پس از اشغال عراق، چه بر سر نفت آمد؟

باشگاه خبرنگاران: وب‌سایت "کانورسیشن" در گزارشی به تحلیل تأثیرات جنگ عراق بر بخش نفتی این کشور پرداخت.

به گزارش وب‌سایت "کانورسیشن"، مخالفان عراق معمولاً زمانی که دلایل تعرض به این کشور را برمی‌شمرند به اهمیت نفت اشاره می‌کنند. با اینکه سران آن زمان این موضوع را رد می‌کنند، میدان‌های نفتی فرصتی فوق‌العاده برای صنعت عراق و شرکت‌های بین المللی فراهم می‌کنند. سوال این است: اگر فرض کنیم دلیل این جنگ نفت بوده، آیا نتیجه مطلوب به دست آمده است؟

عراق با پیامدهای این تعارض دست و پنجه نرم می‌کند و روند پییشرفت آن در بخش نفت و گاز بعد از سال 2003 کاملاً مشابه تغییرات ملت عراق بوده است: اشغال جاه‌طلبانه آمریکا؛ مؤسسات ناکارآمدی که بر جای گذاشت و رقابت‌های داخلی عراق که ممکن است به تفکیک آن منجر شود. نفت بخشی مهم و ضروری در حال و آینده عراق است. 99 درصد درآمد دولت عراق از فروش نفت تأمین می‌شود. ذخایر نفتی این کشور 143 میلیارد بشکه است (رتبه پنجم در جهان). البته آمارها ذخایر کشف نشده این کشور را 50 تا 200 میلیارد بشکه تخمین زده است. این آمار عراق را به بزرگترین بازار کشف نشده جهان تبدیل کرده است. پیش از تعرض آمریکا به عراق، صنعت طلای سیاه در دست شرکت ملی نفت بود. یکی از شعارهای دوره بعثی‌ها (1968-2003) این بود: «نفت عرب برای عرب‌ها.» ملی‌سازی سال 1972 درواقع تقاضایی بود که در دهه 50 مطرح شده بود. اگر طراحان آمریکایی بعد از جنگ از این تاریخ مطلع بودند، به نظر می‌رسد وجود آن را انکار کرده‌اند. آنها تصمیم داشتند صنعت ملی نفت عراق را به روی مالکان و سرمایه‌گذاران بین المللی باز کنند. صنعت نفت عراق در سال 2003 شدیداً به نوسازی نیاز داشت. زیرا جنگ و تحریم مانع پیشرفت صنعت نفت این کشور شده بود. عراق قابلیت پیشرو بودن در خصوصی‌سازی صنعت نفت را دارد؛ اما مردم و سیاستمداران این کشور مخالف این موضوع هستند. نهایتاً دولت عراق که تحت تأثیر آمریکا بود سپتامبر 2003 اعلام کرد سرمایه‌گذاری خارجی در تمام بخش‌های اقتصادی بجز بخش نفتی پذیرفته می‌شود. اشغالگران عراق هرگز نتوانستند چگونگی بازسازی بخش نفت این کشور و توزیع ثروت حاصل از این بخش را مشخص کنند. تا پیش از سال 2003 درآمد حاصل از نفت کاملا به بغداد اختصاص داده می‌شد. توضیع منصفانه ثروت حاصل از نفت برای جلوگیری از ظهور یک صدام جدید در عراق ضروری بود. شرکت‌های خارجی اصرار دارند که در عراق از کارگران و سیستم امنیتی خارجی استفاده کنند؛ اما اغلب به بکارگیری بومی‌های منطقه وادار می‌شوند. نفت عراق یکی از اهداف گروه تروریستی داعش است و خط لوله‌های این کشور اغلب مورد حمله قرار می‌گیرند. به هر حال هرج و مرجی که صنعت نفت را در برگرفته نشان‌دهنده پیامدهای تعرض به عراق است.