شتابگر هسته ای تشخیص سرطان معطل هفت میلیارد تومان!

روزنامه خراسان: طرح کلان ساخت شتابگر هسته ای برای تشخیص زودهنگام سرطان از طریق تولید رادیو داروهای با نیمه عمر کوتاه در بیمارستان،با وجود پیشرفت 70 درصدی، به دلیل تامین نشدن بودجه توسط 2 نهاد دولتی ،متوقف شده است. این طرح کلان که در دانشگاه امیرکبیر در حال انجام بوده اکنون در انتظار بودجه است تا نیاز بیمارستان های کشور را تامین کند.طی سال های اخیر تشخیص سرطان به وسیله یک دستگاه در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. چنین دستگاهی در کشورهای خارجی ساخته شده و به کشورهایی که دانش فنی آن را ندارند، صادر شده است.تا کنون تنها ۲ نمونه دستگاه تشخیص سرطان به ایران وارد شده است،در این راستا محققان ایرانی در صددبرآمدند با کسب دانش فنی، چنین دستگاهی را بسازند تا دیگر به واردات آن به کشور نیازی نباشد.

طراحی و تولید سیکلوترون ۱۰ مگا الکترون ولت (۱۰ میلیون الکترون ولت)، در بسیاری از کشورها از جمله ایران مورد توجه قرار گرفته است.کاربرد گسترده سیکلوترون که یک شتابگر هسته ای است، تشخیص بیماری ها به ویژه سرطان است و طراحی و ساخت آن در کشور می تواند به شکل کلانی باعث صرفه جویی ارزی شود.در همین راستا، طراحی و ساخت دستگاه سیکلوترون کوچک یا همان دستگاه تشخیص سرطان از ۵ سال پیش در قالب یک طرح کلان ملی توسط شورای عالی علوم،تحقیقات و فناوری به تصویب رسید. محققان دانشگاه امیرکبیر هم این طرح را از همان ابتدا مورد پیگیری قرار دادند.کار اصلی این دستگاه تشخیص زودهنگام بیماری ها به ویژه سرطان است. تصویربرداری به روش PET یکی از روش های تشخیص است. در این روش تصویر با دقت و کیفیت بالا و نویز (اختلال) بسیار اندک در اختیار متخصصان بیمارستانی قرار می گیرد. این روش تشخیصی، قادر به تهیه و ارائه اطلاعات دینامیک است به طوری که برای مثال، اگر بیمار در کما باشد تصویربرداری PET به ما نشان می دهد که فرد بیمار شاد یا غمگین است و این که در چه شرایطی قرار دارد.

برای انجام تصویربرداری به روش PET باید یک نوع رادیو دارو به بدن بیمار تزریق شود که این رادیوداروها توسط دستگاه سیکلوترون تولید می شود. این دستگاه به تولید داروی SDG می پردازد که بیمار مشکوک به سرطان با مصرف آن، آماده تصویربرداری PET برای تشخیص بیماری می شود.از آنجا که نیمه عمر رادیو داروهایی که تولید می شود بسیار کوتاه است، دستگاه سیکلوترون حتما باید در بیمارستان باشد تا در کنار دستگاه PET قرار گیرد و در زمان نیاز، رادیو دارو را در همانجا تولید و برای مصرف عرضه کند به همین دلیل تولید آن در کشور ضروری است.دکتر حسین آفریده، مجری این طرح کلان ملی در گفت وگو با مهر اظهار کرد: تاکنون برای طراحی مهندسی و ساخت بخشی از سیکلوترون 3میلیارد تومان دریافت کرده ایم و این بودجه از سوی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تامین شده است.وی با بیان این که قراردادهایی برای ساخت قطعات سیکلوترون منعقد کرده ایم، اظهار کرد: اما این قراردادها به مرحله اجرایی نرسیده است، زیرا برای دریافت خدمات به پول نیاز است.وی با تاکید بر این که سازمان انرژی اتمی که سفارش دهنده این دستگاه است هنوز مبلغی برای ساخت اختصاص نداده است، گفت: همچنین وزارت بهداشت که بهره بردار این طرح محسوب می شود نیزهنوز حمایتی از این طرح نکرده است.وی با بیان این که تا کنون ساخت سیکلوترون ۷۰ درصد پیشرفت داشته است، عنوان کرد: اگر بودجه هایی که باید سازمان انرژی اتمی و وزارت بهداشت به این طرح بدهند، اختصاص یابد، می توانیم طرح را ۶ ماه پس از دریافت بودجه تحویل دهیم.مجری طرح کلان سیکلوترون با بیان این که در صورت دریافت بودجه کامل، می توانیم نیاز کشور را برطرف کنیم، خاطر نشان کرد: اگر بودجه این طرح تامین می شد، خیلی زودتر از این ها طرح را به اتمام رسانده بودیم؛ اما به دلیل عدم بودجه طرح متوقف مانده است.

وی با تاکید بر این که اگر در حال حاضر هم سازمان انرژی اتمی و هم وزارت بهداشت ۷ میلیارد تومان به طرح اختصاص دهند، طرح را به پایان می رسانیم، گفت:هم اکنون طرح متوقف بوده و پیمانکار منتظر دریافت پول است.شایان ذکر است طبق برآورد وزارت بهداشت ،بیمارستان های کشور به ۷۰ دستگاه سیکلوترون نیاز دارندو در صورتی که بودجه ها به موقع تامین شود، محققان کشور می توانند سریع نیاز کشور را برطرف کنند و حتی صادرات داشته باشند.