پشت پرده سیاست تجزیه طلبانه عربستان در قبال عراق

خبرگزاری تسنیم: بسیاری از دولت‌ها که مواضع خود را در رد تجزیه اقلیم کردستان از عراق اعلام کردند، در مواضع خود صادق نیستند. عربستان یکی از این کشورها است که قبل از انجام همه پرسی اعلام کرد که با آن موافق نیست. اما نشانه‌های رضایت و تأیید جداسازی اقلیم کردستان در رسانه‌های این رژیم و نحوه پوشش اخبار و اطلاعات و مواضع مربوط به آن مشخص است و این رسانه ها با دهان پر از "کردستان بزرگ" سخن می گویند. ریاض منافعی در جداسازی منطقه کردستان دارد که از رویکرد کلی آمریکا در منطقه فراتر رفته و در چارچوب برنامه‌های نفتی این کشور است.

خصومت نرم افزاری ریاض با بغداد

ریاض اخیراً و بعد از یک دوره طولانی متشنج با همسایه شمالی خود، به سمت این کشور روی آورده است. اما به نظر می‌رسد موضع ریاض در انتقال از مرحله جنگ سخت‌افزاری به تقابل نرم افزاری است. بعد از سفر عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی به عراق در فوریه گذشته و اعلام وی مبنی بر تمایل کشورش برای باز کردن صفحه‌ای جدید در مناسبات با عراق و سفر اخیر حیدر العبادی نخست وزیر عراق و قاسم الاعرجی وزیر کشور وی به ریاض سوال‌های مهمی در رابطه با جدیت ریاض در برقراری این مناسبات به وجود آمده است.

در مقابل، استقبال عراق از این مناسبات نیز با سؤال‌ها و تردیدهای همراه است که مربوط به عواملی است که باعث شده بغداد جنایت‌های همسایه خود ضد عراقی ها در طول سال‌های گذشته را ببخشد.

آیا می‌توان به نیت ریاض به صورت کلی اطمینان داشت؟ این در حالی است که سعودی‌ها همچنان موضوع اصرار بر عربیت عراق و بازگرداندن این کشور به آغوش کشورهای عربی را هم‌زمان با افزایش گفتمان خصمانه خود ضد ایران دنبال می کنند.

بند حمایت از برپایی کردستان بزرگ در توافق سعودی صهیونیستی

در روز 5 ژوئن سال 2015، انور العشقی ژنرال بازنشسته سعودی در دیدار با دوری گولد مدیرکل وقت وزارت خارجه رژیم صهیونیستی که در شورای مناسبات خارجی در واشنگتن برگزار شد،‌ پشت تریبون رفت و از آنچه که طرح فعالیت مشترک بین عربستان و اسرائیل، می نامید، صحبت کرد.

این طرح از هفت بند تشکیل شده که صراحتاً در بند آخر آن از تلاش برای ایجاد کردستان بزرگ از راه‌های مسالمت‌آمیز سخن به میان آمده است ، چرا که این موضوع می‌تواند آنچه که در این سند طمع ورزی های ایران و ترکیه و عراق نامیده شده را کاهش دهد.

عجیب نیست که سعودی ها به دنبال تلاش برای تجزیه یک کشور عربی باشند. این نکته قطعی است که ایده حمایت ریاض از جداسازی کردستان ضرورتاً از مجموعه افکار محمد بن سلمان نیست. عربستان بارها از زبان عادل الجبیر اعلام کرده که در پرونده‌های منطقه‌ای - به ویژه در عراق و سوریه - بر اساس تصمیمات واشنگتن رفتار می‌کند.

به این ترتیب تلاش عربستان برای هم‌گرایی با رژیم صهیونیستی در عرصه‌های مختلف و موضوع جداسازی کردستان عراق که رژیم صهیونیستی با قدرت از آن حمایت می‌کند، یکی از این عرصه‌ها به شمار می‌رود.

شانتاژ رسانه‌های سعودی برای جداسازی کردستان عراق

چند هفته قبل از همه پرسی مشخص شد که اولویت اقلیم کردستان در نزد سعودی ها تا چه حد بالا است. این اهتمام در مطالب روزنامه‌های این رژیم نیز منعکس ‌شده بود که در برخی شماره‌ها ، صفحاتی را به صورت مجزا به انتشار گزارش‌ها و مقاله های تمجید از اقلیم کردستان و شهرها و تاریخ و مساجد و رهبران آن اختصاص داده بودند.

در پایان آگوست گذشته ریاض هیئتی از سردبیران رسانه‌های سعودی را به اربیل فرستاد و همگی آنها با مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق به صورت جداگانه دیدار کرده و مصاحبه‌های ویژه ای را با وی انجام دادند. نگاهی به مطالب این روزنامه‌ها نشان می‌دهد که سعودی ها به دنبال ترویج ضمنی استقلال کردستان عراق هستند.

منافع اقتصادی رژیم صهیونیستی از تجزیه عراق

الف: خط لوله مشترک انتقال نفت: محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی از زمان در دست گرفتن شاخص‌های قدرت در داخل این کشور، سیاست خارجی خود را بر مبنای اولویت منافع اقتصادی قرار داده است. وی تلاش دارد چشم‌اندازی را در این کشور به اجرا بگذارد که محور و اساس آن سرمایه‌گذاری و به کارگیری در آمد و پول برای بهره‌گیری از آن در عرصه سیاست است.

در جریان سفر جبار اللعیبی وزیر نفت عراق به ریاض در 8 آگوست گذشته برخی اطلاعات از درخواست عراق از عربستان برای فعال سازی توافق میان دو کشور در صادرات نفت عراق از طریق لوله های نفتی مشترک عراق و عربستان به رسانه ها درز پیدا کرد، لوله هایی که از خاک عربستان می گذرد. عربستان فعالیت این لوله ها را به صورت یک‌جانبه در زمان اشغال کویت توسط عراق در سال 1990 به عنوان یکی اقدام تأدیبی ضد صدام حسین متوقف کرد.

این لوله ها از میدان نفتی رمیلان واقع در جنوب عراق آغاز شده و مسیر خود را در صحرای عربستان به سمت ریاض طی کرده و به سمت غرب می رود تا به پالایشگاه المعجز در نزدیکی ساحل دریای سرخ می رسد. حجم انتقال نفت در این لوله بالغ بر 1.6 میلیون بشکه در روز است. عراق از زمان آغاز حمله آمریکا ، پیگیری قضایی پرونده در دادگاه‌های بین‌المللی را به علت مصادره خط لوله خود و نفت موجود در آن متوقف کرده است.

این در حالی است که عربستان از این خط لوله برای انتقال گاز خود از مناطق شرقی به سمت غرب عربستان استفاده کرده است. بغداد امروز امیدوار است که توافق با ریاض به احیای توافق مذکور برای افزایش پتانسیل صادرات انرژی این کشور منتهی شود. جداسازی اقلیم کردستان عراق می‌تواند باعث مصادره تولید نفت شمال این کشور (به میزان 700 هزار بشکه در روز ) شود تا بغداد نیاز بیشتر برای استفاده از خط لوله المعجز احساس کند.

در صورتی که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه تهدید خود را مبنی بر توقف صادرات نفت اقلیم کردستان عملی کند - که قطعاً در این صورت ترکیه از این اقدام متضرر خواهد شد - نفت اقلیم کردستان در چاه ها باقی خواهد ماند و در شرایطی که ایران نیز اجازه ترانزیت و صادرات آن از طریق کامیون‌ها را ندهد ، راهی برای صادرات پیدا نخواهد کرد.

منافع سعودی ها در اینجاست که باعث شده آنها بارزانی را به ادامه طرح جداسازی اقلیم کردستان سوق دهند، چرا که به این ترتیب می‌توانند بحرانی در صادرات نفت کردستان ایجاد کرده و نیاز بغداد برای استفاده از خط لوله المعجز را افزایش دهند و همین موضوع باب باج خواهی ریاض از عراق برای تحقق دستاوردها و نفوذ خود در مقابله با ایران را باز خواهد کرد.

ب: حذف رقیب عراقی در صادرات نفت

علاوه بر اینها به نظر می‌رسد عربستان سعودی سعی دارد موقعیت عراق در صادرات نفت خام را به خطر بیندازد. عراق به عنوان اولین صادرکننده نفت خام به کشورها مصرف‌کننده نفت در آسیا و اروپا به یکی از رقبای عربستان تبدیل شده است. به عنوان مثال عراق در آوریل گذشته خود را به جای عربستان به بزرگترین صادر کننده نفت به هند تبدیل کرد. عراق صادرات نفت خام خود به کشورهای اتحادیه اروپا را نیز افزایش داده و به همین نسبت به تدریج صادرات نفت خام عربستان این کشورها کاهش پیدا کرد.

درشرایطی که عراق رسماً یک چهارم تولید نفت خود را در نتیجه کشمکش با بارزانی در زمینه همه پرسی جداسازی اقلیم کردستان عراق از دست داد (حدود 900 هزار بشکه نفت به صورت روزانه در چاه‌های شمال عراق تولید می‌شود که بغداد سهم کاملی از آنها به دست نمی آورد) ، می‌توان گفت که سهم صادرات نفت بغداد به نفع رقبای دیگر از جمله عربستان کاهش پیدا می‌کند.

ج: تلاش برای افزایش قیمت نفت

علاوه بر اینها اگر گزینه نظامی در رویارویی با اقلیم کردستان عراق به کار گرفته شود ، قیمت نفت حتماً افزایش پیدا خواهد کرد و به این ترتیب آرزوی محمد بن سلمان برای افزایش قیمت‌ نفت محقق می‌شود. این موضوع باعث می‌شود سهام آرامکو در پذیره نویسی که قرار است در ابتدای سال 2018 انجام شود، با ارقام بیشتری به فروش برسد و مبلغ مورد نیاز برای تامین مالی صندوق سرمایه گزاری های عمومی بر مبنای چشم انداز 2030 را فراهم کند.