دلیل سفر شبانه و چند ساعته السیسی به عربستان چه بود؟

«عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر شامگاه یکشنبه (دیروز) در سفری از پیش اعلام نشده و شبانه وارد فرودگاه جده در عربستان سعودی شد و مورد استقبال «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی قرار گرفت. او پس از چند ساعت به مصر بازگشت.

به نوشته وبگاه روسیا الیوم، السیسی و بن سلمان در حاشیه مهمانی افطار، در خصوص روابط دو جانبه و مسائل منطقه‌ای گفت‌و‌گو کردند. سفری که پس از سردی نسبی روابط دو کشور که تنش لفظی کاربران در شبکه‌های اجتماعی دو طرف را نیز در پی داشت، صورت گرفت.

این سفر در حالی انجام شد که در یک ماه گذشته محافل رسانه‌ای مصر و عربستان سعودی به ویژه در شبکه‌های اجتماعی علیه یکدیگر صف آرایی کرده و به انتقاد از سیاست‌های یکدیگر پرداخته بودند.

در حالت کلی روابط قاهره و مصر همواره با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده است، اما طی ماه‌های گذشته و بعد از اوج‌گیری بحران اقتصادی و مالی مصر و انتقاد مصری‌ها از عدم کمک‌رسانی هیچ یک از کشورهای حوزه خلیج فارس به قاهره، حواشی زیادی درباره اختلافات مصر با کشورهای عربی از جمله عربستان به وجود آمد.

بعد از انتقاد مصری‌ها از اینکه کشورهای عربی و در صدر آنها عربستان سعودی در این شرایط مصر را تنها گذاشته‌اند، «ترکی الحمد» نویسنده سعودی که به محافل تصمیم‌گیری در کشورش نزدیک است با انتشار توئیت‌هایی به سیاست دولت مصر به رهبری «عبدالفتاح السیسی» حمله کرد و در صفحه شخصی خود در توئیتر مقامات سیاسی مصر از جمله السیسی را به باد انتقاد گرفته و نوشت که اولین علت بحران اقتصادی مصر، تسلط فزاینده ارتش بر دولت و نهادهای اقتصادی است؛ به طوری که همه چیز در مصر تحت سیطره ارتش قرار دارد. همچنین دومین عامل بحران  اقتصادی مصر، به سیاست‌های نظام این کشور برمی‌گردد که در برابر هرگونه تغییر مقاومت می‌کند و به عنوان مانعی در برابر سرمایه‌گذاری‌های موفق داخلی و خارجی قرار گرفته است. این موضع «ترکی الحمد» سپس با پاسخ مصری‌ها و در ادامه تنش میان کاربران فضای مجازی دو کشور همراه شد.

اما در خصوص سفر السیسی به جده، «هانی الجمل» کارشناس مسائل منطقه‌ای در این باره به روسیا الیوم گفت که در این سفر مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی مختلفی از جمله اوضاع اراضی اشغالی فلسطین و تنش فزاینده اسرائیل علیه فلسطینی‌ها و تلاش برای تغییر ترکیب جمعیتی قدس اشغالی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

او افزود: «بحران سوریه و حمایت از این کشور برای بازگشت به اتحادیه عرب و تلاش‌ها برای پایان درگیری و بازگشت به مذاکرات، حمایت از اقتصاد لبنان و انتخاب رئیس‌جمهور این کشور  و ممانعت از تشدید بحران اقتصادی و سیاسی به خصوص پس از سقوط ارزش لیر لبنان و  توقف سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در این کشور، از دیگر مسائل مطرح شده در نشست السیسی و بن سلمان بود».

به گفته او در این نشست دو طرف همچنین در مورد نتایج حاصل از توافق «تاریخی» میان عربستان سعودی و ایران با میانجی‌گری چین گفت‌و‌گو کردند.

«هانی الجمل» همچنین گفت که موضوع چین نیز از دیگر مسائل مهم گفت‌و‌گوهای دو طرف بود. به گفته او حمایت چین از اقتصاد کشورهای عربی به خوبی در موضع این کشورها در قبال جنگ اوکراین خود را نشان می‌دهد، کشورهای عربی نگران تأمین منافع خود به ویژه در حوزه غلات هستند و هر کشوری که بتواند این نگرانی را رفع کند، مورد استقبال قرار می‌گیرد. همچنین چین نیز سعی دارد در راستای طرح کمربند و جاده از نفت و گاز کشورهای عربی بهره ببرد و از بنادر این کشورها برای توسعه تجارت خارجی استفاده کند که منافع اقتصادی بالایی نیز برای کشورهای عربی در پی دارد.

به گفته این پژوهشگر مصری، السیسی و بن سلمان در مورد پرونده یمن و دعوت از گروههای مختلف برای گفت‌و‌گوی یمنی یمنی با نظارت طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز گفت و‌گو کردند. موضوع اقتصادی نیز از دیگر نقاط مهم این نشست بود، به طوریکه طرفین بر لزوم گسترش تبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری متقابل تأکید کردند. حجم تجارت دو طرف در سال گذشته میلادی نزدیک ۹.۵ میلیارد دلار اعلام شده بود.

از سوی دیگر مصطفی بکری، روزنامه‌نگار و نماینده پارلمان مصر نیز با رد هرگونه اختلاف و تنشی گفت: «این دیدار موید عمق و استحکام روابط مصر و عربستان در مواجهه با همه چالش‌ها است و همچنین به این معناست که وجوه اشتراک دو کشور بیش از هر چیز دیگری است».

این نماینده پارلمان مصر افزود: «به نظر من این سفر آغاز حرکت جدیدی در جهت توسعه روابط بین دو کشور و هماهنگی بر سر مسائل مشترک خواهد بود، به‌ویژه که اجلاس بعدی کشورهای عربی در عربستان سعودی برگزار می‌شود. من فکر می‌کنم که دیدار مشترک رئیس جمهور السیسی و محمد بن سلمان، مقدمه‌ای برای توسعه بیشتر روابط دو کشور در همه زمینه‌ها خواهد بود».

در همین زمینه، «محمد مصطفی»، سردبیر خبرگزاری الشرق الاوسط تأکید کرد: «سفر رئیس جمهور مصر به عربستان سعودی نه تنها نشان دهنده ویژگی های منحصر به فرد روابط مصر و عربستان است، بلکه نشان داد که دو کشور توانایی این را دارند که از چالش‌ها عبور کرده و مانع اقداماتی شوند که سعی دارد روابط دو کشور را تضعیف کند».

او گفت که برخی کشورهای منطقه‌ای و بین‌المللی به دنبال تضعیف روابط قاهره و ریاض و بزرگنمایی اختلافات «تاکتیکی» و «جزئی» مصر و عربستان سعودی هستند و سفر السیسی در راستای هماهنگی دوباره دو کشور در جریان نشست سران کشورهای عربی در ریاض بود.

محمد مصطفی همچنین گفت که السیسی در این سفر در خصوص تحولات اقتصادی در سطح جهان در پس بحران اوکراین و لزوم هماهنگی قاهره و ریاض برای عبور از این شرایط و مرحله با بن سلمان رایزنی کرده است.

«محمد مخلوف» کارشناس مصری و سردبیر روزنامه «اخبار الیوم» مصر نیز به روسیا الیوم گفت که روابط مصر و عربستان سعودی در سال‌های گذشته و از زمان روی کار آمدن «عبدالفتاح السیسی» در سال ۲۰۱۴ شاهد توسعه چشمگیری بوده است و دو طرف روابط سیاسی و اقتصادی و تجاری گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند و مقامات دو کشور سفرهای متعددی را انجام داده‌اند، به طوریکه قاهره و ریاض در عمده مسائل منطقه‌ای و عربی با یکدیگر هماهنگ عمل کرده‌اند.

به گفته او این سفر به شایعات در خصوص تنش میان دو طرف پایان داد و مقامات دو کشور در سطوح عالی از جمله عبدالفتاح السیسی و سلمان بن عبدالعزیر بر توسعه روابط میان خود تأکید دارند و شراکت دو طرف با تأسیس شورای هماهنگی مصر و عربستان سعودی و توافقات و تفاهمات دو طرف به حالت راهبردی رسیده است./فارس