از راه‌اندازی نیروگاه برق تا جاده‌سازی و فعالیت‌های عمرانی/ ارتش‌های جهان چه فعالیت‌های اقتصادی می‌کنند؟

سرویس بین‌الملل فردا: در بسیاری از کشورهای دنیا، بخش نظامی در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت دارد و اتفاقاً این حضور منجر به پیشرفت آن کشورها شده است. از کره‌ی جنوبی که رشد سریع اقتصادی‌‌اش از دهه‌ی 60 میلادی به بعد مرهون دولت‌های نظامی است (و البته بعضی از جنایاتش هم به‌دلیل وابستگی این کشور به آمریکا مورد اغماض رسانه‌های لیبرال قرار می‌گیرد، مثل قتل‌عام بیش از 100هزار زندانی مشکوک به کمونیسم https://en.wikipedia.org/wiki/Bodo_League_massacre ) تا ایالات متحده که محصولات سازمان‌های نظامی‌اش زندگی روزمره‌ی ما را در بر گرفته است: از سیری (دستیار سخنگوی گوشی‌های اپل) تا اصل و اساس اینترنت (که نسخه‌ی ابتدایی آن با نام آرپانت ( ARPA Net ) شناخته می‌شود و آرپا مخفف آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته ( Advanced Research Projects Agancy ) است، سازمانی زیرمجموعه‌ی وزارت دفاع ایالت متحده).

به نظر نمی‌رسد حضور بخش نظامی در اقتصاد این کشورها مانع فعالیت بخش خصوصی بوده باشد. در بسیاری از زمینه‌ها بخش خصوصی توان انجام پروژه‌ها را ندارد. بعضی از پروژه‌های زیرساختی، مثل ساخت جاده و سد، سرمایه‌ی زیادی می‌طلبد و کشور نیز نیاز شدیدی به آن‌ها دارد. بنابراین معقول نیست که نیاز کشور را معطل گذاشت تا روزی که بخش خصوصی توان کافی پیدا کند. بعضی از کالاها نیز کالاهایی عمومی هستند و بخش خصوصی نمی‌تواند از آن‌ها انتظار کسب سود داشته باشد.

در ادامه با سه سازمان نظامی در سه کشور مختلف آشنا می‌شویم که پروژه‌های اقتصادی بزرگ اجرا می‌کنند.

آمریکا: سپاه مهندسی ارتش ایالات متحده ( United States Army Corps of Engineers )

http://www.usace.army.mil /

سپاه مهندسی ارتش ایالات متحده یکی از سازمان‌های زیرمجموعه‌ی وزارت دفاع آمریکا است که جزو یگان‌های ارتشی محسوب می‌شود و از 37000 نفر پرسنل نظامی و غیرنظامی تشکیل شده است. این سازمان، که از سال 1775 آغاز به کار کرده است، هم در زمینه‌های نظامی فعالیت می‌کند و هم در زمینه‌های غیرنظامی.

فعالیت‌های نظامی سپاه مهندسی شامل حضور در میدان‌های جنگ برای رفع مشکلات فنی نظامی، برنامه‌ریزی طرح‌های امنیتی، ساخت سازه‌های نظامی و بسیاری از دیگر زمینه‌های مرتبط می‌شود.

فعالیت‌های غیرنظامی این سازمان عمدتاً شامل پروژه‌های کنترل سیلاب، مانیتورینگ سدها، امور مربوط به مسیرهای آبی (ساخت مسیرهای آبی، ناوبری کشتی‌ها، و لایروبی کانال‌هایی با آبخور بیش از 35 فوت) و همچنین حفاظت از پارک‌های ملی می‌شود. از پروژه‌های سپاه مهندسی می‌توان به نظارت بر ساخت کانال پاناما، ساخت نیروگاه‌های آبی و سدهای بونویل و همچنین احداث ساختمان پنج‌گوشه‌ی پنتاگون و بنای یادبود واشنگتن اشاره کرد.

این سازمان از سال 1920 اجازه‌ی ساخت نیروگاه‌های برق‌آبی را گرفت و از آن زمان تاکنون توانسته است 75 نیروگاه بسازد. این نیروگاه‌ها یک‌چهارم برق تولیدشده از نیروگاه‌های برق‌آبی کشور را تولید می‌کند. این مقدار تولید سپاه مهندسی ارتش ایالات متحده را به پنجمین تولیدکننده‌ی برق این کشور تبدیل کرده است.

یکی دیگر از عرصه‌های کاری این سازمان تهیه‌ی آب شرب است که از سال 1850 با ساخت کانال آبی واشنگتن آغاز کرد. این کانال تامین آب شرب پایتخت آمریکا را بر عهده دارد. 115 شهر دیگر، با مجموع جمعیتی حدود 10 میلیون نفر، به این سازمان برای تامین آب خود وابسته هستند.

شهرک نظامی ملک خالد

از شاخص‌ترین پروژه‌های این سازمان در عرصه‌ی بین‌المللی ساخت شهرک نظامی ملک خالد در عربستان سعودی است، که ظرفیت استقرار 65000 نیروی نظامی را دارد و آمریکا از آن در جنگ اول خلیج‌فارس برای حمله به عراق استفاده می‌کرد.

پاکستان: Frontier Works Organization (FWS) (سازمان استحکامات مرزی)

http://www.fwo.com.pk

اف.دبلیو.اس. سازمانی نظامی مهندسی است که بخش اصلی ساخت پروژه‌ی عظیم «کریدور اقتصادی چین و پاکستان» را بر عهده دارد. همانند سپاه مهندسی ایالات متحده، در این سازمان پاکستانی نیز بخشی از کارکنان نظامیان در حال خدمت هستند و بخشی نیز غیرنظامی می‌باشند. مدیریت این سازمان را یکی از سپهبدهای ارتش، در حال حاضر سپهد محمد افضل، برعهده دارد.

این سازمان زیرمجموعه‌ی سپاه مهندسی پاکستان است که خودش انشعابی از سپاه مهندسی هند بوده است. سپاه مهندسی هند از سال 1780 و در زمان حضور کمپانی هند شرقی اولین فعالیت‌های خود را آغاز کرد و در جنگ‌های بریتانیا در افغانستان، جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم به پادشاهی بریتانیا خدمت نمود. پس از استقلال و جدایی پاکستان از هند، این سازمان نیز به دو بخش پاکستان و هند تقسیم شد. در جنگ‌های بین پاکستان و هند این دو انشعاب هرکدام به ارتش کشورهای خود خدمت کردند.

حیطه‌ی فعالیت اف.دبلیو.اس. ساخت پل، جاده، تونل، فرودگاه و سد است.

مهم‌ترین فعالیت عمرانی اف.دبلیو.اس. هم‌اکنون حضور در پروژه‌ی 50 میلیارد دلاری CPEC است. سیپک یا «کریدور اقتصادی چین و پاکستان» غرب چین را به جنوب پاکستان متصل و چین را از وابستگی به تنگه‌ی مالاکا رها می‌کند. تقریباً تمام بخش جاده‌سازی این پروژه بر عهده‌ی اف.دبلیو.اس. است که بخشی از آن انجام شده و بخشی از آن در دست اقدام است.

این سازمان پیش از پروژه‌ی سیپک، توانایی خود را در ساخت شاهراه قراقرم نشان داده بود. این بزرگراه ملی یکی از مرتفع‌ترین جاده‌های دنیا است که 1300 کیلومتر طول دارد، از منطقه‌ی کوهستانی گیلیت بالتستان می‌گذرد و ایالت پنجاب را به استان شین‌جیانگ چین وصل می‌کند. شاهراه قراقرم را بعضی از متخصصین هشتمین عجایب دنیا نامیده‌اند، چرا که به‌خاطر ارتفاع زیاد و شرایط سخت کارکردن در چنین ارتفاعی، به‌پایان رساندن آن به توان فنی بالایی نیاز داشته است. این جاده تبدیل به مکانی توریستی شده و روزنامه‌ی گاردین مقام سوم را در میان دیدنی‌ترین مکان‌های پاکستان به آن داده است.

از دیگر اقدامات اف.دبلیو.اس. همکاری با کمیسیون انرژی اتمی پاکستان بوده که از دسامبر 1985 آغاز شد. در این همکاری معدن اورانیوم بغل‌چور، مجتمع هسته‌ای خوشاب، و تونل زیرزمینی چاغی به بهره‌برداری رسیدند. تونل زیرزمینی چاغی پروژه‌ای بود که برای آزمایش هسته‌ای چاغی یک، در سال 1998، از آن استفاده شد.

هند: Border roads organization (BRO) (سازمان جاده‌های مرزی)

http://www.bro.gov.in /

این سازمان در سال 1960 برای توسعه‌ی زیرساخت‌های مناطق مرزی و نواحی دور از دسترس، به‌خصوص در ایالت‌های شمال شرق هند، بنیاد نهاده شد. مدیریت این سازمان را یک سپهبد ارتشی بر عهده دارد.

راه‌اندازی و تعمیرات بیش از 12 کیلومتر پل و 32000 کیلومتر از جاده‌های هند در اختیار این سازمان است. بی.آر.او. در کشورهای همسایه نیز فعالیت‌های عمرانی انجام می‌دهد و تاکنون در افغانستان، بوتان، میانمار و سری‌لانکا پروژه‌هایی را بر عهده گرفته است.

این سازمان زیرمجموعه‌ی وزارت دفاع است و بودجه‌ی آن هم در بودجه‌ی وزارت دفاع لحاظ می‌شود. در سال مالی 2016 بی.‌آر.او. درخواست بودجه‌ای برابر با 5044 کرور روپیه کرده بود (783 میلیون دلار) که با 3075 کرور آن موافقت شد (477 میلیون دلار). به همین جهت این سازمان تحت فشار ناشی از کمبود بودجه قرار دارد.

بیشتر جاده‌هایی که در اختیار بی.آر.او. قرار می‌گیرد در ارتفاعات و در مکان‌هایی با آب‌وهوای خشن قرار دارد. موقعیت مکانی این جاده‌ها به‌صورتی است که بخش خصوصی انگیزه‌ی کافی برای حضور در آنجا ندارد و به‌همین‌خاطر باید از توان فنی ارتش برای تکمیل آن‌ها استفاده کرد. با این‌حال، عملکرد این سازمان چندان هم رضایت‌بخش نیست و انتقاداتی از روند کند پروژه‌ها در منطقه‌ی سیکیم شده است. منطقه‌ی سیکیم مورد مناقشه‌ی چین و هند است و اخیراً احتمال درگیری در این منطقه افزایش پیدا کرده است. ارتش چین به سرعت به این منطقه لشکرکشی کرده است، اما در طرف هند جاده‌های مناسب تحرک نظامی هنوز به پایان نرسیده‌اند.

از عمده فعالیت‌های دیگر این سازمان می‌توان به بازسازی مناطق آسیب‌دیده بعد از حوادث سونامی 2004 تامیل‌نادو، زلزله‌ی 2005 کشمیر و سیل 2010 لاداک اشاره کرد. ساخت بزرگراه دلارام-زرنج در افغانستان، و بازسازی پایگاه هوایی فرخور و آینی در تاجیکستان از فعالیت‌های برون‌مرزی این سازمان است.