توزیع مخدر‌های دارویی در داروخانه‌ها

روزنامه آرمان امروز - نگین باقری: در حالی که برابر قانون مجازات فروش غیرقانونی قرص‌های حاوی مواد مخدر و محرک برابر با فروش مواد مخدر است، مجاز شدن توزیع برخی داروهای مخدر در داروخانه‌های منتخب این نگرانی را به وجود آورده که در نبود زیرساخت‌های لازم برای نظارت در این زمینه قرص‌های جدیدی به مخدر‌های دارویی مورد استفاده ایرانیان از جمله ریتالین و ترامادول اضافه شود. این در حالی است که در سال‌های اخیر کارشناسان حوزه اعتیاد نسبت به مصرف قرص‌های حاوی مواد مخدر هشدار داده‌اند. در همین حال روز گذشته انجمن بیهوشی نسبت به توزیع برخی داروهای مخدر در داروخانه‌های منتخب هشدار داد. هرچند اعتیاد، این بلای خانمان‌سوز، به پیکره جامعه لطمه وارد می‌کند، اما همچنان روز به روز جوان‌های زیادی با مخدرهای عجیب و غریب جدیدی که روانه بازار شده، معتاد می‌شوند. این در حالی است که امروزه شکل مصرف مواد نیز از سنتی به صنعتی تغییر یافته و جوانان در پی کسب لذت با مواد نوظهور هستند. از طرف دیگر، مصرف همزمان چند مواد مخدر بین آنها در حال افزایش است. با وجود این، در سال‌های اخیر نیز استفاده از مخدرهای دارویی نظیر ریتالین و ترامادول موجی از نگرانی‌ها را در جامعه به وجود آورده است، چرا که این دارو‌ها در مواردی بدون نظارت و کنترل در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند. در این بین با توجه به کاهش سن اعتیاد و تغییر الگوی مصرف مواد مخدر، آگاهی‌‌رسانی به مردم در زمینه آشنایی با انواع مواد مخدر و رخنه آن در نسل جوان بسیار حائز اهمیت است. این در حالی است که در نامه اخیر مدیر کل نظارت و ارزیابی دارو سازمان غذا و دارو به دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور آمده است که توزیع برخی از انواع داروهای مخدر از جمله قرص اکسی کدون، قرص بوپونورفین، نالوکسن و شیاف مورفین از این پس در داروخانه‌های منتخب خصوصی، دولتی، آموزشی و بیمارستانی توسط شرکت‌های پخش سراسری مجاز، بلامانع است. به دنبال آن برخی جوانان نیز بدون نیاز به این داروها در زمره معتادان قرار می‌گیرند، چرا که در مواردی نظارتی بر تخلفات داروخانه‌ها نیست. روز گذشته رئیس انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران درباره خطرات صدور مجوز توزیع داروهای مخدر در داروخانه‌ها بدون توجه به وجود زیرساخت‌های نظارتی برای پیشگیری از سوء مصرف داروها هشدارداد. به گفته علیرضا سلیمی هر چند این کار قابل ستایش است و در راستای تکریم بیماران و تسهیل کار متخصصان قرار دارد، اما در سال‌های اخیر استفاده غیرمنطقی از داروی ترامادول تا جایی پیش رفت که الگوی مصرف اعتیاد را تغییر داده است. آنچه در این بین اهمیت می‌یابد تامین زیرساخت‌ها قبل از عملیاتی کردن برنامه‌ها است تا مشکل جدیدی بروز پیدا نکند، چرا که با یک نگاه اجمالی به آمار اعتیاد به این اطلاعات دست می‌یابیم که با سوء‌مصرف ترامادول طی سال‌های گذشته گرد اعتیاد بر چهره جوانان بسیاری نشسته است. او ادامه داد: پیشنهاد انجمن این است که توزیع داروها به صورت آزمایشی و با تعدادی محدود از داروخانه‌های منتخب شروع شود و همراه با افزایش و استمرار بحث نظارت به تعداد داروخانه‌ها افزوده شود؛ همچنین بهتر است، این اقدام در ابتدای امر با یک نوع داروی مخدر شروع شود و به تدریج به تعداد آن افزوده شود. سلیمی عنوان کرد: در زمان حاضر نظارت در کل داروخانه‌ها به ویژه داروخانه‌های خصوصی و بیمارستانی در مجموع ضعیف است و در صورت اقدام بدون کارشناسی و تامین نکردن زیرساخت‌های نظارتی آن، عواقب جبران‌ناپذیری در انتظار کشور خواهد بود. او اظهار کرد: بدون کارشناسی و برنامه‌ریزی و تامین زیرساخت‌های نظارتی، تبعات و مضرات توزیع داروهای مورد نظر در داروخانه‌های منتخب برای جامعه بسیار بیشتر از مزایای آن است. به گزارش ایرنا، سلیمی خاطرنشان کرد: این داروها تسکین‌دهنده دردهای مزمن سرطانی و دردهای پس از عمل‌های جراحی و یا سایر درد‌های مزمن است. دسترسی جوانان به داروهای مخدر رئیس انجمن متخصصان داخلی درباره داروهای مخدر در گفت‌وگو با «آرمان امروز» می‌گوید: داروهای مخدر در داروخانه‌ها وجود دارند که باید فقط با نسخه پزشک به فروش برسند. ایرج خسرونیا می‌افزاید: هر هفته اکثر داروخانه‌ها از طریق دانشگاه و دادستان جرایم پزشکی بازدید می‌شوند و اگر خلافی در این مورد صورت بگیرد صاحب امتیاز داروخانه، دکتر داروساز و مسئول فنی تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند. او ادامه می‌دهد: برخی داروها هستند که اثرات مخدر روی مغز دارند و باعث اختلال در تفکر می‌شوند. برای مثال ریتالین روی مغز اثر می‌گذارد و بی خوابی و خوشحالی بی‌دلیل را در فرد ایجاد می‌کند. رئیس انجمن متخصصان داخلی اظهار می‌کند: اکثر افرادی که دنبال داروهای مخدر می‌روند، دنبال شادی چند لحظه‌ای هستند و با چند بار مصرف معتاد به این داروها می‌شوند. خسرونیا عنوان می‌کند: برخی افراد قرص‌های اسهال و استامینوفن کدئین را بدون درد و بر حسب عادت مصرف می‌کنند، چون مقداری مواد مخدر در آن وجود دارد. بنابراین داروخانه‌ها باید بدون نسخه این داروها به افراد ندهند. او خاطرنشان می‌کند: اما متاسفانه داروهای مخدر از طریق مسافرانی که از خارج می‌آیند یا قاچاق و داروخانه‌ها در دسترس جوان‌ها قرار می‌گیرند. خسرونیا می‌گوید: مصرف داروهای مخدر ممکن است در روزها یا سال‌های اول آسیبی به افراد نرساند، اما در نهایت آنها به علت آنکه بدنشان عادت کرده است، معتاد می‌شوند. او ضمن اشاره به اینکه پایه اعتیاد داروهای مخدر است، ادامه می‌دهد: بر اثر مصرف این داروها مصرف‌کنندگان به دنبال مواد مخدر صنعتی می‌روند که حالت خوشحال‌کنندگی موقت را مجددا به دست آورند. به همین دلیل بسیاری جوانان معتاد می‌شوند، یعنی گرایش به مواد مخدر سنتی یا صنعتی ریشه در داروهای مخدر دارد. خسرونیا توضیح می‌دهد: در ابتدا افراد روزی یک یا دو قرص مثل ترامادول مصرف می‌کنند و بعد از مدتی این قرص به روزی سه یا چهار عدد می‌رسد و وقتی می‌بینند که دیگر از این قرص‌ها نتیجه نمی‌گیرند به دنبال مواد صنعتی می‌روند. رئیس انجمن متخصصان داخلی بیان می‌کند: در اکثر داروخانه‌ها جعبه هایی به نام جعبه‌های مواد مخدر وجود دارد که حتی در دسترس داروپیچ‌ها هم نیست و فقط داروسازان به آن دسترسی دارند که مسئول فنی هستند، اما متاسفانه برخی اوقات این داروها به دست مشتریان می‌افتد. خسرونیا در مورد ریتالین می‌گوید: ترکیبات ریتالین شبیه ترکیبات شیشه است. حدود نیم تا یک ساعت باعث بی‌خوابی و تهییج می‌شود و حالت شادی زودگذر را ایجاد می‌کند. به همین دلیل مصرف این دارو در قشر دانشجویان برای جلوگیری از خواب در زمان امتحانات زیاد است. او ادامه می‌دهد: شاید فرد مصرف‌کننده فکر کند با مصرف ریتالین معتاد نمی‌شود، اما بعدا بر حسب عادت آن را مصرف می‌کند. خسرونیا تاکید می‌کند: به برخی بیماران ریتالین یا مورفین به صورت موقت تجویز می‌شود که با نسخه پزشک عیبی ندارد، چرا که بعد از مدتی پزشک با تشخیص خودش می‌تواند آن را قطع کند، اما مصرف سر خود انواع داروهای مخدر عوارض دارد و فرد دیگر نمی تواند آن را قطع کند، چون به مرور زمان به آن معتاد شده است.