وضعیت شیوع دیابت در ایران

خبرگزاری مهر: علیرضا مهدوی، در نشست خبری هفته ملی دیابت با بیان اینکه سالانه حدود یک درصد به مبتلایان دیابت در کشور افزوده می‌شود، اظهارداشت: یکی از اهداف وزارت ‏بهداشت، توقف شیوع و رشد دیابت تا سال ۱۴۰۴ است.

وی در خصوص میزان شیوع بیماری دیابت نوع یک در کشور، اظهار داشت: حدود ۵ درصد از بیماران دیابتی، به نوع یک این بیماری مبتلا هستند. در کشور ما حدود ۱۷۰ هزار نفر بیمار دیابتی نوع یک وجود دارد. آمار‌های دقیق در این رابطه نیز براساس رجیستری‌هایی که برحسب پرونده الکترونیک سلامت انجام شده، به دست آمده است، بطوریکه در ۶ ماهه اول سال جاری در سامانه یکپارچه بهداشت، ۴۰ هزار بیمار دیابتی نوع یک به ثبت رسیده است.

مهدوی گفت: متاسفانه امروزه در کودکان و نوجوانان که همیشه شاهد دیابت نوع یک بوده ایم، به دلیل تغییر سبک زندگی، چاقی و تغذیه نامناسب، شاهد شیوع دیابت نوع دو نیز هستیم.

مدیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت، در خصوص اقداماتی که در راستای شناسایی بیماران دیابتی صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: سال هاست برای اینکه نوار‌های قندخون بیماران دیابت نوع یک تحت پوشش بیمه قرار گیرد، تلاش‌های زیادی صورت گرفته است که این موضوع مستلزم تامین منابع مالی و شرط و شروطی بوده است و این شرط، رجیستری مطلوب برای ثبت بیماران به ویژه بیماران دیابتی نوع یک است که در حال حاضر، این امکان مهیا شده است و سازمان‌های بیمه ای، انجمن‌ها و وزارتخانه هر یک، سامانه رجیستری مربوط به خود را دارند.

وی ادامه داد: در کنار اقدامات صورت گرفته، آموزش نیز، نقش بسیار مهمی دارد. بیمار دیابتی که آموزش مناسب دریافت نکرده باشد، چنانچه دستگاه و نوار قندخون را در اختیار داشته باشد، به او کمکی نخواهد کرد.

مهدوی تصریح کرد: تقریبا تمام دارو‌های دیابتی در کشور ما موجود بوده و تحت پوشش بیمه هستند و بعضی از این دارو‌ها (انسولین) تا ۹۰ درصد پوشش بیمه‌ای دارند که قرار بوده اخیرا این پوشش تا ۷۰ درصد کاهش یابد که باز هم در مقایسه با کشور‌های دنیا از حمایت خوبی برخوردار است. چراکه بودجه‌ای که دولت برای پوشش انسولین‌های جدید هزینه کرده است، قابل توجه بوده و در کنترل دیابت کمک بسیاری کرده است.

مدیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت عنوان کرد: در سال جاری گروه جدیدی از دارو‌ها برای درمان دیابت وارد بازار شده است که در آینده نزدیک تحت پوشش بیمه قرار خواهند گرفت.

وی در خصوص آموزش گروه پزشکی مطرح کرد: از سال‌ها پیش به پزشکان آموزش‌هایی در زمینه دیابت ارائه می‌شد و این آموزش‌ها در زمینه مراقبت بیماری دیابت ‏همچنان ادامه دارد. برنامه ایراپن که از دو سال پیش شروع شد نیز با رویکرد مراقبت ادغام یافته بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت ‏و فشار خون بوده است. ‏

مهدوی ادامه داد: به همت وزیر بهداشت و معاون بهداشت این وزارتخانه به منظور آموزش عمومی، برنامه و طرح جدیدی برای افرادی که از وزارت ‏بهداشت خدمت نمی‌گیرند نیز، آماده شده است و به این وسیله به مردم آموزش داده می‌شود که چطور از ابتلا به دیابت پیشگیری شود. در حال حاضر، ‏این برنامه به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و افراد در این برنامه غربالگری می‌شوند. ‏

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، گفت: مداخلات پیشگیرانه روی افراد بزرگسال مبتلا به دیابت آنقدر ‏تاثیر ندارد که روی کودکان موثر است. تمرکز بر تغذیه سالم و فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان اولین هدف وزارت بهداشت در ‏راستای پیشگیری از ابتلا به دیابت است. در این زمینه رسانه‌ها می‌توانند کمک کننده باشند تا باور‌های اشتباه تغییر کند. ‏

وی افزود: ۱۸ ‏درصد جمعیت بالای ۲۵ سال کشور مبتلا به شرایطی هستند که قند ناشتای آن‌ها غیر طبیعی است. حدود ۳۰ درصد جمعیت بالای ۲۵ ‏سال یا دیابتی بوده یا طی ۳ تا ۵ سال آینده اگر مداخله‌ای انجام نشود، دیابتی خواهند شد. در حال حاضر، ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر ‏دیابتی و ۸.۵ میلیون نفر مبتلا به پیش دیابت هستند. این افراد باید سبک زندگی خود را تغییر دهند. کافی است فعالیت بدنی خود را بیشتر کنند، وزن خود را تا ۷ درصد کاهش دهند و فعالیت بدنی ۱۵۰ دقیقه‌ای در سه تا ۵ نوبت در هفته داشته باشند، این موضوع ‏باعث خواهد شد، تا ۲۰ درصد موارد از ابتلا به دیابت جلوگیری شود.

مدیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت در خصوص پوشش بیمه پانسمان‌های زخم‌های دیابتی، گفت: پیشگیری از زخم‌های دیابتی امکان پذیر است، فردی که به دیابت مبتلا می‌شود باید شیوه زندگی خود را تغییر دهد، تا دچار زخم نشده و زندگی مطلوبی داشته باشند. در مورد پانسمان‌ها نیز، برخی از آن‌ها تحت پوشش بیمه هستند، افزون بر اینکه خدمات درمانی این بیماران نیز تحت پوشش بیمه قرار دارد.

مهدوی با بیان اینکه شایع‌ترین قطع عضو غیر تروماتیک، در دنیا به قطع پای زخم دیابتی مربوط است، گفت: در مجموع ۵ درصد از مبتلایان به عارضه پای دیابتی، به قطع عضو می‌رسند.

وی ادامه داد: طبق برنامه سطح یک وزارت بهداشت، تمام افراد بالای ۳۰ سال در کشور، می‌توانند با مراجعه به خانه‌ها و پایگاه‌های بهداشت از لحاظ خطرسنجی قلبی و عروقی، وضعیت قندخون، چربی خون و فشار خون مورد سنجش قرار گرفته و خدمات رایگان دریافت کنند.

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، تصریح کرد: شواهدی وجود دارد که بعضی از کشور‌ها روند رشد دیابت را متوقف کرده اند. طبق برآورد‌ها این موج از غرب آغاز شده و به شرق رسیده است. هدف ما نیز برای کنترل و پیشگیری دیابت جلوگیری از مرگ افراد ۳۰ تا ۷۰ سال است. چاقی و دیابت رابطه مستقیمی با همدیگر دارند و بر همین اساس مداخلاتی در بسته خدمات سطح یک ایجاد کردیم و سعی داریم شیب ابتلا به دیابت را کم کنیم. دیابت مانند فشار خون با خوردن یک یا دو قرص درمان و کنترل نمی‌شود، بلکه درمان و کنترل آن، نیازمند تغییر شیوه زندگی، آموزش و افزایش آگاهی عمومی است.