سفیر آلمان: درباره برجام هنوز بر سر حرف خود هستیم
سفیر آلمان در ایران گفت: اکنون وقت آن است که هرآنچه در توان داریم به‌کار گیریم تا کنگره آمریکا را نسبت به مزایای توافق هسته‌ای متقاعد کنیم.
خبرگزاری تسنیم: "میشائیل کلور برشتولد"، سفیر آلمان به مسائل مختلفی از جمله روابط سیاسی و اقتصادی ایران و آلمان بعد از برجام، اقدامات دولت آمریکا درباره برجام و تلاش اروپا برای حفظ این معاهده، همه‌پرسی اقلیم و تحولات در منطقه و نقش ایران در مبارزه با تروریسم پرداخت که مشروح آن از نظر خوانندگان می‌گذرد.
پس از اجرای برجام، روابط ایران و آلمان به چه‌صورتی بهبود یافته است؟ می‌توانید برخی جزئیات و بهبود صورت‌گرفته از نظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و دیگر جنبه‌ها را ارائه کنید؟
کلور برشتولد: انعقاد پیمان هسته‌ای وین باعث فراهم ساختن بستر راهی شد که می‌خواهیم با هم در آن به‌پیش رویم و البته خبرهای خوب بسیارند. امسال حجم مبادلات تجاری ایران و آلمان به بیش از سه میلیارد یورو خواهد رسید که نرخ رشد سالانه‌ای بیشتر از 20 درصد را نشان می‌دهد.
علاوه بر وزیر اقتصاد آلمان، تقریباً تمام وزرای اقتصادی از 16 ایالت آلمان همراه با هیأتهای بزرگ اقتصادی‌شان به ایران سفر کرده‌اند. همه آنها شخصاً می‌خواستند ببینند که پتانسیل‌های ازسرگیری روابط دوجانبه اقتصادی، که به‌طور سنتی همواره خوب بوده است، در چه حوزه‌هایی قرار دارد.
نباید فراموش کنیم که همکاران تجاری اغلب مجبور بودند که نخست یکدیگر را پیدا کنند و بعد یکدیگر را بشناسند. تازه آن موقع می‌توان پای میز مذاکره نشست و این امر ممکن است چند سال به درازا بینجامد. من این تحولات را مثبت ارزیابی می‌کنم، هرچند ممکن است روند کار، گاهی کندتر از آنچه فکر می‌کرده‌ایم، پیش رود. ما تلاش خود را برای بلند‌مدت متمرکز کرده‌ایم: نیروگاه برق خورشیدی که توسط یک سرمایه‌گذار آلمانی در نزدیکی شهر همدان، با همکاری مسئولین ایران برای تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در شرکت ساتبا و اتصال آن به شبکه برق داخلی در نظر گرفته شده، یک طرح 20ساله است. آلمان یکی از پیشگامان این حوزه است و ایران هم آن‌قدر نور خورشید دارد تا از این فن‌آوری جدید برای تأمین پایدار انرژی خود بهره برد.
در ارتباط با سؤال‌تان در مورد تبادلات فرهنگی باید بگویم که به‌طور پیوسته در حال تقویت است، به‌عنوان مثال روز دهم آبان نمایشگاه عکس "هانس گئورگ برگر"، یک عکاس آلمانی با عنوان "مکاشفه و تماشا ــ سه سفر به قلب اسلام شیعی" در کاخ گلستان افتتاح شد که عکس‌های تاریخی و مدرن آن، نگاهی عمیق و درخور توجه به حوزه‌های علمیه تشیع در ایران و عراق را ممکن می‌سازد.
این نمایشگاه ارزش احترام متقابل و تعامل همسنگ را به ما می‌آموزد. همچنین نمایشگاه "ایران ــ فرهنگ‌های کهن در میان آب و کویر" که از طرف موزه ملی ایران در تالار هنر فدرال در شهر بُن آلمان روزهای پایانی خود را می‌گذراند، مورد بازدید بیش از یک میلیون نفر قرار گرفت. مهم این است که این جا نایستیم و توقف نکنیم، چرا که هنوز پتانسیل‌های مشترک بسیاری برای همکاری وجود دارد.
در چه‌بخش‌هایی و به چه‌شکلی، حجم تجارت دوجانبه ایران و آلمان افزایش یافته است و در این راه موانع همکاری‌های آتی چیست؟
کلور برشتولد: واردات ماشین‌آلات آلمانی به‌میزان قابل توجهی افزایش یافته است، این به‌نفع بازار ایران است زیرا رقابت محصولات ایرانی را افزایش می‌دهد، برای نمونه تحویل هواپیمای ایرباس، بزرگ‌ترین تولیدکننده هواپیمای اروپا که در آلمان نیز تولید می‌شود. تولید نهایی ماشین‌آلات تحویل‌شده به ایران در هامبورگ صورت پذیرفت. هر یک هواپیمای جدید امنیت ترافیک هوایی در ایران را افزایش می‌دهد. این به‌خصوص برای من از اهمیت زیادی برخوردار است.
دولت ایالات متحده پایبندی ایران به برجام را تأیید نکرد در صورتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 8 مرتبه پایبندی ایران به توافق را تأیید کرده است. ارزیابی شما از چنین اقدامی چیست و واکنش آلمان چگونه خواهد بود؟ همچنین در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت، پیامدهای ناشی از تصمیم مناقشه‌برانگیز (ترامپ) در خصوص مسئله ایران و دیگر مسائل جهانی چه خواهد بود؟
کلور برشتولد: سران سه کشور اروپایی E3 (فرانسه، انگلستان و آلمان) در خصوص تصمیم رئیس جمهور آمریکا ترامپ، مبنی بر عدم تأیید پایبندی ایران به برجام، به‌صورت مشترک اعلامیه صریح و شفافی صادر کردند. آنها دولت و کنگره آمریکا را تشویق کرده‌اند که پیش از برداشتن قدم‌هایی که می‌تواند باعث تضعیف برجام شود، پیامد تصمیماتشان را در ارتباط با امنیت آمریکا و متحدانش بررسی کنند. وزیران خارجه 28 کشور عضو اتحادیه اروپا نیز به‌اتفاق آرا در بیانیه‌ای از ایالات متحده خواسته‌اند تا به تعهدات خود در قبال برجام پایبند بماند و پیش از هر اقدامی پیامدهای امنیتی آن را برای آمریکا، شرکای خود و منطقه مورد بررسی قرار دهد.
سفر خانم فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا به واشنگتن برای پیشبرد مذاکرات اروپایی‌ها با طرف آمریکایی بسیار حائز اهمیت بود. گفت‌وگوهای او با آقای ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سمرقند نیز نشان داد که ما اروپایی‌ها کانال‌های گفت‌وگو را با همه باز نگه داشته‌ایم. وزرای امور خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان به‌همراه خانم موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی، 22 آبان ماه، در نشست شورای خارجی اتحادیه اروپا، بار دیگر به‌طور صریح و آشکار تعهد خود به برجام را اعلام کردند.
اکنون وقت آن است که هرآنچه در توان داریم به‌کار گیریم تا کنگره ایالات متحده را نسبت به مزایای توافق هسته‌ای متقاعد کنیم، با این حال، در دیپلماسی همیشه ضروری است که با همه صحبت و به همه گوش کنیم. ما همه امیدواریم که بتوانیم با همه طرفها برای مسائلی که به نگرانی‌هایمان دامن می‌زنند، راه و چاره‌ای پیدا کنیم.
ما هنوز بر سر حرف و موضع خود هستیم و آن را پیش از 21 مهر ماه و سخنرانی رئیس‌جمهور ترامپ درخصوص استراتژی ایالات متحده در برابر ایران، اعلام کردیم. ما تلاش می‌کنیم تا همه مسائل را با هم و در سایه احترام متقابل به یکدیگر به بحث بگذاریم.
کردستان عراق اخیراً همه‌پرسی استقلال برگزار کرد. رویکرد آلمان نسبت به این مسئله چگونه است؟ آیا استقلال بدون شناسایی بین‌المللی ممکن است؟
کلور برشتولد: آقای گابریل، وزیر امور خارجه آلمان، از این که حکومت و رئیس منطقه کردستان عراق عزم خود را جزم کرده بودند تا در مورد استقلال خود همه‌پرسی برگزار کنند، بلافاصله ابراز تأسف کرد. آنها این تصمیم را صرف نظر از محدودیت‌ها، هشدارها و به‌خلاف همه توصیه‌های یکصدای جامعه جهانی گرفته بودند. این رفراندوم هیچ ضمانت اجرایی ندارد، به‌خصوص در مورد تعلق مناطق مورد بحث به منطقه کردستان عراق.
آقای گابریل از طرفین خواست از هرگونه تشدید اوضاع بپرهیزند و از گام برداشتن به‌صورت یک‌طرفه در مسیر استقلال و یا اتخاذ اقدامات قهرآمیز، فاصله بگیرند. مسائل موجود میان اربیل و بغداد باید به بحث گذاشته و حل‌وفصل شود. ما انتظار داریم که دولت منطقه‌ای کردی و دولت مرکزی عراق به‌طور متعادل بر فعالان و بازیگران صحنه تأثیر خوبی داشته باشند. کشورهای همسایه نیز باید به این امر کمک کنند.
شما درخصوص حل نزاع‌های منطقه‌ای شامل سوریه، عراق و یمن چقدر خوشبین هستید؟
کلور برشتولد: منازعات منطقه‌ای ابتدا باید توسط بازیگران منطقه‌ای حل شود. آنان مسئولیت خاصی به‌عهده دارند، اما شکی نیست که جامعه بین‌المللی نیز مسئولیت دارد و در گفت‌وگو با طرفین درگیری باید در صورت لزوم این مسئولیت را انجام دهد.
با تضعیف داعش در منطقه، با مسئله تروریسم در آینده به چه‌صورتی باید برخورد کرد؟ آیا شما به شکست تروریسم در منطقه و خارج از آن امیدوار هستید؟
کلور برشتولد: ما می‌دانیم که ایران در همان اوایل، خطر تروریسم را به اروپا هشدار داده بود. حالا همه ما در یک قایق نشسته‌ایم. خطر تروریسم، بین‌المللی است و فرقی هم نمی‌کند اهل کجا باشید یا چه دینی دارید. اروپایی‌ها هم مثل زنان و مردان ایران، قربانی تروریسم شده‌اند. مهم این است که ما وابستگی‌مان به هم را ببینیم و درک کنیم و این که همگی سهم خود را در رویارویی با این خطر بزرگ که روزگارمان را تهدید می‌کند، ادا کنیم.
انتخابات اخیر در آلمان آیا بر سیاست خارجی آلمان تأثیر خواهد گذاشت؟
کلور برشتولد: آلمان دارای یک سیستم سیاسی پایدار است. از انتخابات، یک پارلمان جدید متولد شد. در حال حاضر بحث در مورد تشکیل دولت وجود دارد. هنوز زود است که بخواهیم بر سر این‌که چه‌کسی سکان هدایت وزارت امور خارجه را به‌عهده می‌گیرد، به حدس و گمان بپردازیم. اما آنچه مهم است، امری است که برای همه دولت‌های آلمان صدق کرده است: Pacta sunt servanda، (این جمله لاتین است و به‌معنای این است که: به تعهدات باید پایبند بود). دولت‌های جدید آلمان به ارزش تعهدات بین‌المللی آلمان واقف هستند.
اخیراً هیئتی از اتحادیه اروپا به ایران آمد. ارزیابی شما از این سفر چیست و آیا شما در زمینه ایجاد دفتر اتحادیه اروپا در تهران اطلاعی دارید؟
کلور برشتولد: آلمان نیز از حضور هیئت نمایندگی اتحادیه اروپا و سرویس اقدامات خارجی اروپا (EEAS) در ایران حمایت می‌نماید. سرویس اقدامات خارجی اروپا، خانم فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیت را در انجام وظایفش حمایت می‌کند. اتحادیه اروپا دارای 139 هیئت و دفتر در سراسر جهان می‌باشد، که کانال‌های گفتگوی مهمی بین اتحادیه اروپا و کشورهای پذیرنده می‌گشایند. روابط بین اتحادیه اروپا و ایران می‌بایست در بخش‌های روابط سیاسی، همکاری‌های اقتصادی، تجارت و سرمایه گذاری، کشاورزی، حمل‌ونقل، انرژی و تغییرات اقلیمی، همکاری هسته‌ای غیرنظامی، محیط زیست، پدافند غیرعامل، علوم، تحقیقات، آموزش، مبارزه با مواد مخدر و مهاجرت، تعمیق گردند. اتحادیه اروپا در مسائل مرتبط با اجرای برجام نیز نقش مهمی دارد. کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک به‌ریاست موگرینی و یا نماینده ایشان که خانم هلگا اشمیت از آلمان هستند، تشکیل جلسه می‌دهد. حضور هیئت اتحادیه اروپا در ایران، همکاری بین ایران و اتحادیه اروپا را بسیار تسهیل خواهد نمود.
موضع آلمان در قبال تحولات اخیر در لبنان به‌ویژه در رابطه با آقای سعد الحریری، نخست وزیر لبنان چیست؟ کلور برشتولد: درخصوص صحبت آقای زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان باید بگویم که ما نگران این هستیم که دوره منازعات و رودررویی‌ها دوباره به لبنان برگردد. لبنان این حق را دارد که خودش برای آینده‌اش تصمیم بگیرد و این امر نباید ملعبه‌ای برای منافع یک طرف ثالث باشد.
دیدگاه تان را بنویسید