله‌ای که فرضیه دست داشتن بن‌سلمان در این جنایت را تقویت می‌کند، حضور محافظان شخصی وی در تیم ۱۵ نفره‌ای است که ترکیه آن‌ها را به عنوان مظنونان اصلی قتل احتمالی خاشقجی معرفی می‌کند. بسیاری از مقامات و رسانه‌های غربی هم بار‌ها تأکید کرده‌اند که قتل خاشقجی به دستور شخص بن سلمان انجام شده است، چرا که این روزنامه‌نگار سعودی مخالف سیاست‌های ولیعهد بود. وبگاه صهیونیستی «دبکا فایل» روز دو شنبه مدعی شد که تماس تلفنی شاه سعودی با رئیس‌جمهور ترکیه برای نهایی کردن توافق ریاض و آنکارا برای مختومه کردن پرونده مفقود شدن جمال خاشقجی بود. این وبگاه به نقل از منابع خود نوشت: «به احتمال زیاد، توافقی بین ریاض و آنکارا توسط شاهزاده خالد بن فیصل آل‌سعود که دیپلمات کارکشته‌ای است و از پنج شنبه گذشته به عنوان فرستاده ویژه سلطنتی به آنکارا سفر کرده، حاصل شده است.» هفته گذشته برخی منابع اعلام کردند که عربستان به ترکیه پیشنهاد رشوه ۵ میلیارد دلاری داده است تا پرونده خاشقجی را مختومه کند، اما ترکیه تاکنون در این مسئله عقب‌نشینی نکرده و خواهان پیگیری جدی پرونده است.

حمایت تلویحی ترامپ از سعودی ملک سلمان دیروز با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا هم تماس تلفنی داشت. ترامپ در توئیتر خود درباره گفتگو با ملک سلمان درباره روزنامه‌نگار ناپدید شده عربستان نوشت: «همین حالا با پادشاه عربستان سعودی صحبت کردم، او داشتن هرگونه اطلاعی درباره آنچه شاید بر سر شهروندمان در عربستان سعودی آمده باشد رد کرد.» به گزارش خبرگزاری رویترز، ترامپ تأکید کرد: «او [ملک سلمان]گفت که آن‌ها در حال همکاری نزدیک با ترکیه برای یافتن جواب هستند. من فوراً وزیر خارجه کشورمان را برای دیدار با پادشاه عربستان سعودی به این کشور می‌فرستم.» ترامپ همچنین با بیان اینکه پادشاه سعودی اطلاع از وضعیت جمال خاشقجی را انکار می‌کند، گفت: «ممکن است قاتل‌های خودسری وجود داشته‌اند که خاشقجی را کشته‌اند.» ادعای ترامپ درباره خودسر بودن قاتلان احتمالی خاشقجی در حالی مطرح شده که بر اساس گزارش‌های متعدد، این حادثه در ساختمان کنسولگری عربستان سعودی در استانبول رخ داده و قتل احتمالی این روزنامه‌نگار به دست تیمی انجام شده که همان روز از ریاض عازم استانبول شده و ساعتی بعد هم به عربستان بازگشته‌اند. ترامپ در حالی با ملک سلمان گفتگو کرده که فشار‌های سیاسی هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات روی کاخ سفید در پرونده ناپدید شدن روزنامه‌نگار سعودی تشدید شده است. رئیس‌جمهور امریکا پیش‌تر در یک مصاحبه به عربستان سعودی هشدار داده بود که در صورت نقش داشتن ریاض در ناپدید شدن و قتل احتمالی خاشقجی با مجازات سخت واشنگتن مواجه خواهد شد، اما گفت که در نظر ندارد که فروش تسلیحات امریکا به عربستان سعودی را لغو کند. ترامپ روابط ویژه‌ای با سعودی‌ها دارد و قرارداد‌های چند صد میلیارد دلاری با ریاض امضا کرده است که همین مسئله سبب شده واشنگتن در مقابل نقض حقوق بشری عربستان سکوت کند. برخی بر این باورند که دلار‌های نفتی عربستان در بستن دهان امریکایی‌ها در مقابل ریاض نقش مهمی بازی می‌کند. شاید این بار نیز پادشاه سعودی با دادن وعده‌های میلیاردی، توانسته ترامپ را به بی‌گناه بودن ریاض در پرونده قتل خاشقجی مجاب کند.

اعراب مطیع ریاض برخی کشور‌های عربی که همواره مطیع دستورات عربستان سعودی هستند، در مسئله خاشقجی نیز تمام‌قد در پشت سعودی‌ها ایستاده‌اند. پس از امارات و بحرین، کشور‌های یمن، اردن، عمان و تشکیلات خودگران فلسطین نیز حمایت کامل خود را از عربستان سعودی در قضیه ناپدیدشدن جمال خاشقجی اعلام کردند. به گزارش الجزیره، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، ضمن تقدیر از مواضع ریاض، تأکید کرد که عربستان سعودی همواره به صورت عادلانه در کنار فلسطین برای به دست آوردن حقوق ثابت ملت فلسطین ایستاده است. منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن نیز همبستگی کامل خود را با عربستان سعودی اعلام کرد و گفت: «یمن با هر کشوری که قصد اهانت به عربستان را داشته باشد برخورد خواهد کرد.» جمانه غنیمات، سخنگوی دولت اردن نیز بر مقابله با شایعات و هجمه‌هایی که علیه عربستان سعودی صورت می‌گیرد، تأکید کرد.