سناریو‌های خروج قریب‌الوقوع نیرو‌های آمریکایی از سوریه

خبرگزاری تسنیم: آمریکا نیروهایش را به همان دلیلی از سوریه خارج می‌کند که در گذشته از عراق خارج کرد و آن، متحمل شدن شکستی بزرگ‌تر بعد از جنگ فرسایشی. ترامپ فهمیده که جنگ نزدیک شده و نیرو‌های آمریکایی در این دو کشور هدف قرار خواهند گرفت. در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» درباره اظهارات «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا درخصوص عقب‌نشینی خیلی فوری این کشور از سوریه، آمده است: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا «به ما بشارت داد» که نیرو‌های آمریکایی خیلی زود از سوریه عقب‌نشینی خواهند کرد؛ برای این‌که کشورش در منطقه خاورمیانه بیش از ۷ تریلیون دلار خرج کرده و در مقابل، چیزی عایدش نشده است. بهانه‌ای، که ترامپ آن را برای توجیه این گام استفاده کرد این‌که نیرو‌های آمریکایی توانسته‌اند داعش را سرکوب کنند، ولی واقعیت کاملا متفاوت است؛ نیرو‌های آمریکایی داعش را شکست ندادند بلکه این دستاورد توسط ائتلافی متشکل از کشور‌های دیگر که بالغ بر ۶۰ کشور است حاصل شده، به‌ویژه روسیه، سوریه، عراق، ایران، فرانسه و بریتانیا و فهرست در این زمینه طولانی است. آمریکا نیروهایش را از سوریه خارح می‌کند به همان دلیلی، که موجب شد در گذشته نیروهایش از عراق عقب‌نشینی کنند و آن، متحمل شدن شکستی بزرگ‌تر بعد از جنگ فرسایشی و طاقت‌فرسا از نظر مادی، و انسانی؛ لذا دونالد ترامپ، تاجری که با امور به میزان سود و ضرر تعامل می‌کند و به واژه ارقام ایمان دارد، فهمیده است که جنگ نزدیک شده و نیرو‌های آمریکایی در سوریه (۲۰۰۰ سرباز) و در عراق (۵۵۰۰ سرباز) را هدف قرار خواهد داد و دولت آن هرگز نمی‌تواند در آن پیروز شود. جنگ سوریه با پشتیبانی روسیه مناطقی که نیرو‌های آمریکایی در آنجا مستقر شده‌اند از جمله شرق فرات و نیز مناطق غنی از گاز و نفت سوریه را هدف قرار خواهد داد و آمادگی‌ها برخی گروه‌های عراقی از جمله «الحشد الشعبی» (بسیج مردمی) برای آغاز عملیات علیه نیرو‌های آمریکایی مستقر در خاک عراق، آغاز شده است. اطلاعاتی، که دونالد ترامپ درباره طرح عقب‌نشینی ارائه داده، ناچیز و بسیار مبهم هستند. وزارت خارجه آمریکا نیز اطلاعش از چنین طرحی را رد کرده است همان گونه که «رکس تیلرسون» وزیر خارجه سابق آمریکا پیشتر تأکید کرد که نیرو‌های آمریکایی برای مدتی طولانی در سوریه خواهند ماند. پس چه اتفاقی افتاده است که رئیس‌جمهور ترامپ نظرش را به این سرعت تغییر داد؟ اگر وزارت خارجه از چنین طرحی اطلاعی ندارد پس چه کسی آن را می‌داند؛ «بنیامین نتانیاهو» یا «جارد کوشنر»؟ نقطه قابل تامل دیگر در این اظهارات ترامپ اشاره وی به این موضوع است که «ماموریت در سوریه را به دیگران واگذار خواهد کرد». ترامپ مشخص نکرد که آن‌ها چه کسانی هستند... آیا روس‌ها و ایرانیان هستند؟ یا تُرک‌ها؟ یا کشور‌های عربی حوزه خلیج‌فارس مانند عربستان سعودی، قطر و امارات؟ چندین تفسیر یا احتمالات در ورای این موضع رئیس‌جمهوری آمریکا وجود دارد: نخست: رئیس‌جمهوری آمریکا در حال حاضر تصمیم گرفته است سیاست‌ها و برنامه‌های انتخاباتی خود را، که وی را به قدرت رسانده است، اجرا کند. عنوان برجسته این سیاست‌های ترامپ «گرایش داخلی، عقب‌نشینی از مداخله‌های نظامی خارجی و منافع ملت آمریکا را در راس اولویت‌ها قرار دادن است.» دوم: رئیس‌جمهوری آمریکا برای ایجاد جبهه نظامی دیگر چه بسا در ایران بعد از اعلام تصمیمش برای عقب‌نشینی از توافق هسته‌ای (برجام)، برنامه‌ریزی می‌کند. از این‌رو، ترامپ نمی‌خواهد نیرو‌های آمریکایی در سوریه و چه بسا در عراق به لقمه‌ای ذاحت الحلقوم برای برخی گروه‌های مسلح در صورت وقوع جنگ با ایران، تبدیل شوند. سوم: دستیابی دو ابرقدرت، یعنی روسیه و آمریکا، به نوعی از توافق مبادله‌ای؛ به این ترتیب که مناطق نفود مورد «نوعی مبادله» قرار گرفته است؛ یعنی آمریکا، سوریه را به روسیه، که دست بالا در آن دارد، واگذار می‌کند در مقابل، روسیه درقبال حضور نظامی آمریکا در عراق یا دیگر کشور‌های منطقه سکوت می‌کند. چهارم: دستیابی دولت ترامپ به توافقی با ترکیه مبنی بر عقب‌نشینی نیروهایش (آمریکایی) که در شمال سوریه (مناطق تحت کنترل کُردها) و در طول مرز‌های دو کشور (ترکیه و سوریه) مستقر هستند تا بدین ترتیب عملیات «شاخه زیتون» ترکیه را جهت پیشروی در منطقه بدون هرگونه درگیری با نیرو‌های آمریکایی، تسهیل کند. ولی اظهارات ترامپ مبنی بر این‌که آمریکا ۷ تریلیون دلار خرج کرده، ولی در مقابل چیزی عایدش نشده است، نشان‌دهنده این موضوع است که دولت واشنگتن به شکست خود اذعان می‌کند و می‌خواهد این خسارت‌ها را کاهش دهد یا متوقغ کند. با این حال، احتمالات دیگری نیز در این زمینه مطرح است به‌ویژه تشدید تنش با ایرات، که بایستی در تمامی احوال آن را مدنظر قرار داد. ترامپ در حال پختن «آشی» در سوریه و در کل منطقه است و دستیارش و یا مشاور اولش در این طرح، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل است و ما بوی آن را طی هفته‌ها و ماه‌های آتی استشمام خواهیم کرد. پس باید منتظر بمانیم.