پایان طولانی‌ترین و بزرگترین بحران گروگان‌گیری تاریخ/ ناگفته‌های مردم «حلب» از اسارت در دست تروریست‌ها
با آزادی حلب، رازهای چهار سال اسارت مردم این شهر بزرگ نیز آشکار می‌شود. گزارش‌های اولیه نشان می‌دهد مردم حلب از فرصتی استفاده می‌کردند تا از این شهر فرار کنند، اما نیروهای شورشی راهروهای مورد توافق خروجی این شهر را ناامن کرده بودند.
سرویس بین‌الملل فردا؛ محمد رستم پور: هنگامی که نیروهای دولتی در اوایل جولای (تیرماه) سال جاری موفق به محاصره مناطق تحت تصرف نیروهای معارض شدند، «سرگئی شویگو»، وزیر دفاع روسیه اعلام کرد که راهروی امنی برای گروگان‌های حلب و مبارزانی که سلاح خود را زمین بگذارند و تسلیم شوند، ایجاد شده تا آنها بتوانند خود را نجات دهند. بشار جعفری، نماینده سوریه در سازمان ملل، در نامه‌ای به تاریخ ۲۶ جولای ( پنجم مرداد) این مسأله را رسانه‌ای کرد و از فراهم بودن امکانات برای اسکان این افراد سخن گفت. در واکنش به این خبر، همتای آمریکایی جعفری در توییتر نوشت: «دعوت سوریه به افراد شرق حلب، تا جان خود را به دست دولتی دهند که برایشان بمباران و گرسنگی به ارمغان آورده است.» در همین حال، گاردین در واکنش به ایجاد راهرو انسان‌دوستانه نوشت: «باید نسبت به این نیرنگ بدبین بود. جای تعجب نیست که مردم حلب به سمت این راهرو هجوم نمی‌آورند، چرا که در هر صورت چیزی نصیبشان نخواهد شد.»
از سویی دیگر، آمریکا و متحدان غربی‌اش به جای آنکه بر گروه‌های معارض فشار آورند تا امکان خروج غیر نظامیان را فراهم کنند، بر روسیه و ایران فشار آوردند تا تروریست‌ها و نیروهای جبهه النصره، راهی برای خروج از محاصره پیدا کنند. با اینکه دولت اسد بارها اعلام کرده بود امکان خروج مردم و نیروهای تسلیم شده فراهم است، اما نیروهای شورشی همچنان از این برنامه جلوگیری کردند.
ناامن کردن راهروهای خروجی
تلویزیون خصوصی آی.تی. وی (ITV) در گزارشی از اولین روز آتش‌بس فاش کرد شورشیان در پست‌های بازرسی و دالان‌های خروجی راهروی امن حلب اقدام به تیراندازی می‌کنند و این راهرو را برای هر جنبنده‌ای ناامن کرده‌اند. «دن ریورس» گزارشگر این شبکه تلویزیونی که در یکی از ایستگاه‌های بازرسی مستقر بود، گزارش داد: «ما برای در امان ماندن از گلوله تک‌تیراندازان شورشی و دیده‌بانانی که در همه جا پراکنده‌اند، مجبوریم مدام این سو و آن سو بدویم.»
«بتهام مک‌کرنان» گزارشگر روزنامه ایندیپندنت (The Independent) نوشت: «چند نفر از کسانی که قصد استفاده از راهرو را داشتند، با خمپاره مورد هدف قرار گرفتند. برخلاف تمامی شواهد، نیروهای شورشی و حامیان‌شان همچنان منکر گروگان‌گیری در حلب هستند.» یکی از شورشیان به نام «باسم عیود» به نیویورک‌تایمز گفت: «تمامی راهروهایی که نیروهای دولتی ادعا می‌کنند، دروغ است. مردم فقط کشته می‌شوند».
دو روز بعد، استفان دی‌میستورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه گفت: «از تعداد زیاد موشک‌ها و راکت‌هایی که از جانب گروه‌های مسلح مخالف دولت به سمت مناطق غیرنظامی حلب در ۴۸ ساعت گذشته شلیک شده، در حیرت و وحشت‌ام. هیچ چیز نمی‌تواند استفاده از سلاح‌های نامتعارف در مناطق غیر نظامی را توجیه کند و این مسأله مصداق بارز جرایم جنگی است.» با وجود همه وحشیگری گروه‌های مخالف دولت در مناطق غیر نظامی داشتند، آنها موفق به شکست محاصره نشدند. در تمام این مدت، روسیه هیچ‌گونه حمله هوایی به حلب نداشت و به آتش‌بس پایبند ماند، اما فقط چند ده غیر نظامی موفق به ترک مناطق تحت کنترل مخالفین شدند.
روایت نجات‌یافته‌ها
رابرت فیسک، گزارشگر باسابقه ایندیپندنت، در گفتگو با یکی از افرادی که موفق به فرار شده بود، تصویری بسیار متفاوت از آنچه نیروهای شورشی بیان می‌کردند، ارائه کرد. خالد که همراه با همسر و دختر هشت ساله‌اش از دست شورشیان نجات یافته بود،گفت: «در آن روز (۲٠ اکتبر، ۲۹ مهرماه) نیروهای مسلح در شرق حلب در اطراف مردمی که خواستار خروج بودند، حلقه زدند. آنها به سمت مردم تیراندازی کردند و چند نفر از جمله یک زن باردار را کشتند و عده‌ای را به شدت مجروح کردند. با این حال، به نیروهای دولتی تهمت می‌زدند که راهرو را بمباران می‌کنند. ما صبر کردیم تا هنگام نماز مغرب شد. زمانی که هوا کاملاً تاریک شد و شورشی‌ها برای استراحت رفتند، نیروهای ارتش حمله کردند و شورشی‌ها را دستگیر کردند. ما پا به فرار گذشتیم. اما همچنان در محاصره مین‌ها بودیم.» پس از فرار قدوره و همسرش، گروه تروریستی احرار الشام برادر ۲۷ ساله‌اش را به اتهام فرار او دستگیر کردند.
در گزارش دیگری به قلم کریم شاهین و گراهام هریسون از گاردین آمده بود: «تقریباً هیچ‌کس از راهروی امن عبور نمی‌کند. جایی که گروه‌های مخالف دولت ادعا می‌کنند که هیچگاه واقعاً امن نبوده است.» اما واقعیت این بود که گروه‌های مسلح این منطقه را ناامن کرده بودند. با این وصف، «الحلبی» (از سرکردگان شورشیان) گفت: «هنوز هم مخالفان از حمایت اکثر مردم برخوردارند. البته مردمی که زیر بمباران دولت سوریه هستند، زمانی برای ابراز ناراحتی ندارند.» چند هفته بعد خطوط مخالفان در شرق حلب شکست و ده‌ها هزار نفر از مردم موفق به فرار شدند و آن روی سکه محاصره حلب روشن شد.
دختر ١۷ ساله‌ای به نام راشا به خبرگزاری فرانسه (AFP) گفت: «مخالفین اجازه ندادند که به خانه پدرم در بیرون از حلب بروم. بسیاری از همسایگان ما می‌خواستند از حلب خارج شوند، اما شورشی‌ها اجازه نمی‌دادند.» آسوشیتدپرس به نقل از یک شاهد عینی از «جیبرین» (Jibreen)، مکانی در شرق حلب که هزاران مرد و زن و کودک آنجا پناه گرفته بودند، نوشت: «ما زیر فشار همه جانبه روحی بودیم. مردان مسلح با شلیک رگبار از حرکت ما جلوگیری می‌کردند. ما تنها زمانی توانستیم عبور کنیم که برجی که یک تک‌تیرانداز در آن موضع گرفته بود، منهدم شد.» یک زن به بی‌بی‌سی گفت: «نیروهای شورشی به ما می‌گفتند اگر کسی از راهرو عبور کند، نیروهای دولتی او را هدف می‌گیرند.»
رسانه‌ها همراه با شورشیان
یکی از کسانی که موفق به فرار شده بود، از گزارشگر سی‌ان‌ان پرسید: «آخر چرا هیچ روزنامه‌ای در این باره چیزی نمی‌نویسد؟». در واقع سی‌ان‌ان و دیگر رسانه‌ها در یک اقدام هماهنگ شده تنها مواضع و اقدامات شورشیان و گروه‌های مخالف دولت را منعکس می‌کردند. آنها با حمایت یکدیگر برای چندین ماه افکار عمومی را فریب دادند، در حالی که هزاران تن از غیرنظامیان در حلب گروگان بودند و از نبود غذا و دارو رنج می‌کشیدند.
چهار سال پیش هنگامی که این شهر مورد حمله گروه‌های معارض قرار گرفت و تسلیم نشد، یکی از فرماندهان شورشی به گاردین گفت: «حدود ۷٠% از مردم حلب با دولت همراهند». او افزود: «حومه شهر با ما همراه است، اما شهرنشینان با بشار اسد هستند. ما اینجا خواهیم ماند تا زمانی که بشار سقوط کند. هنگامی که کار ما تمام شد، آنها می‌توانند بازگردند و شهر خود را از نو بسازند».
دیدگاه تان را بنویسید