آیا متن روی میز مذاکرات برجامی«متن نهایی» است؟

هفته‌ی گذشته شهر وین بار دیگر شاهد برگزاری مذاکرات بین ایران و ۱+۴ بود و پس از چند ماه وقفه از اسفند سال گذشته، بار دیگر کاسبی، مالک هتل کوبرگ سکه و چادر خبرنگاران در مقابل این هتل برپا شد.

این دوره از مذاکرات اگرچه دارای پیشرفت‌های مثبتی بود اما همچنان از توافقی که تأمین‌کننده مطالبات ملت ایران باشد فاصله‌ای به مسافت تهران – واشنگتن وجود دارد.

اگرچه این مسیر همواره از طرف تهران هموار بوده است و تاکنون مذاکره‌کنندگان کشورمان در مذاکرات رفع تحریم‌ها در مقاطع مختلف با ارائه‌ی راهکارهایی مانع به بن‌بست رسیدن فرآیند دیپلماتیک شده اند؛ اما در طرف مقابل، آمریکا که مسبب اصلی وضعیت موجود و متهم اصلی در ایراد خسارت به ملت ایران پس از خروج از برجام است، همواره بر مواضع زورگویانه‌ی خود اصرار دارد.

بایدن در مسیر ترامپ!

این مواضع زورگویانه‌ی آمریکا در حالی هر روز تکرار می‌شود که رئیس جمهور کراوات آبی آن‌ها، قبل از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ بر بازگشت به برجام تاکید داشت اما در عمل نشان داد که وی همان راه ترامپ را می‌رود.

پس از آنکه مذاکرات در اسفند ماه و نزدیک به زمان صفر اعلام توافق به ناگهان در پی درخواست‌های جدید آمریکایی‌ها متوقف شد، پس از سفری که جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اوایل تیرماه به تهران داشت، توافق شد که مذاکرات از سر گرفته شود و بر همین اساس روزهای هفتم و هشتم تیر ماه این مذاکرات در دوحه به صورت غیرمستقیم بین ایران و آمریکا و به واسطه انریکه مورا برگزار شد. ایران این مذاکرات را مثبت خواند و آمریکا مدعی شد که ایران درخواست‌های فرابرجامی مطرح کرده است که این ادعا از سوی حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان رد شد.

باقری: توپ در زمین آمریکا است تا از خود پختگی نشان دهد

در ادامه، مذاکرات از روز پنج‌شنبه ۱۳ مرداد در وین پیگیری شد که علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان قبل از عزیمت به این دور از مذاکرات در صفحه شخصی خود نوشت: برای پیشبرد مذاکرات عازم وین هستیم. مسئولیت بر عهده آنهایی است که توافق را نقض کرده و در فاصله گرفتن از میراث منحوس گذشته ناکام مانده‌اند.

وی تاکید کرد: آمریکا باید قدردان فرصتی باشد که با سخاوتمندی اعضای برجام فراهم شده است. توپ در زمین آنها است تا از خود پختگی نشان داده و مسئولانه عمل کنند.

در این دور از مذاکرات نمایندگان ارشد هیئت‌های چین و روسیه حضور داشتند اما از طرف هیئت‌های اروپایی صرفاً کارشناسان حضور داشتند.

این دور از مذاکرات به مدت ۵ روز ادامه داشت که در نهایت با ارائه‌ی مجموعه‌ای از پیشنهادات از طرف انریکه مورا مسئول هماهنگی مذاکرات به طرفین، به پایان رسید.

همچنین در پایان، حسین امیرعبداللهیان با «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به صورت تلفنی گفتگو کردند که در این تماس وزیر امور خارجه کشورمان با تأکید بر اینکه هیئت مذاکره‌کننده ایرانی با اراده و جدیت برای دستیابی به توافق در وین حضور داشته و ایده‌های سازنده‌ای را برای حل و فصل موضوعات باقی‌مانده ارائه داد، گفت: دیدگاه‌ها و ملاحظات جمهوری اسلامی ایران درباره ایده‌های ارائه شده از سوی انریکه مورا به وی منتقل شده است و انتظار می‌رود همه طرف‌ها برای دستیابی به متن نهایی توافق از خود اراده و جدیت نشان دهند.

بورل: در مذاکرات اخیر پیشرفت حاصل شد

بورل نیز در این گفتگوی تلفنی تصریح کرد: معتقدم در دور اخیر گفتگوهای وین، پیشرفت نسبی حاصل شده است. ارزیابی من از این مرحله مذاکرات مثبت است. ما به‌عنوان هماهنگ کننده به تلاش‌های خود برای نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌ها تا رسیدن به نتیجه خوب برای همه طرف‌ها ادامه خواهیم داد.

در همان روز دوشنبه و زمانی که پایان مذاکرات به صورت رسمی اعلام نشده بود، یکی از رسانه‌های نهایی خبر از نهایی شدن متن توافق داد که بلافاصله از سوی وزارت امور خارجه ایران تکذیب شد. این موضوع نشان می‌دهد با توجه به اتفاقات و فرآیندهای شکل گرفته در ماه‌های اخیر غرب نیازمند دستیابی به توافق با کشورمان است.

در همین راستا مصطفی خوش‌چشم کارشناس مسائل بین‌الملل ضمن اشاره به نیاز غرب برای انعقاد توافق با ایران گفت: با توجه به معضلات جنگ اوکراین اکنون وضعیت قیمت‌ها در بازارهای اروپایی و همچنین تأمین انرژی وخیم است و با توجه به آغاز فرآیند پیش‌خرید نفت پاییز در ماه آینده و تشدید اوضاع افزایش قیمت‌ها، این دولت‌ها احتمالاً دستخوش تغییر و ناآرامی خواهند بود. از این جهت به دنبال اعمال فشار بیشتر برای انعقاد توافقی هستند که شروط ایران در آن رعایت نشده است.

وی افزود: زمانی که به مذاکرات دوحه رفتیم آمریکایی‌ها متوجه شدند جمهوری اسلامی ایران عقب‌نشینی نمی‌کند و همواره زمانی که مذاکرات به مانع شدید طرف غربی برخورد می‌کند، ایران ابتکار عمل‌ها و ایده‌هایی را روی میز می‌گذارد تا طرف مقابل را مجبور کند روش خود را تغییر دهد و خود را از این اتهام که نمی‌خواهد به توافق درست دست پیدا کند، مبرا کند.

هر وقت به ضرب‌الاجل‌ها بی‌اعتنایی شد، امتیازات کلیدی بدست آوردیم!

محمد مرندی کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در گفتگویی تصریح کرد: بارها به خاطر حقوق مردم و منافع بلند مدت کشور به تهدیدها و ضرب‌الاجل های توخالی بی اعتنایی شد تا امتیازات کلیدی به دست آوریم. تا زمانی که متن حاصل از مذاکرات مورد بررسی دقیق در تهران قرار نگیرد، مسئولین مذاکره کنند نمی‌تواند در مورد آن هیچ گونه اظهاری داشته باشند.

نماینده چین در مذاکرات: آمریکا فوراً تصمیم سیاسی خود را اتخاذ کند

«وانگ کان» نماینده دائم چین در سازمان‌های بین‌المللی در وین و همچنین رئیس هیئت مذاکره کننده این کشور در مذاکرات نیز از ایالات متحده ضمن درخواست از آمریکا برای اتخاذ تصمیم سیاسی فوری گفت: از سرگیری مذاکرات وین نشان می‌دهد که پل زدن بر اختلافات از طریق گفت‌وگو و مذاکره تنها راه‌حل موضوع هسته‌ای ایران است.

همچنین «مخائیل اولیانوف» مذاکره کننده ارشد روسیه در مذاکرات نیز در صفحه شخصی خود نوشت: این حرف‌ها به نظر حرف‌های نهایی نمی‌آیند. تصمیمات در پایتخت‌های طرف‌های برجام گرفته می‌شود. آن‌ها تصمیم می‌گیرند.

از اظهارات این دو دیپلمات ارشد خارجی اینگونه می‌توان استنباط کرد که اگر ایالات متحده اصلاحات لازم در متن پیشنهادی به نفع ملت ایران را بپذیرد، توافق دور از دسترس نخواهد بود.

امیرعبداللهیان: کاربرد زبان تهدید در مقابل ایران و ایرانی، نتیجه‌ای نخواهد داشت

روز گذشته نیز حسین امیرعبداللهیان در صفحه شخصی خود بار دیگر به مواضع زورگویانه آمریکا اشاره کرد و گفت: باید به کاخ سفید یادآوری کرد که از کاربرد زبان تهدید در مقابل ایران و ایرانی، نتیجه‌ای نخواهد گرفت.

وی‬ تاکید کرد: فرافکنی کاخ سفید، رافع مسئولیت و پاسخگویی آنها نسبت به ارتکاب جنایات متعدد تروریستی علیه جان هزاران تن از مردم ایران و منطقه نیست.

به نظر می‌رسد اکنون غربی‌ها به دنبال تحمیل نظرات خود در قالب پیشنهادات مورا هستند و توجهی به مطالبات اصلی ایران ندارند، از این رو حتی اگر متن پیشنهادی «مورا» دارای جنبه‌های مثبت باشد اما هرگز متنی با رعایت همه‌ی شروط و مطالبات ایران برای انتفاع حداکثری نیست و بدون شک نیازمند چکش‌کاری و بازسازی برای ارتقا به نسخه‌ای در راستای منافع ملت ایران است./مهر