چشم انداز مبهم صلح در اوکراین زیر سایه سنگین ترامپ

روزنامه «تاگس آنسایگر» در مطلبی به پیچیدگی روند احتمالی دستیابی به صلح در اوکراین با توجه به روی کار آمدن مجدد «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا پرداخته و این پرسش را مطرح کرد که راه آتش بس چیست؟ دولت های اروپایی در حالی می خواهند این کشور مورد حمله روسیه را تقویت کنند که اهداف دونالد ترامپ نامشخص است.

جنگی که روسیه علیه اوکراین آغاز کرده تقریباً حدود سه سال است که ادامه دارد. صدها هزار نفر در جریان این جنگ جان باخته اند. جنگی که به عنوان یک درگیری منطقه‌ای آغاز شد، اکنون ده‌ها کشور و چندین قدرت هسته‌ای، از آمریکا گرفته تا اروپا و چین را درگیر خود کرده است. پتانسیل تشدید تنش بسیار زیاد است، همچنین هزینه هایی که غرب باید برای کمک به این کشور متحمل شود بالا است.

بنابراین این مسئله تعجب آور نیست که دولت های اروپا به طور فزاینده ای نه تنها به چگونگی حمایت از اوکراین در این جنگ بلکه در مورد چگونگی پایان دادن به آن نیز فکر می کنند. این مهم ترین موضوع در نشست پیش از کریسمس سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل بود و عباراتی مانند «آتش بس»، «مذاکرات» و «نیروی حافظ صلح» در بحث ها غالب بود.

این بحث ها همچنین با توجه به به رویدادی که در 20 ژانویه 2025 رخ خواهد داد شکل گرفت. در این روز دونالد ترامپ در واشنگتن برای دومین بار به عنوان رئیس جمهور آمریکا سوگند یاد می کند و وعده داده است که جنگ در اوکراین را در سریع ترین زمان ممکن یا به عبارت دقیق تر: ظرف 24 ساعت پایان دهد. این وعده هر چقدر هم که ممکن است متناقض به نظر برسد، دقیقاً همان چیزی است که ترس و وحشت روزافزونی را در اروپا برانگیخته است؛ زیرا منظور ترامپ از صلح می‌تواند بسیار با آنچه مد نظر اروپایی ها است متفاوت باشد.

همه در غرب خواهان صلح در اوکراین هستند. اما هنوز هیچ توافق فراآتلانتیکی در مورد چگونگی رسیدن به آن و معنای عملی صلح وجود ندارد.

از منظر اروپا، صلح نمی تواند به سادگی به این معنا باشد که یک آتش بس اجباری شکل گیرد، درگیری در خط مقدم متوقف شده و سپس مذاکراتی انجام شود که در آن روسیه شرایط را به اوکراین دیکته می کند.

برای جلوگیری از این امر، اروپایی‌ها می‌خواهند اوکراین را از نظر نظامی در بهترین موقعیت ممکن قبل از آتش‌بس قرار دهند. به زعم اروپاییان صلح از طریق قدرت فرمولی است که باید به یک راه حل پایدار منصفانه و بلند مدت برای مناقشه منجر شود. بر اساس این طرح، اوکراین باید قبل از موافقت با آتش بس، ابتدا به حالت تهاجمی در میدان نبرد بازگردد. پس از آن، باید به طور دائم در برابر حملات بیشتر روسیه چه از طریق تسلیح مجدد، ضمانت های نظامی یا، همانطور که برخی کشورهای اروپایی خواستار آن هستند، حتی از طریق عضویت در ناتو ایمن شود.

رهبران اروپایی در هفته های اخیر سعی کرده اند ترامپ را به این استراتژی متقاعد کنند. با این حال، آنها دقیقا نمی دانند که تلاش های آن ها در این راستا موفقیت آمیز بوده است یا خیر.

"اولاف شولتز"، صدراعظم آلمان هفته گذشته پس از گفتگوی تلفنی با ترامپ در جریان نشست اتحادیه اروپا درباره توافق با وی در این باره براز خوش بینی کرد، اما برخی مقامات دولتی و اروپایی به مراتب بدبین تر از وی هستند، زیرا اروپا هیچ اهرمی واقعی برای فشار بر ترامپ ندارد.

اتحادیه اروپا حتی قدرت رهبری خود را نیز از دست داده است. صدراعظم آلمان و رئیس جمهور فرانسه به عنوان مراکز قدرت اتحادیه اروپا، با مشکلات سیاسی داخلی دست و پنجه نرم می کنند و نمی توانند برای مقابله با ترامپ اقدامات مناسب را انجام دهند و بدون آنها، اروپا به سختی قادر به اثبات خود است.

در بدترین سناریو، مفهوم اروپایی صلح می تواند به زودی با مفهوم مد نظر ترامپ گره بخورد. در این سناریو به منظور اجبار برای پایان سریع خصومت ها، رئیس جمهور آینده ایالات متحده می تواند کی یف را به عقب نشینی در ارائه کمک های تسلیحاتی تهدید کند. در این صورت، دولت اوکراین چاره‌ای جز تسلیم شدن نخواهد داشت؛ سپس سلاح ها در اوکراین ساکت خواهند شد. در این صورت این کشور عملا تسلیم می شود و 20 درصد از قلمرو ملی اشغال شده توسط روسیه احتمالاً از دست می رود.

این سناریو یک پیروزی برای روسیه بوده و برای اروپا یک کابوس امنیتی است چرا که در این صورت به زعم بروکسل متجاوز پاداش خواهد گرفت. آنچه باقی می ماند ترس از این مسئله است که یک صلح کوتاه با جنگ های جدیدی دنبال شود.

آزمون جدید و دشوار ناتو در رویارویی با ترامپ

روزنامه فرانکفورتر روند شای هم در مطلبی نوشت: کریسمس 83 سال پیش در سال 1941 نقطه مهمی در تاریخ روابط بین دو سوی آتلانتیک بود. وینستون چرچیل، نخست وزیر بریتانیا و فرانکلین دی. روزولت، رئیس جمهور ایالات متحده، که با حمله ژاپن به پرل هاربر متحد شده بودند، کریسمس را با هم در واشنگتن جشن گرفتند. این نه تنها نشانه همبستگی بود، بلکه آغاز همکاری نزدیکی بود که سیاست جهانی را برای چندین دهه شکل داد. امروزه پس از گذشت بیش از هشت دهه، این ارتباط فراآتلانتیکی با آزمون جدید و دشواری روبرو است.

جو بایدن آخرین کریسمس خود را در کاخ سفید می گذراند و تا چند هفته دیگر جای خود را به دونالد ترامپ می دهد. ترامپ که پیش از این با وعده‌های بلندپروازانه از جمله پایان دادن به جنگ در اوکراین ظرف 24 ساعت و حل و فصل مناقشه غزه در انتخابات شرکت کرده بود، می‌تواند ائتلاف غربی ناتو را در موقعیت دشواری قرار دهد. این سوال باقی می ماند که آیا ناتو و شراکت ترانس آتلانتیک در برابر چالش هایی هستند که ممکن است در سال های آینده ایجاد شود.

اینکه چگونه دونالد ترامپ قصد دارد به وعده خود برای پایان دادن به جنگ در اوکراین ظرف 24 ساعت عمل کند، هنوز مشخص نیست. ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی، تاکید کرد که آماده است کمک های آمریکا به اوکراین را متوقف کند و کی یف را به سمت مذاکرات فوری صلح سوق دهد.

اما آیا ترامپ واقعاً فروش تسلیحات به اوکراین را متوقف خواهد کرد؟ به هر حال، شرکت‌های دفاعی آمریکایی به طور قابل توجهی از کمک‌های نظامی ناتو بهره می‌برند و حدود 68 درصد سفارش‌ها به شرکت‌های آمریکایی داده می‌شود.

دونالد ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود بارها تهدید کرده بود که اگر متحدان هزینه های دفاعی خود را افزایش ندهند، ایالات متحده را از ناتو خارج خواهد کرد. این مطالبات اکنون با تاکید بیشتر در حال بازگشت هستند. در حالی که هیچ تهدید آشکاری مبنی بر خروج در طول مبارزات انتخاباتی 2024 وجود نداشت، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده در مصاحبه ای با NBC در ابتدای دسامبر به صراحت گفت که متحدان باید صورتحساب‌هایشان را بپردازند.

گزارش اخیر فایننشال تایمز هم نشان می دهد که ترامپ اکنون خواستار بودجه های دفاعی بالاتری از متحدان است و بر این عقیده است که در آینده، کشورهای عضو ناتو باید پنج درصد از تولید اقتصادی خود را و بیش از دو برابر هدف قبلی که دو درصد بود را درزمینه دفاعی هزینه کنند و در مقابل تراپ هم اعلام کرده که به تداوم کمک ها به اوکراین ادامه خواهد داد.

مارک روته، دبیرکل ناتو نیز بر این عقیده است که ترامپ در بحث هزینه‌های دفاعی، ناتو را تحت فشار قرار خواهد داد. روته در مصاحبه ای با خبرگزاری آلمان گفت: وی از ما می خواهد که کارهای بیشتری انجام دهیم. تصمیم در مورد افزایش هزینه های دفاعی ناتو باید در نشست سران ناتو در ژوئن 2025 اتخاذ شود.

در این میان جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ هم در سخنانی در سازمان ملل درباره دور دوم ریاست جمهوری ترامپ هشدار داده و اعلام کرده است که یک بحران بزرگ بین‌المللی «بسیار محتمل‌تر» است زیرا ترامپ «نمی‌تواند بر سیاست خارجی تمرکز کند».

وی ورود مجدد ترامپ به کاخ سفید را آزمون جدیدی برای متحدان غربی ارزیابی کرد./تسنیم