ترامپی دیگر این بار در قلب اروپا

دیپلماسی ایرانی: در دومین مناظره ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ وعده داد که در صورت انتخاب شدن، دادستان ویژه ای را مامور تحقیق درباره هیلاری کلینتون خواهد کرد. ترامپ به کلینتون گفت: «شما باید زندانی شوید». تهدیدهای ترامپ به معنای سیاسی کردن نظام قضایی است که واکنش هایی را که سزاوارش بود، دریافت کرد. اما متاسفانه عملکرد این چنینی تنها منحصر به ایالات متحده نیست. دولت لهستان در حال حاضر توسط حزب قانون و عدالت (PiS) اداره می شود، حزبی که کمتر از یک سال پیش به قدرت رسید و رگه هایی استبدادی از خود نشان می دهد و کنوانسیون های قانونی را برای پیشبرد اهداف خود نقض می کند.

یاروسلاو کاچینسکی، رهبر PiS بارها نخست وزیر سابق لهستان و رئیس فعلی شورای اروپا دونالد تاسک را مورد سوال قرار داد. کاچینسکی، دولت سابق را به خاطر سقوط هواپیما در اسمولنسک روسیه، در سال 2010 مسئول می داند. در این حادثه 96 نفر، از جمله بردار دوقلوی کاچینسکی کشته شدند.

هیئت دولت لهستان در آستانه سفر به کاتین، برای بزرگداشت سال روز قربانیان قتل عام سال 1940 قرار دارد. سالی که 22 هزار نفر از افسران ارتش لهستان، افسران پلیس و روشنفکران به دستور استالین کشته شدند و هیتلر برای این جنایت مورد سرزنش قرار گرفت. هنگامی که جنگ سرد به پایان رسید سرانجام حقیقت در مورد این قتل عام مشخص شد و بوریس یلتسین، رئیس جمهور روسیه رسما این حقیقت را به رسمیت شناخت.

یاروسلاو کاچینسکی و دیگر اعضای PiS معتقدند که روسیه با کمک برخی از مقامات لهستانی مسئول سقوط هواپیما هستند. آنها به تئوری توطئه عجیب و غریبی از تلاش برای مبارزه با قدرتشان معتقدند که هیچ مدرکی هم برای اثبات آن وجود ندارد. در حالی که آنچه از صدای خلبان هواپیما در کابین شنیده شده، نشان می دهد که هواپیما هنگام فرود در آب وهوای بد فرودگاه دچار سانحه شد.

کاچینسکی مسلح به چنین تئوری توطیئه ای، می خواهد تاسک را که در یکی از سه نهاد اصلی اروپا حاکم است به زیر بکشد: «آیا واقعا باید چنین شخصی در راس شورای اروپا باشد؟ من که شک و تردید عمیقی دارم.» در عین حال، رسانه های جناح راست لهستان به شعله های آتش اختلاف دامن می زنند. به عنوان مثال یک مجله به تازگی تصویری از تاسک با دست های دستبند زده شده به روی جلد برد.

جنگ ضدتاسک کاچینسکی، به مانند رفتار ترامپ در سوءاستفاده از قدرت سیاسی است. نشان می دهد که زندگی مخالفان ترامپ در صورتی که او بتواند به پیروزی برسد چگونه خواهد بود. در نگاهی گسترده تر، رفتار ترامپی، موج نبرد برای زنده ماندن روح لهستان را نشان می دهد. لهستان زمانی به عنوان نمادی از یک دموکراسی نوظهور در مرکز اروپا پس از جنگ سرد خودنمایی می کرد اما در حال حاضر گروهی در آن به دنبال چنگ زدن به قدرت گسترده تر، کنترل دادگاه قانون اساسی کشور، تغییر قانون اساسی به نفع خود، محدود کردن کانال های رسانه های عمومی و در دست گرفتن سرویس های امنیتی هستند. به جای کندوکاش در اهمیت استراتژیک لهستان برای ناتو و رسیدن به جایگاه راستین لهستان به عنوان عضوی قدرتمند و قابل احترام در اتحادیه اروپا، PiS به وسواس معکوس کردن روند مدرنیته در این کشور دچار شده است. به عنوان مدرک تنها کافی است که به حمله دولت به قوه قضائیه و نهادهای دموکراتیک نگاه کوتاهی بیندازید؛ حملاتی که تعجب ایالات متحده، بروکسل و سراسر اروپا را در پی داشته است.

لهستان روزگاری از بحران در قانون اساسی را تجربه می کند. این بحران از روزی آغاز شد که آندره دودا، رئیس جمهوری لهستان که مورد حمایت PiS است از سوگند در برابر سه قاضی دادگاه قانون اساسی که توسط مجلس قبلی انتخاب شده بودند سر باز زد. قضات را سپس PiS خود انتخاب کرد درحالی که عملا این حرکت قانون اساسی را فلج کرده بود.

اقدامات PiS حالا توسط جهان محکوم شده است اما وضعیت تا پایان سال به همین منوال ادامه پیدا خواهد کرد تا زمانی که حکم فعلی دادگاه قانون اساسی رئیس جمهور منقضی شود. پس از آن PiS رئیس جمهوری با رفتاری دوستانه تر معرفی خواهد کرد. اما رئیس جمهور فعلی سرسازگاری با قضاوت دادگاه این کشور را ندارد تا قانون اساسی لهستان در سیاه چاله ای گرفتار آمده باشد.

اتحادیه اروپا اقدامات قانونی در برابر لهستان را آغاز کرده است، آنها از دولت لهستان خواسته اند که با کار با احزاب مخالف برای اصلاح دادگاه اقدام کند. اگر لهستان این انطباق را ایجاد نکند، اتحادیه اروپا می تواند در نهایت از حق رای خود استفاده کند. اما بعید است که اتحادیه اروپا یا سایر نهادهای بین المللی بتوانند راه حلی برای مشکل سیاسی لهستان ارائه دهند بلکه این لهستان است که باید برای خودش کاری کند.

تظاهرات اخیر مردم در برابر قوانین مصوب مجلسی که حامی PiS و کاچینسکی شده است، نشان می دهد که مردم لهستان بسیار جلوتر از کاچیسنکی و عقایدی هستند که او به آنها باور دارد. با این حال ممکن است، دولتی که یک شکست بزرگ از عموم مردم خورده است، گرایش های ایدئولوژیک ضدلیبرال خود را تقویت کند و کارهایی را امتحان کند که تا کنون دست به آنها نزده است. به این معنی که جامعه مدنی لهستان، هنوز جنگ های بیشتری در ماه های آینده دارد که باید در آنها شرکت کند تا روند بی قانونی و محدودیت ایجاد کردن های PiS را معکوس کند.