واکاوی دلایل پنهان کوتاه شدن مدت سفر بن سلمان به کویت

خبرگزاری ایسنا: روزنامه فرامنطقه‌ای رای‌الیوم در تحلیلی به قلم عبدالباری عطوان، سردبیر این روزنامه نوشت: این شاهزاده عربستانی سفر خود به کویت را به دیدار کوتاه و مختصری میان خود با معاون امیر کویت اختصاص داد که در جریان آن دو طرف به بررسی مسائل اختلافی پرداختند و مراسم شام رسمی که صباح الاحمد الصباح، امیر کویت به خاطر وی برگزار کرده بود نیز کوتاه بود به طوری که این مراسم "سرد" توصیف شد. در این دیدار دو طرف به بررسی هیچ‌کدام از مسائلی که در جدول برنامه دیدار‌ها ثبت شده بود، نپرداختند که مهمترین آن حل بحران میان دو طرف درخصوص توقف تولید نفت در دو میدان نفتی مشترک "الوفره" و "الخلفجی" در منطقه بی‌طرف از سال ۲۰۱۴ میلادی با تصمیم ریاض بود. در این سفر همچنین به بحران کشور‌های حاشیه خلیج فارس یا همان بحران قطر پرداخته نشد، بحرانی که به طور واضح به اصرار دو اردوگاه متخاصم بر مواضع خود و مخالفت با امتیازدهی‌ها از اهمیتش کاسته شده است.

شبکه‌های اجتماعی به ویژه شبکه‌های اجتماعی کویت پر از تفاسیری درخصوص شکست این سفر و همچنین "خشم" ولیعهد عربستان به خاطر عدم پاسخگویی کویت به "دیکته‌هایش" شده است؛ امری که وزارت خارجه کویت را وادار کرد تا بیانیه‌ای را صادر و در آن نسبت به اطلاعات منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی درخصوص سفر شاهزاده محمد بن سلمان ابراز تاسف کند.

وزارت خارجه کویت در بیانیه مذکور اعلام کرد که این اخبار بی‌اساس هستند و صحت ندارند و مذاکرات میان هیئت‌های سعودی و کویتی صمیمی و برادرانه صورت گرفت.

این امر بر این موضوع تاکید دارد که این زبان دیپلماتیک کویت بسیاری از کویتی‌ها یا عربستانی‌ها را قانع نکرد به ویژه این که سفر مهمان عربستانی که به نوبه خود نخستین سفرش از زمان ولیعهدی‌اش محسوب می‌شد قرار بود که دو روز به طول بینجامد نه دو ساعت. طرف عربستانی روی تحولی در مهمترین موضوع این سفر که دستیابی به راهکاری رضایت‌بخش درخصوص تولید مجدد نفت از دو میدان مذکور بود، حساب باز کرده بود. محمد بن سلمان قرار بود در حاشیه سفرش با بازرگانان و گروهی از سیاستمداران، نمایندگان پارلمان و اصحاب رسانه نیز دیداری داشته باشد.

یک منبع در دفتر امیر کویت اعلام کرد که فضای این سفر پر تنش بود و هیچ‌گونه توافقنامه اقتصادی یا سیاسی‌ای میان دو طرف به امضا نرسید.

منابع کویتی عالی‌رتبه به رای‌الیوم اعلام کردند که آثار خشم و "تهاجم" بر صورت محمد بن سلمان و هیئت همراه وی دیده می‌شد و وی با امیر کویت سخنانی جز حرف‌های محدود که جنبه کلی داشت نگفت و به همراه همراهانش فورا پس از اتمام مراسم شام جهت ترک کویت به مقصد ریاض به سمت هواپیمای شخصی‌اش رفت.

در چنین سفر‌های رسمی‌ای در سطح برجسته هیئت‌هایی از مسؤولان و کارشناسان در موضوعات مطرح شده در جدول رایزنی‌ها به منظور تهیه پیش‌نویس توافقنامه‌هایی که قرار است توسط شاهزاده عربستانی و امیر کویت یا نماینده وی امضا شوند، فرستاده می‌شوند، اما طبق گزارش همین منبع طرف کویتی پیش‌نویس توافقنامه‌های مطرح‌شده توسط ریاض را رد کرد و این امر باعث شد سفر وی یک روز یعنی از شنبه به یکشنبه به تاخیر بیفتد به امید این که موانع و اختلافات برطرف شوند، اما این تاخیر در سفر چیزی را تغییر نداد و هر دو طرف بر مواضع خود اصرار کردند و بن سلمان در خصوص لغو کامل سفر دچار تردید شد به ویژه پس از این که عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان که روز یکشنبه به کویت رسید ولیعهد این کشور را در جریان این مساله که طرف کویتی با درخواست‌های عربستان مخالفت کرده، قرار داد.

بحران میان عربستان و کویت بر سر دو میدان نفتی مذکور در سال ۲۰۱۴ میلادی زمانی آغاز شد که کویت با اعطای روادید به کارمندان شرکت "شفرون"برای محافظت از دو میدان نفتی نام برده و افزایش تولیدشان و همچنین حفاری در منطقه مخالفت کرد، این شرکت بدون مشورت با دولت کویت تجهیزات خود را در منطقه متعلق به کویت قرار داده بود. ریاض نیز در پاسخ تولید نفت از میادین "الخلفجی" و "الوفره" را به بهانه انجام کار‌های محافظتی بدون مشورت با شریک کویتی متوقف کرد و این روند چهار سال به طول انجامید و منجر به تعطیلی این دو میدان نفتی و وارد شدن ضرر بیش از ۱۸ میلیارد دلاری به کویت طی هر سال شد.

نکته جالب اینجاست که سفر بن سلمان به کویت در چارچوب فشار‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا علیه عربستان صورت گرفت تا دو میلیون بشکه نفت بیشتر تولید کند و به این ترتیب قیمت نفت در بازار‌های جهانی کاهش یابد.

دولت عربستان طبق گفته کارشناسان به دلایل لجستیکی قادر نیست بیش از یک میلیون بشکه نفت اضافی تولید کند و دو میدان نفتی مشترک با کویت در منطقه بی‌طرف را می‌توان یکی از راهکار‌ها برای افزایش تولید نفت دید به طوری که اضافه کردن ۵۰۰ هزار بشکه نفت بیشتر به بازار‌ها به کاهش قیمت نفت کمک می‌کند.

تنش در روابط میان عربستان و کویت اگر ادامه یابد بر میانجیگری کویت در بحران کشور‌های حاشیه خلیج فارس تاثیر منفی می‌گذارد و منجر به تعطیلی شورای همکاری خلیج فارس و تداوم بحران می‌شود. ناظران معتقدند که این تنش به طرف عربستانی بیشتر از طرف کویتی ضرر وارد می‌کند چرا که ریاض و محمد بن سلمان نیاز به راضی کردن واشنگتن جهت اجتناب از هرگونه مانع تراشی در مسیرش برای تکیه زدن بر تخت سلطنت به عنوان جانشین پدرش دارد.

عدم از سرگیری تولید نفت از میادین مشترک احتمال دارد نتایج عکسی داشته باشد، آن هم زمانی که ولیعهد عربستان قصد دارد اموال بیشتری به دست بیاورد تا با آن هزینه‌های زیاد ناشی از جنگ یمن و هزینه عملیات بازسازی سوریه به ویژه در منطقه شرق فرات خارج از حاکمیت رسمی دولت سوریه را به درخواست واشنگتن تامین کند. محمد بن سلمان به فروش قسمتی از سهام شرکت "آرامکو" برای جبران هرگونه کسری بودجه امید بسته بود که آن هم فعلا به دستور ملک سلمان، پدرش منتفی شده است.

اما پس از متوقف کردن این گام‌ها بر اساس دلایلی که فرصت ذکر کردن آن نیست، جست‌وجو برای یافتن منابع دیگری جهت درآمد امری حتمی است و شاید تولید مجدد نفت در میدان‌های "الخلفجی" و "الوفره" در منطقه بی‌طرف به صورت منصفانه یکی از راهکار‌ها باشد، گرچه در حال حاضر این تنها راهکار نیست.

شرایط سفر محمد بن سلمان به کویت و فشار‌های آمریکایی خارج از تمامی عرف‌های اخلاقی و توسعه‌ای شکافی است که شورای همکاری خلیج فارس را به دو اردوگاه با نشانه‌های آشکاری تقسیم کرده است و تمامی این‌ها شاخص‌هایی است که منطقه خلیج فارس را در مقابل تغییرات بسیار خطرناک در سایه تلاش‌های آمریکایی جهت تغییر آن به میدان جنگ منطقه‌ای نه چندان دور با ایران قرار می‌دهد.

توقف این باج‌خواهی وقیحانه واشنگتن و بازنگری در تمامی سیاست‌ها و مواضع که منجر به وخامت اوضاع شده‌اند و اصلاح روابط با کشور‌های عربی و کشور‌های حاشیه خلیج فارس باید اولویت عربستان شود و بر اولویت‌های دیگر ارجحیت داشته باشد و به جنگ‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی اعلام شده یا مخفیانه پایان دهد و الا ضرر‌های زیادی در تمامی زمینه‌ها وارد خواهد کرد.