قره‌باغ؛ آتشی که پس از دو دهه شعله‌ور شد

دیپلماسی ایرانی: درگیری میان نیروهای آذربایجانی و ارمنی با وجود اعلام آتش بس از سوی آذربایجان ادامه دارد تا بدترین درگیری ها در طول دو دهه گذشته بر سر منازعه ناگورنو قره باغ شکل بگیرد و همزمان فشارهای بین المللی برای متوقف شدن درگیری ها ادامه دارد.

آذربایجان می گوید تصمیم گرفته تا «به صورت یکطرفه به خصومت ها پایان دهد» و «متعهد به بازگرداندن» مواضع استراتژیکی است که مدعی شده از مناطق تحت کنترل ارمنستان گرفته است.

مقامات قره باغ -که مدعی خودمختاری هستند اما به شدت از سوی ارمنستان حمایت می شوند- می گویند در صورتی درباره آتش بس صحبت خواهند کرد که مناطق تحت کنترلشان بازپس داده شود. هر دو طرف یکدیگر را به ادامه آتش افروزی در مناطقی که مورد مناقشه است، متهم می کنند.

سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان به خبرگزاری فرانسه می گوید: «درگیری با استفاده از تانک و توپخانه ادامه دارد و آذربایجان درباره این که درگیری ها را متوقف کرده دروغ می گوید. آذربایجان همچنان به مواضع ارتش قره باغ و روستاهای ارمنستان حمله می کند.»

در مقابل سخنگوی وزارت دفاع آذربایجان می گوید: «ارمنی ها بی وقفه به حملاتشان ادامه می دهند.»

بزرگترین درگیری از سال 1994

دیوید بابایان، سخنگوی جدایی طلبان منطقه می گوید: «درگیری ها در جبهه های جنوب شرق و شمال شرق ادامه دارد.» روز شنبه پس از تبادل آتش سنگین میان دو طرف، درگیری ها منجر به کشته شدن 18 سرباز ارمنی و 12 سرباز آذربایجانی شد. مقامات قره باغ می گویند یک پسر بچه در جریان این درگیری ها کشته شدن و آذربایجانی ها هم می گویند دو شهروند کشته شدند و ده نفر زخمی شدند.

سرژ سرکیسیان، رئیس جمهور ارمنستان این درگیری ها را «بزرگترین درگیری» از زمان آتش بس سال 1994 معرفی کرده است. الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان می گوید ارمنستان شکست سنگینی خورده است و «پاسخ مناسبی به نیروهای مسلح ارمنستان داده شده است.»

درخواست برای آرامش

هم روسیه و هم غرب از تمام طرفین خواسته اند تا خویشتنداری نشان دهند و رئیس جمهور ولادیمیر پوتین، روز شنبه خواستار «آتش بس فوری» شد. مسکو تامین کننده تسلیحات هر دو طرف است، اما روابط نظامی و اقتصادی نزدیکتری با ارمنستان دارد و ایروان متکی به حمایت روسیه است.

جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده به طرفین پیشنهاد داده است به مذاکرات صلح تحت نظر سازمان امنیت و همکاری اروپا بازگردند و گفته «این منازعه راه حل نظامی ندارد.»

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از دو طرف درخواست کرد تا درگیری ها را متوقف کنند. اتحادیه اروپا اخیراً حفظ وضع موجود در ناگورنو قره باغ را «ناپایدار» توصیف کرده بود.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در عین حال که از آذربایجان، متحد سنتی اش حمایت می کند خواستار پایان درگیری ها شد. اردوغان گفت: «ما برای برداران آذربایجانی مان دعا می کنیم تا در این درگیری با کمترین صدمات پیروز شوند.»

سازمان همکاری اسلامی که با 57 عضو در عربستان سعودی مستقر است، روز یکشنبه خواستار خروج «بی قید و شرط» ارمنستان از منطقه ناگورنو قره باغ شد. این سازمان که آذربایجان هم عضو آن است «حملات نیروهای ارمنی به مرزهای مناطق اشغالی آذربایجان» را محکوم و اعلام کرد که ایروان آتش بس یکجانبه توسط باکو را رعایت نکرده است.

ایاد مدنی، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی خواستار افزایش تلاش های بین المللی در جهت رسیدن به راه حل سیاسی شد که قلمروی آذربایجان را حفظ کند.

جدایی طلبان ارمنی که توسط ایروان حمایت می شدند در جنگ اوایل دهه 1990 کوه های ناگورنو قره باغ را تحت کنترل خودشان در آوردند. ادعا می شود در این جنگ 30 هزار نفر کشته شدند. طرفین با وجود آتش بس 1994، هیچ گاه توافق صلح را امضا نکردند.

آذربایجان کشوری که از لحاظ منابع انرژی غنی است، هزینه های نظامی ای به اندازه کل بودجه ارمنستان دارد و بارها تهدید کرده است منطقه جدایی طلب را در صورتی که مذاکرات شکست بخورد، به خاک خودش ملحق خواهد کرد. ارمنستان تحت حمایت روسیه هم گفته هرگونه تهدیدی را پاسخ می دهد.