آینده خاورمیانه در دستان مسکو

خبرگزاری مهر: «عبدالباری عطوان» سردبیر پایگاه فرامنطقه ای رأی الیوم در مطلبی به بررسی ابعاد استفاده جنگنده های روسی از پایگاه هوایی استان همدان در ایران برای مبارزه با تروریسم در سوریه پرداخته است. بر اساس این گزارش «عطوان» در این خصوص می نویسد: آمریکا باید در برابر بمباران مواضع داعش و گروه فتح الشام در حلب، دیرالزور و ادلب توسط جنگنده های روسیه که از پایگاه هوایی همدان در ایران پرواز کردند، کاملا سکوت کند. همچنین در برابر اظهارات سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه مبنی بر نزدیکی مسکو و واشنگتن برای هماهنگی در خصوص اقدامات نظامی در حلب شمال سوریه واکنشی نشان ندهد. سفر دوره ای مسئولان روسی در منطقه و اظهارات آنها در خصوص وضعیت سوریه به ویژه شهر حلب از وجود توافقاتی مخفیانه بین مسکو و واشنگتن حکایت دارد. آنها در حال اجرایی کردن توافقات در زمینه اقدامات میدانی خود هستند که نشانگر ایجاد راهکارهای سیاسی است. عطوان در ادامه عنوان می کند: روسیه به یک عامل اساسی در تحولات منطقه تبدیل شده است و از پایگاه هوایی ایران نیز به عنوان جایگزینی برای پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه که محل حضور جنگنده های سعودی و آمریکایی نیز است، استفاده می کند. به کارگیری پایگاه هوایی ایران توسط روسیه پیام آشکاری دارد و بیانگر راهبردی بودن روابط مسکو و تهران است؛ زیرا روسیه پایگاه هوایی حمیمیم در شمال سوریه را در کنترل خود دارد و به پایگاه های ایرانی نیازی ندارد. همچنین پایگاه حمیمیم بسیار به حلب نزدیک تر است و جنگنده ها و بمب افکن های زیادی هم در آن مستقر هستند. تحلیلگر ارشد منطقه تصریح می کند: همزمان با اقدامات روسیه در بُعد نظامی و بمباران مواضع تروریست ها، دیپلماسی این کشور نیز به صورت موازی در عرصه سیاسی فعالیت می کند؛ در همین راستا «میخائیل بوگدانف» معاون وزیر خارجه روسیه با سفر به تهران با «حسین جابری انصاری» همتای خود دیدار کرد و از تهران نیز با سفر به دوحه پایتخت قطر با معارضان سوری و نمایندگان حماس دیدار کرد. نکته حائز اهمیت این است که بوگدانف به ریاض پایتخت عربستان محل حضور معارضان سوری برجسته که «ریاض حجاب» رهبری آنها را برعهده دارد، سفر نمی کند و این بدین معناست که روسیه معارضان ریاض را به رسمیت نمی شناسد و آنها را به عنوان نماینده حقیقی معارضان به شمار نمی آورد. عبدالباری عطوان همچنین بیان می کند: به نظر می رسد سوریه به ویژه منطقه حلب محل درگیری های تمام کننده شده است؛ ائتلاف سوریه، ایران و روسیه در روزهای اخیر برای نابودی گروه های تروریستی در حومه جنوبی حلب که مرکز تجمع تروریست ها در یک منطقه واحد است، دست به کار شده است. این اقدام به ازسرگیری مذاکرات صلح سوریه برای دستیابی به راهکاری مسالمت آمیز شامل دولت فراگیر سوریه منجر می شود که شماری از شخصیت های معارض سوری نیز در آن نماینده خواهند داشت اما مناصب رده اول مانند وزارت دفاع، وزارت کشور و وزارت کشور را برعهده نمی گیرند بلکه در رده های دوم به کار گرفته خواهند شد. این معارضان همچنین باید در برابر «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه نیز ادای سوگند کنند. کشورهای بزرگ خواهان کناره گیری بشار اسد از ریاست جمهوری نیستند و همین موضوع نیز شاید هدف اصلی سفر بوگدانف به قطر و عدم سفر وی به عربستان است. تحلیلگر رأی الیوم می افزاید: سطح خواسته های ترکیه به ویژه از زمان آغاز کودتای نافرجام دراین کشور، طی روزهای اخیر کاهش یافته است. ترکیه همچنین پس از اینکه در حلب نیز منزوی شد، در حال حاضر بر روی خروج نیروهای دموکرات سوریه از شهر منبج متمرکز شده است؛ زیرا نیروهای دموکرات اخیرا شهر منبح را آزاد کرده و با اخراج داعش از آن، بر این شهر مسلط شده اند. درخواست های آنکارا تاکنون از سوی مسکو و واشنگتن برآورده نشده است و این بدان معناست که خروج نیروهای سوری از منبج بدون چشمداشت و بلاعوض نیست. ۲ هفته آتی بر اساس توافقات روسیه و آمریکا در وهله نخست و تفاهمات ترکیه و روسیه در مرحله بعد، برای درگیری های حلب سرنوشت ساز است. پس از آن نیز مذاکرات سیاسی سوریه با نظارت ۲ کشور بزرگ آمریکا و روسیه از ابتدای ماه سپتامبر آتی از سرگرفته خواهد شد. عطوان در پایان تاکید می کند: اعراب در این درگیری های سیاسی و نظامی کجا هستند و چه نقشی ایفا می کنند؟ منظورم از اعراب، حامیان معارضان سوری است. نقش رسانه ها نیز محدود است و به برنامه های تلویزیونی و گفت‌وگوها با کارشناسان نظامی بازنشسته منحصر می شود اما از سوی دیگر و در حال حاضر، زمان و دوره ایفای نقش روس ها است و هر کس غیر از این بگوید، پیش از اینکه دیگران را به اشتباه بیندازد، خود را درگیر خطا کرده است.