جنگ‌زدگی؛ سرنوشت محتوم ایزدیان

دیپلماسی ایرانی: 15 ماه از بیرون راندن گروه تروریستی داعش از سنجار می گذرد. از چهارم آگوست 2014، یعنی از زمانی که داعش به این اقلیت نژادی - مذهبی ساکن در شمال عراق و در مرز سوریه حمله کرده، ایزدی ها در کابوسی پایان ناپذیر فرو رفته اند. بر اساس آمار سازمان ملل حداقل 5 هزار ایزدی تا کنون کشته شده و 7 هزار نفر از زنان آنها به بردگی گرفته شده اند. با وجود آن که محاصره کوه های سنجار از سوی داعش با آزادسازی این شهر در نوامبر پایان یافت، اما برخی از جمعیت های ایزدی به قدری آسیب دیده بودند که حتی با وجود بازگشت به شهر خود و سکنی گزیدن در خانه خود همچنان شرایط سختی دارند. اگر چه دیگر داعش و نیروهای آن به روستاهای سنجار حمله نمی کنند، اما بازسازی خانه ها برای ایزدی ها امری دشوار است. هزاران نفر از آنها بر فراز ارتفاعات سنجار و با ابتدایی ترین امکانات زندگی می کنند. آنها افزایش تنش ها میان نیروهای رقیب که مدعی شکست داعش از سوی خود هستند را مسبب شرایط بد خود می دانند.

اختلافات جدید میان نیروهای کرد و نیروهای دولت عراق مردم ایزدی را به این باور رسانده که سرنوشت محتوم آنها گذر از یک بحران و تنازع به بحرانی دیگر است.

جنگی جدید در راه است؟

هنوز داعش به طور کامل از سنجار بیرون رانده نشده بود که اهالی این سرزمین خود را درگیر یک جنگ قدرت جدید دیدند.

در آستانه آزادسازی سنجار و پس از آن که نیروهای پیشمرگ مرز مشترک با سوریه را بستند، حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و پیشمرگ های کردستان عراق با یکدیگر اختلاف پیدا کردند. تنش ها بار دیگر در ماه فوریه و پس از آن که سربازانی از اربیل سعی کردند نیروهای پ.ک.ک را در ایست بازرسی اتوبانی در اطراف کوه های سنجار خلع سلاح کنند، افزایش یافت.

مبارزه با داعش رقابت میان این دو گروه را تشدید کرد. هر دو گروه خود را طلایه دار آرمان کُرد می دانند و حامی ایدئولوژی متفاوتی هستند. کردهای عراق کوه های سنجار را متعلق به خود دانسته و از قرار معلوم از حضور و محبوبیت پ.ک.ک در میان ایزدی ها خشنود نیستند. اختلاف و رقابت این دو گروه کرد در پاره ای از مواقع حتی بر هدف مشترک آنها یعنی مبارزه با داعش نیز تاثیر منفی گذاشته است.

برخی از ایزدی ها از نیروهای حافظ صلح غربی خواسته اند که کنترل اوضاع را در سنجار به دست بگیرند.

با این وجود در شرایطی که هیچ نیروی زمینی خارجی در این جنگ حضور گسترده ندارد، اهالی بومی سنجار مجبورند که به شرایط و خطرات این جنگ سرد کوچک تن دهند.

پ.ک.ک و پیشمرگ ها در فواصل مشخص ایست های بازرسی برقرار کرده اند و گاهی به یکدیگر یا ساکنین محلی اجازه عبور و مرور نمی دهند. دولت اقلیم کردستان نیز که خواهان نشان دادن اقتدار خود بر منطقه است، همه تلاش خود را به کار می برد تا با عدم ارائه خدمات برق رسانی به نیروهای امنیتی دولت مرکزی عراق، آنها را ناگزیر به ترک منطقه کند.

چند هزار نفر باقی مانده از جمعیت ایزدی ها نیز مجبورند با غارت گری های کردهای عراقی دست و پنجه نرم کنند. نزدیک 500 نفر از ایزدیانی که با آنها مصاحبه شده، نیروهای پیشمرگ را به دزدی متهم کرده اند.

پیش از آن که داعش سر بر آورد، سنجار از همه تنازعات و اختلافات قومی و مذهبی که در کل استان نینوا وجود داشت، مصون بود. اما در حال حاضر، تصور این که این ملغمه به وجود آمده چطور می تواند بار دیگر به یکپارچگی برسد، دشوار است.

ایزدی ها، کردها، مسلمانان شیعه و اعراب سنی مذهبی که از افراطیون حمایت می کنند، در این منطقه حضور دارند و هیچ یک حاضر به عقب نشینی نیستند.