تکرار تجربه میدان تحریر قاهره در بغداد؟/ افزایش جمعیت تحصن هواداران مقتدی صدر به بیش از 50هزار نفر +تصاویر

با ناکامی نسبی تلاش های ائتلاف منتقدان نوری المالکی برای فشار بر حیدر العبادی (نخست وزیر عراق)، مقتدی صدر رهبر معنوی جریان صدر عراق از هواداران خود دعوت کرد تا با تحصن در برابر منطقه «الخضراء» در بغداد، کار دولت عراق را یکسره کنند!

مقتدی صدر بعد از آن که اعلام کرد حیدر العبادی به علت وابستگی به حزب «الدعوه» نمی تواند شجاعت و جسارت لازم برای مبارزه با فساد را داشته باشد، ضمن درخواست استعفا از نخست وزیر عراق، از هواداران خود دعوت کرد تا با برگزاری تحصن سراسری در بغداد، کار دولت را یکسره کرده و پارلمان را وادار به انتخاب نخست وزیر جدید کنند.

این تحصن از روز جمعه آغاز شد و در دومین روز اجرای آن، جمعیت به بیش از 50هزار نفر رسید. از نکات قابل توجه در روز اول، شکستن حریم منطقه الخضراء و عبور متحصنان از پل جمهوری بود که حتی با کم ترین مقاومت از سوی نیروهای امنیتی و انتظامی نیز مواجه نشد! در صورتی که طی روزهای آینده شاهد افزایش اقبال مردمی به تحصن باشیم، به نظر می رسد حیدر العبادی با بزرگ ترین بحران سیاسی دولت خود مواجه خواهد شد!

مصاحبه اختصاصی یکی از متحصنان با «فردا»

«مهند الحرکانی» یکی از فعالین جریان صدر در شبکه های اجتماعی، طی یک مصاحبه اینترنتی با فردانیوز، از وضعیت میدانی تحصن صحبت کرد. او در ابتدا گفت: «امروز، دومین روز تحصن به شکل آرام برگزار شد و حتی یک شعار یا حرکت انحرافی که تحصن مسالمت آمیز ما را به سمت خشونت ببرد مشاهده نشد. همچنین جمعیت اگر در روز اول بین 20 تا 30 هزار نفر بود؛ در روز دوم به بیش از 70هزار نفر رسید.»

خبرنگار فردانیوز به وی تذکر می دهد حیدر العبادی از منتقدان نسبی نوری المالکی است و با حمایت جریان صدر به نخست وزیری رسید. مهند الحرکانی در پاسخ می گوید: «اولا باید بگویم فراکسیون احرار صرفا یک بعد سیاسی و بسیار لاغر از جریان صدر است و ما در بخش اجتماعی این جنبش، مبارزه با فساد را در دستور کار قرار داده ایم. ثانیا فراکسیون احرار در جریان انتخاب نخست وزیر، صرفا نقش سلبی داشت تا دوران سیاه نوری المالکی خاتمه یابد. تا جایی که بنده اطلاع دارم، ما نقش ایجابی در انتخاب حیدر العبادی نداشتیم!»

این جا سئوال مهم تر مطرح می شود. اساسا جنبش صدر چه نسبتی با دولت حیدر العبادی دارد؟ «ما دولت دکتر حیدر العبادی را یک دولت نه چندان قوی و نه چندان ضعیف می دانیم. شخص دکتر عبادی، در کل حزب الدعوه جزء بهترین چهره هاست و احترام زیادی را شخصا برای وی قائلم؛ اما دولت وی نتیجه یک ائتلافی است که مالکی به واسطه ان ائتلاف حاضر شد از مرد شماره یک رسمی به مرد شماره یک در سایه عراق تبدیل شود. تأکید می کنم که شخصا حاضرم با حیدر العبادی به عنوان نخست وزیر کنار بیایم؛ اما با دولت کنونی وی هرگز!»

به راستی سرنوشت این تحصن چه خواهد بود؟ «برنامه فعلی ما تحصن 45 روزه است؛ اما تمهیداتی برای تمدید مدت آن نیز در نظر داریم. خوشبختانه باید گفت این ظرفیت را در جامعه سیاسی عراق می بینیم که احتمالا قبل از 45 روز یک توافق سیاسی خوب حاصل شود!»

آیا نتیجه این توافق، تمدید دولت عبادی نخواهد بود؟ «ممکن است؛ اما مسأله اصلی ما این نیست! ما می خواهیم با فساد مبارزه کنیم و در صورتی که عبادی هم با ما همگام شود، دست او را به گرمی می فشاریم! قرار نیست خیلی ایده آل و رویا پردازانه فکر کنیم!»

مهند الحرکانی در حالی این سخنان را بیان می کند که فضای شبکه های اجتماعی و فیلم های منتشره از تحصن، خشم بالای متحصنین را نشان می دهد! این نکته را به وی یادآوری کردیم و گفت: «واقعیت را بخواهید، بیش از 90 درصد متحصنین، بسیار ناامید و دلخور از سیاسیون هستند. فراتر از این ها، اگر به کوچه ها و خیابان های استان های مختلف عربی عراق بروید (از سامرا گرفته تا العماره و از الانبار گرفته تا میسان) بیش از 90 درصد مردم از تمام سیاسیون متنفرند؛ اما ما امیدواریم که بتوانیم آن ها را مهار کنیم.»

و پیام پایانی این فعال تحصن برای مخاطبان یک رسانه ایرانی: «احتمالا نخستین نکته ای که رسانه ها و زوار ایرانی از ما می خواهند، یادآوری خطر داعش است و ذکر این پرسش که چرا و چه طور در این شرایط صف شیعی را شکسته اید؟ ما بیش از 8 سال با این ادبیات مالکی زندگی کرده و با مال و جان خود هزینه اش را داده ایم و لذا می توانیم از روی ادبیات وی و العالم، افکار عمومی ایران را تصور کنیم. من از شما می خواهم تصویر واقعی عراق را برای برادران ما مخابره کنید. این جا ملتی است که بر روی نفت خوابیده؛ اما در فقر و بیکاری دست و پا می زند. این جا ملتی است که تمام سیاسیون را دزد و دشمن خود می پندارد. اگر به فکر مهار این انرژی [انباشته شده] نباشیم، سیلی رخ می دهد که احتمالا میوه های آن را دشمنان ایران و عراق و شیعه تناول می کنند. شما به علل و زمینه های رشد داعش در غرب و شمال عراق توجه کنید! عربستان سعودی و آمریکا و اسرائیل آرزو دارند چنین فضایی در میان شیعیان مرکز و جنوب هم تکرار شود. ما برای مهار آن انرژی و جلوگیری از بحران بزرگ تر، و صد البته برای این که شیعه امیر المومنین هستیم علیه فساد قیام کرده و عدالت را مطالبه می کنیم.»

نخست وزیر جدید پیشنهادی مقتدی صدر، دکتر «سید جعفر صدر» است که پیش از این برای مدتی جزء متحدان نوری المالکی بود. او در انتخابات پارلمان در سال 2011 از سوی ائتلاف دولت قانون (به رهبری نوری المالکی) کاندید شد. البته در همان ایام به صورت مکتوب اعلام کرد «با حفظ انتقادات و مرزبندی خود با نوری المالکی» حاضر است عضو ائتلاف وی شود و مالکی نیز به صورت مکتوب با این پیشنهاد موافقت کرد. مدتی بعد در خلال اختلافات سیاسی داخلی عراق، از فراکسیون دولت قانون کناره گیری کرد و به لبنان رفت تا ضمن حضور در دانشگاه بیروت، درس گفتار های سیاسی و آموزشی خود را در «جنبش امل» برگزار کند.

مهم ترین ویژگی سید جعفر صدر، تک فرزندی متفکر بزرگ عراق شهید محمدباقر صدر (شهید اول) است. همچنین امام موسی صدر دایی وی محسوب می شود. او در 10 سالگی، شاهد شهادت پدر و عمه خود در جریان قیام علیه صدام بود و به وسیله عموی خود (سید محمد صادق صدر) بزرگ شد. به این ترتیب در دوران نوجوانی در یک خانه با مقتدی صدر زندگی می کرد و تحت تربیت آیت الله سید محمد صادق صدر (شهید صدر ثانی) آموزش انقلابی دید و به کسوت روحانیت درآمد. او بعدها در لندن در رشته حقوق ادامه تحصیل داد و پس از سقوط صدام به صحنه سیاسی عراق ورود کرد.

معرفی سید جعفر صدر از سوی مقتدی صدر و دعوت به تحصن در بغداد، واکنش بسیار تند نروی المالکی را به دنبال داشت. نوری المالکی که این اقدام را «خائنانه» دانست، در تهدیدی آشکار خطاب به مقتدی صدر گفت: «باید در برابر آشوب طلبی ایستاد. صریح و محکم می گویم که ما ذره ای از قاطعیت خود در پاسداری و حمایت از قانون عقب نشینی نمی کنیم. اگر آشوب طلبان دست به تحصن بزنند، ما محکم و قاطعانه می ایستیم؛ مردان در برابر مردان، سلاح در برابر سلاح.»

اصل اعتراضات، چند ماه قبل تحت عنوان جنبش مبارزه با فساد سیاسیون، در توده های مردمی راه افتاد و در ادامه مقتدی صدر تلاش کرد این جنبش را رهبری کند. این تصویر یکی از سخنرانی های مقتدی صدر در جمع هواداران خود با شعار مبارزه با فساد و حمایت از اصلاحات است.

نوری المالکی با متهم کردن صدر به "ریختن آب به آسیاب داعش و بقایای حزب بعث" اظهار داشت: «ما امروز در صحنه نبرد علیه داعش حضور داریم؛ امروز ملت ما با گوشت و جان و مال خود در حال نبرد با تحفه های داعش و بعث است؛ اما یک نفر می خواهد صفوف به هم فشرده ملت را بشکند. آیا ما نباید احتمال بدیم دست های بقایای ورشکسته حزب بعث از آستین آن ها بیرون آمده است؟» این ادبیات تند مالکی، به نوعی پاسخ یکی از سخنان تند مقتدی صدر بود که با استناد به گزارش کمیته بررسی علل سقوط موصل در پارلمان، گفته بود: «این نوری المالکی، همان کسی است که یک سوم عراق را به داعش و بعثی ها فروخت تا شیعیان و اکثریت عراق را از ترس خطر داعش وادار به حمایت از وی کنند! چرا گزارش کمیته بررسی علل سقوط موصل را منتشر نمی کنید؟ چرا جتی نباید دستورات آقای نخست وزیر (حیدر العبادی) در مورد تحویل دادن دفاتر دولتی به دولت جدید از سوی نامبرده اجرایی شود؟» تهدید صریح مالکی که به عبارت «الرجال بالرجال و السلاح بالسلاح» مشهور شد، واکنش معاون نظامی وی و فرمانده مرکزی نیروهای بسیج مردمی عراق را در پی داشت. «هادی العامری» فرمانده سپاه بدر و معاون نوری المالکی ضمن درخواست خویشتنداری از طرفین اعلام کرد: «تشکیلات نظامی تحت هیچ شرایطی نباید به مسائل سیاسی ورود کنند. بنده اعلام می کنم نه تنها سپاه بدر، بلکه هیچ یک از گردان های بسیج مردمی حق ورود مسلحانه به این نزاع را نخواهند داشت. متقابلا انتظار داریم همه طرف های درگیر نیز با خویشتنداری، بر پی گیری مسالمت آمیز مطالبات سیاسی خود پافشاری کنند.»

این اظهارات در شرایطی بیان می شود که از ماه ها قبل، در عراق یک جنبش فراگیر علیه فساد راه افتاد که غالب آن در استان های جنوبی و شیعه نشین بود. در جنبش فساد، شعارها به صورت مشخص علیه تمام سیاسیون و اعضای پارلمان بود؛ اما به صورت برجسته و خاص، ائتلاف دولت قانون و نوری المالکی را هدف قرار داده بود.

بحران اعتراضات توده ای علیه فساد سیاسیون در کنار بحران سیاسی ناشی از گزارش بررسی علل سقوط موصل و مقاومت نوری المالکی در برابر انتقادات، در کنار بحران اختلافات داخلی جامعه عراق به ویژه اختلاف عرب-کرد و شیعه-سنی باعث شده کلاف سیاست در عراق واقعا پیچیده شود.