روسیه در سوریه چه سیاستی را دنبال می‌کند؟/ احمد الجربا؛ دوستی با غربی‌ها و منافقین تا هم‌پیمانی با مسکو/ هم‌دستی سیاسی‌ها با مسلحین برای جنگ یا دولت سوریه

سرویس بین الملل فردا: «احمد الجربا» رئیس سابق ائتلاف ملی سوریه (بزرگ ترین تشکیلات سیاسی معارضین بشار اسد) با تأسیس حزب «الغد السوری» (فردای سوریه) در قاهره، از همپیمانی خود با کشورهای روسیه، مصر و امارات پرده برداشت و همزمان بر ضرورت کنار گذاشتن بشار اسد و انتقال دموکراتیک و آرام قدرت در سوریه تأکید کرد!

احمد الجربا، از سیاسیون باسابقه معارض بشار اسد است که برای اولین بار در سال 1996 و در دوره اسد پدر به زندان افتاد. بار دوم، در ابتدای اعتراضات در سال 2011 از سوی عوامل امنیتی نظام سوریه به زندان افتاد؛ اما در جریان عفو عمومی بشار اسد توانست از زندان خارج شود و با اقامت در لبنان، قطر و مصر به مبارزه سیاسی و دیپلماتیک خود علیه بشار اسد ادامه دهد. او در سال 2013 به ریاست ائتلاف ملی سوریه رسید و یک سال به عنوان اصلی ترین آلترناتیو بشار اسد در فضای دیپلماتیک جهانی فعالیت می کرد.

نکته جالب این است که درست در زمان ریاست وی (ژانویه 2014) برای نخستین بار از مذاکرات و همپیمانی بخشی از سیاسیون معارض با مسکو برای برون رفت از بحران پرده برداری شد و همان زمان پیش بینی می شد که مسکو با جلب موافقت معارضین سیاسی می خواهد بخشی از تروریست ها را سرکوب و بخش دیگری را وادار به پذیرش راه حل سیاسی کند و همزمان دمشق و نظام قانونی سوریه را قانع کند تا مرحله انتقال قدرت کلید بخورد.

در همین زمینه، احمد الجربا در مصاحبه مطبوعاتی روز گذشته خود در پاسخ به سئوال خبرنگار "روسیا الیوم"، از روابط خود با مسکو گفت: «ما باور داریم که مسکو نقشی منحصر به فرد در ایجاد آتش بس در سوریه داشته است و امروز هم برای تثبیت آتش بس و وادار کردن نظام به شکستن حصار و انتقال کمک های بهداشتی و غذایی به مناطق تحت سیطره مخالفان، امید زیادی به کرملین داریم.»

این جاست که باید دید چه کسانی پشت پرده بحرانی بودند که جنگ فراگیر 5 ساله را به ملت سوریه تحمیل و زیرساخت های این کشور را ویران کرد؟ به راستی آوارگی بیش از 10میلیون شهروند سوری و کشته شدن صدها هزار نفر در خلال این بحران، مجرایی به جز زد و بندهای سیاسی داشته است؟ چندی قبل معاذ الخطیب - که موقعیتی شبیه به احمد الجربا دارد - در خلال یک پیام ویدئویی خطاب به ملت سوریه گفت: «اگر کل سران گروه های نظامی و فعالین سیاسی طرفین بحران سوریه را جمع بزنیم و به تعبیری کلیه تصمیمگیران و تصمیم سازان سوری این بحران را فهرست کنیم، حتی به 2هزار نفر هم نمی رسند!»

این اظهارات که حاوی تمجید صریح از روسیه بود، با انتقاد خبرنگار دیگری مواجه شد که آمار بالای قربانیان حملات هوایی روسیه را یادآوری کرد. احمد الجربا در پاسخ، از اهمیت روابط راهبردی با روسیه سخن گفت: «هم اکنون معارضین سیاسی تنها مجرایی که برای اثرگذاری بر بشار اسد در اختیار دارند، همین مسکو است! ما برآیند کارنامه عملکرد کرملین در سوریه را مفید نمی دانیم؛ اما نمی توانیم ظرفیت های مسکو را نادیده بگیریم. فراموش نکنید که ملت سوریه از جنگ کنونی خسته شده و ما تنها گزینه ای که در اختیار داریم، راه حل سیاسی است. توصیه ما به روسیه در مذاکرات همین است که برای تأمین منافع خود در آینده سوریه، نیازمند جلب نظر بخش های مختلف است و همین نکته ایجاب می کند در آینده رفتار متنوع تر و منعطف تری از انان شاهد باشیم.»

گفتنی است «وابستگی و امید داشتن به قدرت های خارجی» در رفتار سیاسی احمد الجربا همواره جاری است. او در دوره ریاست بر ائتلاف ملی سوریه نیز حضور پررنگی در کنفرانس های موسوم به «دوستان سوریه» داشت و امیدوار بود بتواند از طریق کشورهای خارجی، تغییرات سیاسی مد نظر خود را به دمشق تحمیل کند.

عکس یادگاری وزاری خارجه 11 کشور اصلی شرکت کننده در کنفرانس دوستان سوریه در سال 2014

احمد الجربا در دوران ریاست بر ائتلاف ملی سوریه، بیش از هر زمانی این تشکیلات را به قدرت های خارجی وابسته کرد.

رئیس سابق ائتلاف ملی سوریه در مورد راه حل سیاسی برون رفت از بحران، بر لزوم واقع بینی تأکید کرد: «ما با چند بحران جدی مواجهیم. نخستین بحران دامنگیر ما، "توهم گرایی و تخیل گرایی در سیاست" است که به وضوح در میان بخش زیادی از طیف های سیاسی و نظامی حاضر در سوریه جاری است. باید کاملا واقع بینانه و در بازه کوتاه مدت در پی راه حل بود؛ زیرا سوریه به اندازه کافی تاوان بلندپروازی داده است و به هیچ وجه نمی توان به راه حل های میان مدت و بلندمدت فکر کرد! ما باید واقع بینانه رفتار کرده و به راه حل برون رفت از بحران در بازه های کوتاه مدت چند ماهه بیندیشیم.»

از نظر احمد الجربا، "حضور پررنگ تروریسم خارجی" دومین بحران بزرگی است که باید همه وطن دوستان سوری نسبت به آن قبول مسئولیت کنند: «اگر همین بحران را مرور کنید، از اعتراضات خیابانی و با دستان خالی ملت سوریه شروع شد. در تمام شعارها و مطالبات آن زمان، همواره بر هویت سوری تأکید شده بود و قرار نبود کسی نظر خود را به ملت سوریه تحمیل کند. حتی زمانی که خارجی ها به سوریه آمدند، بر "یاری کردن ملت سوریه" تأکید داشتند. اما حالا در صحنه میدانی، یک جنگ بین المللی را شاهدیم و گروه های خارجی آشکارا با آرم و پرچم خود در سرزمین مادری ما در حال جنگ با یکدیگرند!»

گفتنی است اوج دوران قدرت و حضور گروه های تروریستی خارجی در سوریه (در صفوف داخلی معارضین سوری) دقیقا به نیمه سال 2013 برمی گردد که احمد الجربا ریاست ائتلاف بزرگ معارضان سیاسی را در اختیار داشت. در آن زمان، ارتش آزاد سوریه رو به اضمحلال رفت و عمده فرماندهان ارتش آزاد مجبور به ترک سوریه و حضور در ترکیه و اردن شدند. علت اصلی ترک سوریه از سوی فرماندهان ارتش آزاد، اولا ترور آن ها از سوی جبهه النصره و داعش - که در آن زمان قلمرو مشترکی با معارضین داشتند -؛ ثانیا زمینه چینی همین ائتلاف برای تشکیل اتاق های فرماندهی در خارج از کشور بود. (برای جبهه شمالی در ترکیه و برای جبهه جنوبی در اردن) . به این ترتیب، عملا معارضان در عرصه جنگ داخلی، قافیه را به تروریست های خارجی باختند و با حضور فرماندهان در کشورهای همسایه خارجی، جنگ داخلی سوریه را رسما «جنگ نیابتی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای» نشان دادند.

سه تن از فرماندهان عالی ارتش آزاد سوریه که در میانه سال 2013 طی کم تر از دو ماه، به وسیله داعش و النصره - در حلب - ترور شدند.

همزمان با ریاست احمد الجربا بر ائتلاف بزرگ معارضین سیاسی بشار اسد، تلاش شد فرماندهان اصلی ارتش آزاد سوریه از این کشور خارج شوند تا عملا در جبهه معارضان نظامی و تسلیحاتی، عرصه به افراطیون وهابی واگذار شود.

برای این طرح، از یک سو فرماندهان سکولار ارتش آزاد به سرعت ترور می شدند و از سوی دیگر، از فرماندهان ارتش آزاد دعوت می شد تا در اتاق های فرماندهی و مشاوره ای ترکیه و اردن حاضر شوند تا این تشکیلات به صورت علنی و ساختاری به قدرت های خارجی وابسته شود.

رئیس سابق ائتلاف ملی سوریه در ادامه سخنان خود در کنفرانس مطبوعاتی تأکید کرد الویت همگان باید مبارزه با داعش باشد: «در میان گروه های خارجی که به سوریه آمده اند؛ ما با یک بدعت بسیار خطرناک مواجهیم. یک گروه نیرومند در سوریه تشکیل حکومت داده که شعار اصلی آن بر هم زدن مرزهای ملی ماست. محال است یک سوری بتواند این وضعیت را تحمل کند. همه ما فارغ از تمام اختلافات، باید سرکوب داعش و یبرون راندن آن از سرزمین مقدس شام را در الویت اول برنامه های رفتاری خود قرار دهیم.»

خبرنگار «اسکای نیوز» از احمد الجربا در مورد آینده بشار اسد پرسید و او مواضع گذشته خود را تکرار کرد: «تردیدی نیست که با بقاء بشار اسد در رأس دولت، بخش های مهمی از ملت سوریه نمی توانند انتقال سیاسی را باور کنند. این نکته ای است که بالاخره روسیه هم باید بپذیرد. آوارگی، اعتراضات خیابانی با دستان خالی و نهایتا جنگ داخلی سوریه همه نتیجه بیش از ده سال حکومت فردی و خودمحورانه بشار اسد بوده است. اما همزمان ما برای بقاء سوریه و با درس گرفتن از تجربه کشورهای دیگر، نتیجه می گیریم که باید از ارکان حکومت صیانت کنیم. در نتیجه گرچه بشار باید کنار برود، اما از دستگاه های حکومتی باید محافظت کنیم تا دوره انتقال قدرت با کم ترین تلفات طی شود.»

احمد الجربا، پیش از این به عنوان یکی از آلترناتیو های جدی بشار اسد در نشست های بین المللی شرکت می کرد.

خبرنگار «الیوم السابع» مصر در مورد طرح روسیه مبنی بر فدرالیسم در سوریه می پرسد و احمد الجربا صراحتا موافقت خود را با این ایده بیان می کند: «میهن دوستی واقعی، با برابری طلبی تلازم دارد و هیچ یک از شهروندان سوری نباید بر دیگری الویت داشته باشد. تردیدی نیست که اکثریت جامعه سوریه را اعراب و اهل سنت تشکیل می دهند؛ اما این به معنی فراموشی دیگران نیست. بنده به صراحت می گویم الگوی حکومت فدرال بر حکومت مرکزی ترجیح دارد و با واقعیت های فعلی سوریه سازگارتر است.»

پوتین برای آینده سوریه و بشار اسد چه خوابی دیده است؟

موافقت با فدرالیسم در بیانیه اعلام موجودیت حزب نیز به صورت صریح ذکر شده است: «وضعیت دشوار و بحرانی سوریه، تنها در صورتی قابل حل است که همه طیف ها و سلائق حاضر در سوریه را به رسمیت بشناسیم. تنها کسانی می توانند در برون رفت از بحران به سرزمین مادری مان کمک کنند که باور حقیقی و عمیقی به "پلورالیسم" و "تکثر سلائق و فرهنگ ها" داشته باشند. شکاف های تشدید شده در بحران خطرناک فعلی سوریه، باعث بی اعتمادی بخش هایی از ملت نسبت به بخش های دیگر شده و در این شرایط، دولت مرکزی نمی تواند اعتماد همه طیف ها را جلب کند.»

عکس هایی از کنفرانس های ائتلاف ملی سوریه در دوران ریاست احمد الجربا

در شورای مرکزی این حزب نوظهور، علاوه بر احمد الجربا پاره ای سیاسیون سرشناس معارض بشار اسد مانند قاسم الخطیب، بهیه ماردینی و عمار القربی نیز حضور دارند و قرار است امروز کنفرانس انتخاب مکتب سیاسی آن برگزار شود.

از ترکیب سخنرانان و مدعوان حاضر در کنفرانس اعلان تأسیس این حزب، می توان پشتیبانان و طراحان اصلی آن را شناخت. مسعود بارزانی، رئیس افلیم کردستان عراق، نمایندگان رسمی ائتلاف 14 مارس لبنان (مخالفان حزب الله و مقاومت) به ریاست عقاب صقر و "محمد دحلان" دیپلمات سرشناس فلسطینی که از ضرورت به رسمیت شناختن اسرائیل حرف می زند و این روزها به مشاور مبسوط الید محمد بن زاید (ولیعهد ابوظبی) تبدیل شده است از برجسته ترین سخنرانان و مدعوان این کنفرانس در قاهره بودند.

عکسی از کنفرانس اعلام موجودیت حزب الغد السوری در قاهره

به ترتیب از راست: عقاب صقر، محمد دحلان و احمد الجربا

نکته جالب در مورد سه نفر فوق الذکر، روابط هر سه با اسرائیل است! مسعود بارزانی در قلب سرزمین های اسلامی، پای اسرائیل را باز کرد و گرچه به علت محدودیت های قانون اساسی عراق - که به اربیل اجازه روابط خارجی مستقل از بغداد را نمی دهد - تا کنون از آن پرده برداری علنی نکرده است، اما روابط میان اربیل و تل آویو از نظر اقتصادی و نفتی به صورت غیررسمی برقرار شده و بر آگاهان و ناظران بین المللی پوشیده نیست.

مسعود بارزانی در قلب سرزمین های اسلامی و خاورمیانه، با اسرائیل پیوندهای عمیق سیاسی و اقتصادی و برقرار کرده است.

عقاب صقر، دومین دیپلمات برجسته ای که در این کنفرانس حاضر شده بود، یکی از برجسته ترین سیاستمداران لبنانی در ضدیت با حزب الله است و حتی در تلاشی مذبوحانه مدعی شده حزب الله قصد ترور وی را دارد. در معادلات داخلی اهل سنت لبنان، سعد حریری بیش ترین وابستگی را به ریاض و عقاب به وابستگی به تل آویو مشهور است. حتی در میان اسناد تأیید نشده ویکی لیکس، سندی دال بر حمایت نامبرده از حمله اسرائیل به جنوب لبنان در سال 2006 (جنگ 33 روزه) وجود دارد که البته از سوی وی تکذیب شده است!

عقاب صقر در میان اهل سنت لبنان، به قطب وابسته به اسرائیل مشهور است.

و اما سومین نفر این جمع، محمد دحلان است که در وصف او به ذکر همین یک نکته بسنده می کنیم که او را سرآمد «الصهاینة العرب» (اعراب صهیونیست) می خوانند. این فرمانده سابق جنبش فتح، به صراحت در جریان حمله اسرائیل به غذه از اسرائیل حمایت کرد و بارها در سخنان و نوشته های خود تأکید کرده که اسلامگرایی و مقاومت، عامل اصلی عقب ماندگی مسلمانان و اعراب هستند و اعراب چاره ای جز صلح با اسرائیل ندارند.

نشست های متناوب محمد دحلان با رئیس موساد طی چند سال اخیر، هرگز قطع نشده است.

در تصویر فوق، علاوه بر رئیس وقت موساد، معاون امنیت داخلی آن زمان ارتش اشغالگر اسرائیل نیز حضور دارد.

علاوه بر این افراد، «سامح شکری» وزیر خارجه مصر و «سرگئی کیربتشینکو» سفیر روسیه در قاهره از جمله مدعوان این کنفرانس بودند که در صندلی های صف اول این کنفرانس نشستند. در مورد این دو نفر نیز نکات بسیاری را می توان مطرح کرد؛ اما شاید ذکر همین یک نکته کافی باشد که روابط بسیار صمیمی و فعال این دو با «حاییم کورین» (سفیر اسرائیل در قاهره) به قدری روشن است که با یک سرچ ساده می توان اسناد بسیاری برای آن ملاحظه کرد.

هنوز بسیاری از تحلیلگران می پرسند چرا اسرائیل از روز اول حضور روسیه در سوریه، به حمایت از عملیات مسکو در سوریه پرداخت؟

آیه پرده های بیش تری در ماه های آینده بر زمین می افتد؟

به این ترتیب باید پرسید روز گذشته از متحد استراتژیک اسرائیل در سوریه پرده برداری شد یا این که احمد الجربا قرار است بخشی از پازل مسکو در سوریه را پیاده کند که باعث اطمینان بخشی به اسرائیل می شود؟