ماجرای درخواست ضمانت کتبی تهران از آمریکا

خبرگزاری فارس: روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» در گزارشی به بررسی گفت‌وگوهای وین برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک پرداخت.

در این گزارش آمده یکی از موانع اصلی در روند احیای برنامه جامع اقدام مشترک درخواست ایران برای تعهدنامه کتبی از سوی واشنگتن است که هیچ دولت بعدی آمریکا نتواند همانند «دونالد ترامپ»، از توافق خارج شود.

یک مقام آمریکایی در این زمینه گفت که ایرانی‌ها چیزی دائمی‌خواهند که یک خواسته منطقی است اما هیچ دموکراسی واقعی نمی‌تواند چیزی را که ایران می‌خواهد بدهد.

نیویورک تایمز در ادامه گزارش خود در توجیه ناتوانی آمریکایی در ارائه ضمانت مورد درخواست ایران نوشت: «برجام یک توافق بوده و یک پیمان به شمار نمی‌آید چون بایدن همانند اوباما، نمیتواند موافقت دو سوم سنای آمریکا با این توافق را داشته باشد بنابراین برجام می‌تواند یک توافقنامه اجرایی باشد و هر رئیس جمهور آتی همانند ترامپ می‌تواند آن را اجرا نکند».

دولت آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) خارج شده و ضمن اعمال تحریم‌های متوقف شده ذیل این توافق، تحریم‌های دیگری علیه ایران وضع کرد.

تروئیکای اروپا علی‌رغم مخالفت‌های لفظی با خروج آمریکا از برجام به وعده‌های خود برای جبران آثار این خروج عمل  نکردند. جمهوری اسلامی ایران در واکنش به بی‌عملی کشورهای اروپایی در ۵ گام طبق مفاد برجام تعهدات خود ذیل برجام را کاهش داد.

ایران بعد از برداشتن این پنج گام در ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.

اخیراً دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا ادعا کرده قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.

مقام‌های دولت جو بایدن بارها به صراحت به شکست سیاست فشار حداکثری اعتراف کرده‌اند اما تا کنون از انجام اقداماتی که برای بازگشت به این توافق لازم هستند سرباز زده‌اند.

واشنگتن می‌گوید تنها در صورتی که دو طرف به برجام بازگرداند حاضر است تحریم‌ها علیه ایران را رفع کند. این ادعای واشنگتن در حالی مطرح می‌شود که تعهدات ایران به صورت کمی قابل راستی‌آزمایی هستند، اما راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها به دست‌کم ۳ تا ۶ ماه زمان نیاز دارد.

جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.

دولت آمریکا از زمان اجرایی شدن برجام در دوران ریاست‌جمهوری «باراک اوباما» کارشکنی‌ها را برای به حداقل رساندن منافع ایران از این توافق آغاز کرد.

دولت اوباما علی‌رغم ادعای رفع تحریم‌ها سیاست‌های مختلفی از جمله هراس‌افکنی در بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی را برای از بین بردن آثار عملی رفع تحریم‌ها در دستور کار قرار داد. جمهوری اسلامی ایران با توجه به این تجربه خواستار راستی‌آزمایی برای رفع تحریم‌ها است.

ساعاتی قبل‌تر یک مقام آمریکایی به پایگاه آکسیوس گفت دولت «جو بایدن» می‌خواهد توافق در خصوص بازگشت به برجام قبل از آغاز به کار دولت جدید ایران نهایی شود.

این مقام آمریکایی  گفته چنانچه روند مذاکرات به ماه آگوست که دوران انتقال ریاست‌جمهوری در ایران است کشیده شود، «نگران‌کننده» خواهد بود. او گفت: «اگر قبل از تشکیل دولت جدید به توافق نرسیم، اینکه توافق تا چه حد در دسترس خواهد بود نگران‌کننده می‌شود».