چرا روحانی در دوره اوباما به کشورهای حاشیه خلیج فارس سفر نکرد؟

سرویس بین الملل فردا: طارق الحمید سردبیر سابق روزنامه الشرق الاوسط و از چهره های برجسته محافل رسانه ای وابسته به آل سعود، طی یادداشتی برای روزنامه الشرق الاوسط تحلیل بدبینانه خود از سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به کویت و عمان را ارائه داد. او در این یادداشت مدعی شد علت واقعی سفر روحانی، نگرانی وی از برنامه های ترامپ علیه تهران است!

طارق عبدالحمید در این یادداشت مدعی شد تهران همواره زمانی که نگرانی هایش نسبت به ایالات متحده افزایش می یابد درصدد اطمینان دهی به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برمی آید؛ اما به محض کاهش فشارهای بین المللی، علیه کشورهای عربی و اسلامی شمشیر را از رو می بندد! او فراتر رفت و مدعی شد این رویه همواره در رفتارهای تهران وجود داشته و از این حیث تفاوتی میان دوره های مختلف ریاست جمهوری وجود ندارد!

این یادداشت با سخنان نسنجیده حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر ریاست جمهوری آغاز می شود. حمید ابوطالبی در مصاحبه ای در مورد سفر روحانی به کویت و عمان می گوید: «این سفر به دعوت پادشاهان کویت و عمان برنامه ریزی شد و هدف از آن تعمیق پیوندهای دوستی [کشورهای] اسلامی و تجدید روابط منطقه ای جمهوری اسلامی است.» اما نکته ای که باعث برآشفتگی روزنامه نگار معروف آل سعود شده است، بخش دیگری است که به نظر می رسد خطاب به سران کشورهای عربی بیان شده: «این یک فرصت ویژه برای دوستان ما در منطقه است که باید جدی بگیرند؛ زیرا دیگر تکرار نخواهد شد! این فرصت گرانبها را قدر بدانید!»

طارق الحمید با برجسته کردن تعبیر «فرصت گرانبها» بر معاون سیاسی رئیس جمهور ایران می تازد که چرا از موضع بالا سخن گفته و می گوید: «زیرا دیگر تکرار نخواهد شد»؟ همین نکته دستمایه تحلیل سردبیر سابق روزنامه الشرق الاوسط شده تا با برشمردن سوابق سفرهای رؤسای جمهور ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس و به خصوص رفتار سحن روحانی در مقام ریاست جمهوری، مدعی شود این سفر پیش از این سابقه داشته و بعد از این هم تکرار خواهد شد؛ زیرا منشأ آن خارج از منطقه بوده و به کیفیت روابط ایران با کشورهای غربی برمی گردد!

او با اشاره به سفرهای روسای جمهور قبلی ایران به عربستان سعودی می نویسد: «ببینید از دوره ریاست هاشمی به این طرف، هر گاه ایران در روابط با غرب و به ویژه آمریکا دچار تنش می شد رؤسای جمهور آن ها به ریاض سفر می کردند! اما هر بار که احساس کردند برنامه بازدارنده سخت علیه تهران در دستور کار مقامات کاخ سفید نیست؛ ایران سیاست تنش زایی در منطقه را در پیش گرفت. از عراق تا یمن و از لبنان تا سوریه، کارنامه تنش زای ایران در برابر ماست و اگر تهران واقعا در صدد تجدید روابط با همسایگان خود و تجدید پیوند با کشورهای اسلامی است ابتدا باید از دخالت و خونریزی در کشورهای عربی و اسلامی خودداری کند!» البته این نویسنده درباری آل سعود توضیح نداد که چرا حمایت ایران از دولت های قانونی کشورهای مزبور و اجابت درخواست آن ها برای تقویت حاکمیت مرکزی مصداق تنش زایی است؟!

روزنامه نگار مشهور عربستان سعودی با طرح سئوال در مورد رفتار پیشین حسن روحانی تلاش کرده مواضع فعلی جمهوری اسلامی را رمزگشایی کند: «در سال 2013 پادشاه سابق عربستان سعودی از حسن روحانی دعوت کرد تا مراسم حج آن سال شرکت کند. این خبر را همان زمان خبرگزاری فارس درج کرد که به سپاه پاسداران وابسته است. روحانی با پذیرش این سفر در نخستین سال ریاست خود می توانست به کشورهای منطقه اطمینان دهد دولت جدید تهران در صدد اصلاح روابط با کشورهای اسلامی است. اما او ترجیح داد بر روابط با واشنگتن و غرب تمرکز کند. چرا در آن زمان او به کشورهای منطقه سفر نکرد؟»

طارق الحمید در ادامه سعی می کند این سئوال را بیشتر واکاوی کند تا به پاسخ مد نظر خود برسد: «در سال 2013 هنوز داعش اعلام خلافت نکرده بود. در آن سال هنوز چشم انداز روشن تری برای برون رفت از بحران سوریه وجود داشت و در عراق هم هنوز موصل تحت کنترل دولت مرکزی قرار داشت. در یمن جنگ داخلی شروع نشده بود و تنش ها میان تهران و کشورهای عربی به مراتب کمتر از امروز بود. مهم تر از همه اینها ایران می توانست همزمان با مذاکرات هسته ای با کشورهای بزرگ، از ظرفیت بازارهای بزرگ خاورمیانه برای اصلاح روابط اقتصادی و سیاسی خود استفاده کند؛ اما فرصت طلایی دعوت پادشاه عربستان برای موسم حج بی پاسخ ماند!»

معاون سردبیر فعلی روزنامه الشرق الاوسط، با مرور رفتار حسن روحانی در آن زمان، پاسخ این سئوال را بیان می کند: «بعد از دعوت ملک عبدالله از حسن روحانی، وی ترجیح داد در اجلاس سالانه سازمان ملل شرکت کند. همزمان مذاکرات فشرده جواد ظریف وزیر خارجه وی با آمریکا و کشورهای فرامنطقه ای بر سر پرونده هسته ای آغاز شد. روحانی وقتی از واشنگتن بازگشت؛ اعلام کرد برنامه ای برای سفر به ریاض ندارد! بعدها هر سال تتنش میان تهران و کشورهای عربی و اسلامی افزایش یافت؛ اما روحانی در مورد دیدار از کشورهای عربی چیزی نگفت تا این که ماه عسل وی با اوباما به پایان رسید و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از راه رسید!»

به زعم این نویسنده، از زمانی که کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا علیه برنامه های منطقه ای ایران موضع گیری کردند، تهران به یاد «تأمین امنیت خلیج [فارس]» و «اصلاح روابط با همسایگان» افتاد! و البته از زمانی که ترامپ بر مسند کاخ سفید رسید، روحانی ترجیح داد به جای مقامات درجه چندم، شخصا به کویت و عمان برود و همزمان معاون سیاسی وی به سران کشورهای عربی هشدار دهد: «این فرصت گرانبهایی است که تکرار نخواهد شد.»

نتیجه گیری پایانی طارق الحمید می تواند جهت گیری وی را صراحتا نشان دهد: «ایران نگران ترامپ و برنامه های وی است. برای همین می خواهد از تنش های موجود در روابط با همسایگان [عربی] بکاهد.»

گفتنی است طارق الحمید علاوه بر سردبیری روزنامه الشرق الاوسط، سردبیری چند روزنامه داخلی عربستان مانند عکاظ و مدینه را نیز در کارنامه دارد و از سرشناس ترین ژورنالیست های آل سعود محسوب می شود. او هم اکنون معاون سردبیر الشرق الاوسط است و صرفا در زمینه مسائل مربوط به حوزه ایران و ترکیه قلم می زند! روزنامه الشرق الاوسط از زمانی که توسط شاهزادگان آل سعود خریداری شد، به مهم ترین تریبون ریاض برای دیپلمات های کشورهای غربی تبدیل شده است.