خطر درگیری نظامی در قزاقستان
با وجود ثبات نسبی، قزاقستان به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک و تنش‌های منطقه‌ای، در معرض خطر درگیری نظامی قرار دارد. تحلیلگران معتقدند قزاقستان آغازگر جنگ نخواهد بود، اما ممکن است درگیر جنگ‌های نیابتی شود.
گزارش ریسک جهانی 2025 که در جریان نشست اخیر مجمع جهانی اقتصاد در داووس منتشر شد، قزاقستان را در کنار 11 کشور دیگر در معرض خطر بالای وقوع درگیری‌های نظامی در دو سال آینده قرار داده است؛ اما آیا این پیش‌بینی با توجه به شرایط داخلی قزاقستان چقدر جدی است؟
این گزارش با اشاره به «میزان بالای عدم قطعیت در فضای درگیری‌های جهانی کنونی، افزایش تنش‌ها و کمبود تلاش‌های بین‌المللی برای حل‌وفصل آن‌ها»، فضایی پرخطر را ترسیم می‌کند که قزاقستان را نیز به عنوان کشوری در آسیای مرکزی در معرض «جنگ‌های نیابتی و فشارهای اقتصادی قدرت‌های جهانی» قرار می‌دهد.
اما آیا واقعاً باید نگران وقوع درگیری نظامی در قزاقستان در آینده نزدیک بود؟ برای پاسخ به این سؤال، می‌توان به چند نکته توجه کرد:
ثبات نسبی داخلی: قزاقستان در مقایسه با برخی همسایگان خود از ثبات سیاسی و اجتماعی بیشتری برخوردار است.
سیاست خارجی متوازن: قزاقستان تلاش می‌کند با پیگیری سیاست خارجی متوازن و چندبرداری، روابط خوبی با قدرت‌های جهانی از جمله روسیه، چین و غرب برقرار کند.
عدم مشارکت مستقیم در درگیری‌ها: قزاقستان تاکنون از مشارکت مستقیم در درگیری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خودداری کرده است.
با این حال، عواملی نیز وجود دارند که می‌توانند قزاقستان را در معرض خطر درگیری نظامی قرار دهند:
موقعیت ژئوپلیتیک: قزاقستان در منطقه‌ای جغرافیایی قرار دارد که صحنه رقابت قدرت‌های بزرگ است.
تنش‌های منطقه‌ای: وجود تنش و درگیری در برخی کشورهای همسایه مانند افغانستان می‌تواند بر امنیت قزاقستان تأثیر بگذارد.
تأثیر درگیری‌های جهانی: تشدید درگیری‌های جهانی و افزایش تنش میان قدرت‌های بزرگ، می‌تواند قزاقستان را به عنوان بازیگری در جنگ‌های نیابتی تبدیل کند.
بنابراین، با وجود اینکه قزاقستان در حال حاضر از ثبات نسبی برخوردار است، اما نمی‌توان احتمال وقوع درگیری نظامی در آینده نزدیک را به طور کامل رد کرد. وضعیت سیاسی و امنیتی منطقه و همچنین تحولات بین‌المللی می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر امنیت قزاقستان داشته باشند.
به نظر می‌رسد که دولت قزاقستان باید با اتخاذ سیاست‌های مناسب و تقویت نیروهای مسلح خود، برای مقابله با چالش‌های امنیتی احتمالی آماده باشد.
تحلیلگر سیاسی: احتمال درگیری در قزاقستان زیاد است، اما نه به عنوان آغازگر جنگ
آیدار آمربایف، تحلیلگر سیاسی قزاقستانی معتقد است با توجه به تنش‌های بین‌المللی و تقابل غرب با روسیه و چین، احتمال درگیری نظامی در قزاقستان بالا است؛ اما او تأکید می‌کند که قزاقستان به احتمال زیاد آغازگر این درگیری نخواهد بود.
آمربایف با اشاره به اینکه «روسیه و چین در دکترین امنیت ملی آمریکا به عنوان کشورهای تجدیدنظرطلب معرفی شده‌اند»، معتقد است که «قزاقستان در حال حاضر در مرکز جنگ‌های اطلاعاتی ترکیبی قرار دارد که می‌تواند در شرایط خاص به خشونت، ناآرامی‌های اجتماعی یا درگیری‌های قومی منجر شود.»
این تحلیلگر سیاسی «قزاقستان را زمین بازی قدرت‌های بین‌المللی» می‌داند و با اشاره به «تلاش دولت قزاقستان برای جلوگیری از تحریک هرگونه تجاوز»، معتقد است که «درگیری نظامی در قزاقستان به احتمال زیاد توسط این کشور آغاز نخواهد شد.»
آمربایف با تأیید گزارش ریسک جهانی 2025 مبنی بر قرار داشتن قزاقستان در گروه کشورهای پرخطر، خاطرنشان کرد که «کشورها و مناطق دیگری در جهان وجود دارند که از شاخص تنش بالاتری برخوردارند.»
بحران 2022 و خطر درگیری داخلی در قزاقستان
قزاقستان در سال 2022 شاهد ناآرامی‌های گسترده‌ای بود که می‌توانست این کشور را به هرج‌ومرج بکشاند. به گفته کازبک بیسبایف، تحلیلگر سیاسی، این حوادث نشان می‌دهد که وقوع درگیری داخلی در قزاقستان دور از انتظار نیست.
بیسبایف با اشاره به «ناآرامی‌های ژانویه 2022 که با افزایش قیمت گاز آغاز شد»، معتقد است که «هیچ‌چیز در قزاقستان غیرممکن نیست».
او با یادآوری «حضور گروه‌های مسلح و تروریست‌ها در این ناآرامی‌ها» و همچنین «سابقه فعالیت‌های تروریستی در مناطق مختلف قزاقستان در سال‌های گذشته»، نسبت به احتمال تکرار چنین حوادثی هشدار داد.
این تحلیلگر سیاسی با اشاره به «گسترش جریان‌های اسلامی غیرسنتی در قزاقستان»، معتقد است که «اگرچه در حال حاضر تنش خاصی با کشورهای همسایه وجود ندارد، اما نمی‌توان احتمال تحریک درگیری داخلی توسط عوامل خارجی را نادیده گرفت.»
او در پایان با تأکید بر «اهمیت حوادث ژانویه 2022 به عنوان هشداری برای دولت قزاقستان»، خواستار «اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از تکرار چنین بحران‌هایی» شد./تسنیم
دیدگاه تان را بنویسید