واکنش آمریکا و روسیه به اتفاقات کرکوک

خبرگزاری فارس: منابع غیررسمی می‌گویند، شهر و استان کرکوک بدون درگیری، تحت کنترل بغداد و نیروهای مشترک ارتش و مسلح عراق در آمد.

بعد از گذشت کمتر از 20 ساعت از آغاز مأموریت نیروهای عراقی در استان کرکوک، منابع غیررسمی اعلام کردند، این استان، تحت کنترل نیروهای مشترک عراقی در آمد.

ساعتی پیش نیز منابع خبری گفته بودند که نیروهای عراقی بدون هیچ درگیری وارد ساختمان استانداری کرکوک شدند و کنترل آن را به دست گرفتند.

استان کرکوک، از جمله مناطق اصطلاحا مورد منازعه بغداد و اربیل است. نیروهای پیشمرگه کردستان عراق، بعد از حمله داعش، این استان را اندک اندک تحت کنترل گرفتند و از آن پس از آن خارج نشدند.

مأموریت نیروهای عراقی برای تحت کنترل گرفتن استان کرکوک و تحویل گرفتن آن از نیروی پیشمرگه، پس از آن رخ داد که تنش میان اربیل و بغداد در پی برگزاری همه‌پرسی جدایی کردستان افزایش یافت و سرانجام «حیدر العبادی» نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، بامداد امروز دوشنبه فرمان آغاز مأموریت نیروهای مسلح برای تأمین امنیت استان کرکوک را صادر کرد و از نیروهای مسلح خواست تا با همکاری مردم و نیروهای پیشمرگه، امنیت کل استان را تأمین کنند.

در همین ارتباط، حیدر العبادی دستور داد تا پرچم عراق در تمام مناطق مورد منازعه برافراشته شود. دفتر اطلاع‌رسانی نخست‌وزیری عراق در بیانیه‌ای کوتاه، اعلام کرد که «فرمانده کل نیروهای مسلح آقای حیدر العبادی دستور داده است تا در مناطق مورد منازعه، پرچم عراق برافراشته شود.

ساعاتی بعد از صدور دستور آغاز مأموریت، تلویزیون عراق اعلام کرد که نیروهای عراقی، بخش‌های وسیعی از استان کرکوک را تحت کنترل خود در آوردند.

مناطق تحت کنترل در آمده، -طبق بیانیه فرماندهی عملیات مشترک عراق - گذرگاه جسر خالد، مسیر «الریاض - دفتر خالد» و گذرگاه «مریم بیک» و همچنین مسیر «الرشاد - مریم بیک» به سمت «میدان تکریت» و همچنین محله صنعتی، ترکلان و منطقه یایجی، بود.

«تأسیسات گاز شمال، مرکز پلیس و ایستگاه تولید برق کرکوک و همچنین پالایشگاه نزدیک تأسیسات گاز از کنترل نیروهای پیشمرگه خارج شد و نیروهای امنیتی عراقی در ادامه، فرودگاه کرکوک را تحت کنترل گرفتند.

طبق گفته منابع عراقی، دو شهرستان طوزخورماتو و داقوق نیز تحت کنترل کامل نیروهای مسلح دولت مرکزی قرار گرفت و قرار است در ساعات آتی، «حوزه و تأسیسات نفتی بابا حسن» در منطقه «دبس»‌ تحت کنترل در بیاید.

همچنین وزارت نفت عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که طبق توافق حاصل شده با نیروهای پیشمرگه قرار شده است که تاسیسات نفتی شمال از درگیری‌ها به دور باشد و به نیروهای عراقی تحویل داده شود.

همه میادین نفتی کرکوک تحت کنترل بغداد در آمد

طبق مأموریت امروز نیروهای عراقی که منابع غیررسمی از موفقیت کامل آن می‌گویند، همه میادین نفتی استان کرکوک تحت کنترل بغداد در آمد.

این میادین عبارتند از «بای حسن»، «بابا کرکر»، «خباز»، «جمبور»، «علاس» و «عجیل».

اختلافات میان دو حزب بزرگ کردستان

همزمان که مأموریت نیروهای مسلح عراق آغاز شد و طی چند ساعت بدون درگیری و تنش قابل ذکری مناطق متعدد و وسیعی تحت کنترل نیروهای عراقی درآمد، اختلافات دو حزب «اتحادیه میهنی کردستان» معروف به حزب طالبانی و حزب «اتحاد دموکراتیک کردستان» معروف به حزب مسعود بارزانی، بالا گرفت.

«نجم الدین کریم» استاندار برکنار شده کرکوک که در حال همکاری کامل با بارزانی است، نیروهای پیشمرگه به بهانه «دفاع» از خود، به حمله به نیروهای دولت مرکزی عراق دعوت کرد و اکنون نیز به محل نامعلومی منتقل شده و برخی می‌گویند به سلیمانیه فرار کرده و برخی دیگر می‌گویند در کرکوک باقی مانده است. او نیروهای حزب طالبانی را به خیانت متهم و اعتراض کرد که چرا با نیروهای دولت مرکزی همکاری کرده‌اند.

در مقابل، «سعدی احمد پیره» سخنگوی حزب «اتحادیه میهنی کردستان» امروز دوشنبه بدون اشاره صریح به نام حزب «اتحاد دموکراتیک کردستان» (به ریاست بارزانی)، گفت، برخی شبکه‌های تلویزیونی تلاش می‌کنند بر «شکست همه‌پرسی» سرپوش بگذارند.

به گزارش شبکه «السومریه»، پیره در کنفرانسی خبری گفت: برخی شبکه‌ها، تلاش می‌کنند با اخبار نادرست، جنگ روانی کنند... این کارها فقط به دشمنان کمک می‌کند... این شبکه‌های تلاش می‌کنند مردم را ناامید کنند و بر شکست همه‌پرسی [جدایی از عراق] سرپوش بگذارند.

اتهام خیانت به حزب طالبانی

مناطقی که از بامداد تا عصر امروز دوشنبه تحت کنترل نیروهای عراقی درآمده است، اغلب مناطقی است که بعد از ماجرای حمله داعش، تحت کنترل نیروهای وابسته به مسعود بارزانی درآمده بود.

عمده این مناطق نیز بدون آنکه درگیری حاصل شود، تحت کنترل نیروهای عراقی در آمد و حاصل همکاری نیروهای عضو حزب طالبانی با نیروهای عراقی بود؛ امری که «جاسم محمد جعفر» نماینده فهرست «دولت قانون» در پارلمان عراق، آن را فاش کرد، و گفت که برخی طرف‌ها در استان کرکوک مثل شهرستان طوزخورماتو با نیروهای عراقی همکاری کردند.

جاسم جعفر خواستار تعیین استاندار جدید برای استان کرکوک شد و گفت که «نیروهای دلاور ما با کمکی برخی طرف‌ها در حزب اتحادیه میهنی کردستان کردند، مرحله نخست طرح تسلط دولت مرکزی بر کرکوک را انجام دادند».

تحت کنترل گرفتن 100 کیلومتر مربع

«جاسم محمد جعفر» نماینده فهرست «دولت قانون» در پارلمان عراق گفت که نیروهای دولت مرکزی عراق در مرحله نخست مأموریت در کرکوک، از بامداد تا ظهر دوشنبه، مساحتی نزدیک به 100 کیلومتر مربع از چهارراه کفری در سلیمان بیک را تا شمال کرکوک تحت کنترل گرفتند و این مساحت شامل چاه‌های نفت، گاز، تاسیسات برق، فرودگاه کرکوک و مقر لشگر 12 و مناطق راهبردی دیگر می‌شود.

به گفته جعفر، وضعیت آرام و تحت کنترل است ولی نیازمند احتیاط و هشیاری است. او درباره «توطئه مسعود بارزانی و استاندار [برکنارشده] کرکوک» هشدار داد و گفت «توطئه آنان هنوز تمام نشده است».

بیانیه تند فرماندهی پیشمرگه علیه دولت مرکزی عراق

فرماندهی پیشمرگه عراق در بیانیه‌ای شدیداللحنی که بعدازظهر دوشنبه صادر کرد، مسئولیت اتفاقات کرکوک را بر عهده دولت مرکزی عراق دانست، و حزب اتحادیه میهنی را به خیانت بزرگ متهم کرد.

در بیانیه مذکور آمده است که «دولت حیدر العبادی، مسئول اول آغاز جنگ علیه ملت کردستان است و باید بهای سنگینی را بابت این تجاوز پرداخت کند».

فرماندهی پیشمرگه در یک فرافکنی آشکار، مدعی شد که الحشد الشعبی از بامداد امروز به کرکوک حمله کرده و از حمایت سپاه پاسداران ایران برخوردار است؛ حال آنکه نیروهای الحشد الشعبی در مرز استان مستقر است و نیروهای عمل کننده نیروی پلیس فدرال، نهاد مبارزه با تروریسم و نیروهای ارتش عراق هستند.

درگیری‌های پراکنده و 40 کشته و زخمی

به گفته منابع امنیتی در استان کرکوک، درگیری‌های مسلحانه پراکنده‌ای در استان رخ داده است. رسانه‌های طرفین، یکدیگر را به آغاز درگیری متهم می‌کنند. به گزارش رویترز، یک مسئول در کردستان عراق مدعی شد که «الحشد الشعبی» با پیشمرگه در جنوب کرکوک تبادل آتش توپخانه داشته است.

روسیا الیوم گزارش کرد که درگیری در منطقه صنعتی در [استان] کرکوک در محور شهرستان طوزخورماتو در جنوب شهر رخ داده و چندین نفر کشته و زخمی شده‌اند. طبق این گزارش، تعدادی از غیرنظامی‌ها به دلیل اقدام پیشمرگه به شلیک خمپاره به مناطق ترکمان‌نشین در شهرستان طوزخورماتو جان باخته‌اند.

«آسو آلمانی» یکی از اعضای حزب «اتحاد میهنی کردستان» به شبکه رووداو گفت که نیروهای پیشمرگه 15 نفر از نیروهای الحشد الشعبی را در درگیری‌های کرکوک کشته‌اند.

عصر دوشنبه نیز پیشمرگه نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که در نتیجه درگیری‌های نیروهای خود با ارتش عراق در استان کرکوک، 40 نفر کشته و زخمی شده‌اند.

حزب گوران کردستان: وضعیت کرکوک نتیجه اصرار بر همه‌پرسی است

فراکسیون «گوران» در پارلمان عراق، روز دوشنبه، با صدور بیانیه‌ای دو حزب اصلی کردستان عراق (حزب طالبانی و بارزانی) را مسئول اتفاقات کرکوک دانست و اعلام کرد که این مسائل، حاصل اصرار بر همه‌پرسی است.

«شیرین رضا» نماینده پارلمان از فراکسیون، به وبسایت «المعلومه» عراق گفت: قرار گرفتن چاه‌های نفت کرکوک تحت کنترل نیروهای دولت مرکزی کاملا ضروری است بخصوص بعد از آنکه عواید فروش نفت این منطقه صرف احزاب متنفذ می‌شد بدون آنکه مردم از آن نفعی ببرند نه مردم عراق نه مردم کُرد.

این نماینده عراقی تصریح کرد که «صدور نفت کردستان به اسرائیل انجام می‌شد و پول آن در حساب‌های شخصی افراد صاحب نفوذ در منطقه ذخیره می‌شد».

کنترل ارتش عراق بر مسیر کرکوک-سلیمانیه- اربیل

همزمان با رخدادهای کرکوک، یک منبع امنیتی عراقی اعلام کرد که ارتش عراق ظهر دوشنبه موفق شد مسیر کرکوک به سلیمانیه و کرکوک به اربیل را بدون مقاومت نظامی، تحت کنترل بگیرد.

طبق گزارش مذکور، نیروهای ارتش، مبارزه با تروریسم و پلیس فدرال امروز دوشنبه موفق شدند بر بیشتر مناطق استان کرکوک مسلط شوند و همزمان بخشی از نیروهای پیشمرگه از مناطق مورد استقرار یا فرار کردند یا آن را طبق همکاری با ارتش، تحویل نیروهای عراقی دادند.

عقب‌نشینی پیشمرگه از جلولا در استان دیاله

به موازات اتفاقات کرکوک که اصطلاحا از مناطق مورد منازعه میان بغداد و اربیل است، نیروهای الحشد الشعبی امروز به سوی مناطق جلولاء و قره تپه در شهرستان خانقین در استان دیاله حرکت کردند تا امنیت این مناطق را نیز تأمین کنند.

همزمان نیروهای پیشمرگه از مواضع خود در جلولاء عقب‌نشینی کرد و بدون درگیری این منطقه تحت کنترل الحشد الشعبی در آمد.

یک منبع نظامی به وبسایت «عین العراق» گفت که الحشد الشعبی به کمک نیروهای امنیتی شتافت تا مناطقی که اصطلاحا موردمنازعه با کردستان است، تحت کنترل نیروهای مرکزی عراق قرار بگیرد.

طبق این خبر، مأموریت این نیروها، تحت کنترل درآوردن مناطقی است که مورد منازعه است و همه این تحرکات با هماهنگی کامل نیروهای مشترک عراقی است.

واکنش آمریکا و روسیه

آمریکا و روسیه از جمله مهم‌ترین کشورهایی بودند که همزمان با اتفاقات کرکوک، موضع گرفتند.

وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) و سفارت این کشور در بغداد، هر دو موضع گرفتند. پنتاگون نیروهای عراقی و کُردی را به «اجتناب از تشدید تنش» و روی آوردن به گفت‌وگو برای حل مشکلات دعوت کرد.

«لورا سیل» سخنگوی پنتاگون در این خصوص گفت:‌ ما به اعمال خشونت، از طرف هر کس که باشد، مخالفیم. ما با اقداماتی که ثبات‌زداست و تمرکز مبارزه با دولت اسلامی [داعش] را بر هم می‌زند، مخالفیم. ما به حمایت خود از عراق یکپارچه ادامه خواهیم داد.

سفارت آمریکا در بغداد نیز طی بیانیه‌ای از دولت مرکزی عراق خواست هرچه سریعتر ماموریت نظامی در استان «کرکوک» را متوقف کند.

سخنگوی سفارتخانه آمریکا گفت: «ما از اقدامات مسالمت‌آمیز برای اداره مشترک (کرکوک) توسط دولت مرکزی و منطقه کردستان عراق حمایت می‌کنیم که مطابق با قانون اساسی عراق درباره مناطق مورد مناقشه است».

همچنین کرملین نیز بر وحدت ملی عراق تاکید کرد و بنا بر گزارش راشاتودی، کرملین گفت اختلافات میان بغداد و اربیل باید از طریق وحدت عراق و احترام به حقوق کُردها حل شود.