ناتوانی بایدن؛ چالشی دیگر برای تامین سلاح اوکراین

واشنگتن‌پست با اعلام اینکه اروپا نسبت‌ به تداوم کمک‌های آمریکا به کی‌یف در سایه انتخابات سالجاری ایالات متحده و بازگشت احتمالی «دونالد ترامپ» به کاخ سفید ناامید شده است، تاکید کرد که رهبران قاره سبز در تلاش هستند تا تولیدات کارخانجات اسلحه‌سازی خود را برای حمایت از اوکراین افزایش دهند اما در این مسیر با موانع بسیاری مواجه شده‌اند.

به گزارش این رسانه آمریکایی، کشورهای شرق اروپا در همسایگی اوکراین مانند فنلاند در تلاش هستند تا با افزایش تولید سلاح، ذخیره انبارهای تسلیحاتی متحدان خود در سازمان پیمان آتلانیتک شمالی (ناتو) و اوکراین را تأمین کنند.

واشنگتن‌پست می افزاید: در همین چارچوب کارگران کارخانجات اسلحه‌سازی در این کشورها از سال ۲۰۲۲ و شروع جنگ اوکراین با تلاش شبانه‌روزی تولید توپ‌های ۱۵۵ میلیمتری خود را چهار برابر افزایش داده اند.

با مسدود شدن بسته حمایتی ۶۱ میلیون دلاری جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا توسط جمهوری‌خواهان کنگره و ناامیدی اروپا از بزرگترین حامی ناتو و اوکراین در ۲ سال گذشته، انبارهای اوکراین از آخرین ذخایر تسلیحاتی شامل گلوله و موشک‌های پدافند هوایی تخلیه می‌شوند.

ولودمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین در گفت‌وگوی هفته گذشته خود با سران اروپایی در آلمان خواستار ارسال سلاح بیشتر به کشورش شد و کمبود سلاح را عامل اصلی واگذری شهر آودیوکا به روسیه عنوان کرد.

صنایع دفاعی اروپا کوچک شده‌اند

باوجود تلاش دوساله کشورهای اروپایی برای افزایش تولید کارخانجات تسلیحاتی، سران اتحادیه اروپا اذعان می‌کنند که کشورهای عضو این اتحادیه تنها قادر به تولید نیمی از یک میلیون گلوله ۱۵۵ میلیمتری موردنظر که بهار گذشته وعده آن را داده بودند، هستند.

گذشته از کاهش سرمایه‌گذاری کشورهای اروپایی در این صنعت از زمان جنگ سرد، موانع سیستماتیک دیگری نیز برای کاهش تولید سلاح در اروپا عنوان می‌شود ازجمله قدیمی بودن تجهیزات کارخانجات، نداشتن بازار کافی، و موانع قانونی برای تولید گروهی سلاح توسط کشورها، که رفع آن برای تأمین سلاح اوکراین و تقویت دفاعی در صورت تقویت سیاست‌های انزواطلبانه در آمریکا، چالش بزرگی برای اروپا محسوب می‌شود.

زمان به نفع روسیه است

به اعتقاد جیمز بلک پژوهشگر امنیتی و دفاعی مؤسسه رند اروپا، این قاره به‌دلیل کاهش مأموریت‌های فراقاره‌ای و منتفی شدن جنگ‌ بین کشورهای عضو اتحادیه، صنایع دفاعی خود را طی چند دهه اخیر کوچک کرده است.

او با اشاره به ابعاد مختلف گسترش مجدد چنین صنایعی نظیر ایجاد خط تولید، استخدام و آموزش نیرو و تهیه مواد اولیه، زمان لازم برای طی این فرایند را به‌نفع روسیه توصیف کرد.

بلک چالش پیش‌روی صنایع دفاعی اروپا را با آمریکا متفاوت خواند چراکه آمریکا علیرغم ضرورت توسعه مجدد ظرفیت تولیدی کارخانجات، به‌دلیل برخورداری از بازار گسترده جهانی، داشتن بودجه کلان و مالکیت دولتی برخی مواد اولیه، با چالش کمتری در این مسیر روبه‌رو است.

گزارش واشنگتن‌پست مدعی شده است که برعکس، دلیل توفیق کرملین در دور زدن تحریم‌های غرب، هدایت منابع اقتصادی به‌سمت صنایع دفاعی و نیز دریافت کمک از ظرفیت‌های تولیدی ایران و کره شمالی است.

کمبود شدید سلاح در جبهه اوکراین

در جبهه اوکراین که از زمینی یخ‌زده به مساحت ۶۰۰ مایل تشکیل شده، توپخانه مهم‌ترین تسلیحات میدان محسوب می‌شود. اوکراین اعلام کرده است که برای استفاده از این تسلیحات ماهانه به حداقل ۲۰۰ هزار توپ احتیاج دارد، درحالی‌که مجموع ذخیره گلوله اروپا ماهانه ۵۰ هزار عدد است که تنها بخشی از آن به اوکراین ارسال می‌شود.

یک افسر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی که هویت او فاش نشده، در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست اعلام کرد که ضرورت سهمیه‌بندی سلاح در جبهه اوکراین افسران این ارتش را ملزم به گرفتن تصمیمات سخت برای جلوگیری از خالی شدن انبار تسلیحات می‌کند.

ناتوانی بایدن؛ چالشی دیگر برای تامین سلاح اوکراین

ناتوانی جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا برای دریافت حمایت جمهوری‌خواهان کنگره و تصویب بسته حمایتی جدید، یکی دیگر از عوامل اصلی بحران سلاح در اوکراین معرفی می‌شود که حتی در صورت تغییر موضع کنگره در آینده نیز به‌دلیل فقدان تدبیر لازم جهت ذخیره بودجه در نظر گرفته شده، امیدی ‌به تحقق آتی آن نیست.

سران اروپایی تصریح می‌کنند که گذشته از توپخانه، باتوجه به اینکه به‌نظر نمی‌رسد روسیه با کمبود موشک یا پهپاد روبه‌رو باشد، در صورت تقویت نشدن سامانه پدافند هوایی اوکراین تلفات جانی غیرنظامیان این کشور نیز در ماه‌های پیش‌رو افزایش خواهد داشت.

کامیل گرند، معاون سابق دبیرکل ناتو و سیاستگذار روابط خارجی شورای اروپایی در این زمینه گفته است: «در شرایط هستیم که تولید [تسلیحاتی] هیچ شباهتی به شرایط جنگی و عملکرد دولت‌های اروپایی هیچ شباهتی به گفته‌هایشان ندارد».

یک افسر سابق ناتو نیز کمبود سلاح در اروپا را به «کمبود پارو» در کشوری توصیف کرده است که در آن برف نمی‌بارد، اما ناگهان بورانی شدید شما را ناچار به پراخت هزینه گزاف و خریدن آن با شرایطی بسیار سخت می‌کند.

اروپا در حال تقویت توان نظامی است

اروپا در تلاش برای معکوس کردن روند کاهشی تولید تسلیحات در این قاره با شیب تندی روبه‌روست. ماه گذشته ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو معامله ۱.۲ میلیارد دلاری برای تهیه گلوله‌های توپخانه اوکراین را پیروزی مهمی برای این سازمان برشمرد.

در آلمان نیز غول تسلیحاتی «راینمتال» در حال راه‌اندازی تأسیسات جدید ساخت توپخانه است، حال‌آنکه فرانسه شرکت‌های تسلیحاتی خود را ملزم به کاهش زمان ساخت «هویتزر سزار» و موشک‌های دفاهی «میسترال» کرده است.

کشورهای اروپای شرقی به‌دلیل آسیب‌پذیری بیشتر در صورت حمله نظامی از سوی روسیه در حال سرمایه‌گذاری گسترده‌تری هستند، به‌طوری‌که استونی و لاتویا به صورت مشترک تجهیزات دفاع هوایی از آلمان خریداری کرده و دولت جدید لهستان نیز در تلاش برای جلب منابع حمایتی اروپا برای گسترش توان نظامی خود است.

طبق اعلام آژانس دفاعی اروپا، کشورهای این اتحادیه در حال تقویت توان نظامی خود هستند و در مجموع ۵۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ برای این کار صرف کرده‌اند، حال‌آنکه هنوز اطلاعاتی از هزینه‌کرد آنها در سال‌های بعد منتشر نشده است.

آندره دنک معاون مدیر اجرایی این آژانس نیز گفت: ظرفیت تولید گلوله‌های ۱۵۵ میلیمتری کشورهای اروپایی از آغاز جنگ اوکراین ۴۰ در افزایش داشته است و انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۴ به سالانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار عدد برسد؛ رقمی که تحقق آن نیازمند سرمایه‌گذاری مداوم و قراردادهای قطعی ازسوی دولت‌های اروپایی است.

گلایه اسلحه‌سازان اروپا از رهبران قاره سبز

به‌گفته چهره‌های مطرح صنعت تسلیحات، برخی کارخانجات تسلیحاتی اروپا نسبت‌به کوتاهی دولت‌های اروپایی در نهایی کردن قراردادها یا پایبندی به تعهدات مالی گلایه‌مند هستند.

انجمن صنایع دفاعی و امنیت هوافضای اروپا متشکل از برخی شرکت‌های مهم (مانند Patria، Saab و Rheinmetall) گفته است که دولت‌های اروپا باید سهم بیشتری از ریسک افزایش تولید را متقبل شوند.

این انجمن اعلام کرد: سرمایه‌گذاری، سفارش‌های قطعی و روشن کردن افق نیازهای پیش‌رو، حداقل کاری است که دولت‌های اروپایی باید برعهده گیرند.

در این رابطه، ژنرال مایکل کلاسون، رئیس بخش دفاعی نیروهای مسلح سوئد تغییرات حادث بعد از جنگ سرد و کاهش نقش دولت‌ها به‌نفع افزایش کنشگری شرکت‌های دفاعی را عامل بلاتکلیفی میان این شرکت‌ها و دولت‌های اروپایی عنوان کرد.

این در حالی است که کوستی سالم، یکی از مقام های ارشد ارتش استونی با رد این نظر که موانع عمده‌ای بر سر افزایش تولید سلاح در اروپا وجود دارد، مدعی شد: در صورت ایجاد اراده سیاسی و معین شدن سطح تقاضا، بازار تسلیحات فرایند تأمین را آسان خواهد کرد.

فقدان رقابت در تولید

از سوی دیگر، تعامل ویژه دولت‌های اروپایی با شرکت‌های تسلیحاتی عامل اصلی کاهش رقابت در این صنایع و در نتیجه، سرگشتگی فعلی اوکراین برای مدیریت روابط خود با سیستم پیچیده تأمین‌کنندگان اروپایی است. برای مثال، کشورهای اروپایی ۱۷ نوع مختلف تانک‌ تولید می‌کنند درحالی‌که آمریکا تنها یک نوع تنها (آبرامز M۱) را تولید می‌کند.

در همین رابطه، نتایج تحقیقی که به تازگی به سفارش پارلمان اروپا انجام شده نشان می‌دهد که هماهنگی دفاعی بیشتر می‌تواند صرفه‌جویی سالانه ۸۰ میلیارد دلاری برای اروپایی‌ها در پی داشته باشد.

اروپا در مواجهه با افکار عمومی مخالف جنگ

طبق تحلیل واشنگتن‌پست، نگرانی‌های امنیتی نسبت‌به انتشار خبرهای حساس امنیت ملی ازجمله خبرهای مربوط به سطح تولید تسلیحاتی در بروکسل نیز به‌نوبه خود منجر به تردید نسبت به طرح آن و در نتیجه ناهماهنگی بیشتر میان ناتو و اتحادیه اروپا و کند شدن روند تأمین سلاح برای اوکراین شده است.

با گسترش یافتن مناقشات دفاعی در اروپا، شیوه‌های سنتی امنیتی و تولید سلاح جان تازه‌ای در اروپا گرفته‌اند. برای مثال، فنلاند با داشتن ۸۰۰ مایل مرز مشترک با روسیه علاوه‌بر حفظ سیاست خدمت اجباری در سال‌های بعد از جنگ سرد، قراردادهای خود با بخش خصوصی را جهت حفظ ذخایر تسلیحاتی در صورت بروز جنگ حفظ کرده است. فنلاند با برنامه افزایش ۲ برابری ذخایر توپخانه‌ای خود تا سال ۲۰۲۷ اکنون سرآمد کشورهای اروپایی ازحیث جایگاه دفاعی است.

در عین حال، چالش اصلی اروپا برای رقابت با جایگاه فنلاند و گسترش تولیدات تسلیحاتی، رویارویی با افکار عمومی مخالف با جنگ در میان اروپایی‌هاست./ایرنا