فرآورده‌های تراریخته، خوب است یا بد؟!/ منتقدان محصولات تغییر ژنتیک‌يافته چه می‌گویند؟

متأسفانه در حالی که رویکرد جهانی کشورها به سمت حذف محصولات کشاورزی تراریخته از سبد غذایی به علت آثار غیرقابل جبران آن بر سلامت مردم می رود، دولت در برنامه ششم توسعه نه تنها برنامه ای برای جلوگیری از ورود این محصولات ناسالم نداشته بلکه در صفحه 360 از این برنامه با تأکید بر «تولید انبوه و تجاری سازی محصولات تراریخته (دستکاری شده ژنتیکی) با اولویت برنج و پنبه» بر تصویب سیاستهای کلان برای تولید این محصولات پافشاری می کند. از سوی دیگر مقام معظم رهبری بر «تولید محصولات کشاوری سالم و ارگانیک» تاکید داشته اند و متاسفانه دولت در این زمینه نیز تصمیم جدی برای توسعه کشاورزی ارگانیک لحاظ نکرده است. منتقدان محصولات تراریخته چه می گویند؟ اما با پیشرفت محصولات تراریخته در جهان، نقدهای زیادی به این محصولات وارد شد. به گفته عده‌ای از منتقدان تا زمانی که بحث امنیت غذایی این محصول تایید نشود، بهتر است که تولید نشود، به خصوص اینکه اتفاقات کشورهای دیگر، مانند کشورهای آسیای جنوب شرقی، یا نگرانی‌های اروپا، آلمان و آمریکا نشان می‌دهد که این نوع گیاهان می‌توانند اثرات غیرقابل پیش‌بینی روی انسان داشته باشند و در نهایت با وجودی که نمی‌توان در مجموع به این سوال که آیا تغییرات ژنتیکی به انسان منتقل می‌شود یا نه خیلی صریح و واضح پاسخ داد، باید خیلی محتاط بود و با استفاده از نتایج تحقیقات موسسات و پژوهشگران کشورهای مختلف تصمیم‌گیری کرد. وزیر بهداشت: ما توان آزمایش و بررسی دقیق مواد تراریخته را نداریم! خرداد ماه 1394 بود که سیدحسن هاشمی در پاسخ به سوالی درباره آزمایش و بررسی اثرات محصولات تراریخته با ابراز تاسف از وضعیت آزمایشگاه های کشور گفت: در بسیاری موارد ما توان آزمایش و بررسی دقیق این موارد را نداریم و آزمایشگاه های ما در این موارد با کمبودهایی مواجه هستند. در زمینه محصولات غذایی تراریخته بهتر است مسوولان سازمان غذا و دارو پاسخ دهند زیرا نگرانی هایی در سطح جامعه وجود دارد و موضوع سلامت شهروندان است و باید پاسخگو باشند. البته وزارتخانه های جهاد کشاورزی و سازمان استاندارد هم در این حوزه مسوول هستند و باید نظارت و پاسخگویی لازم را داشته باشند و مجهز کردن آزمایشگاه ها در این زمینه جدی و ضروری است. فرآورده‌های تراریخته بخوریم یا نخوریم؟! به تازگی اما حسین رستگار مدیر کل آزمایشگاه‌های مرجع کنترل سازمان غذا و دارو با حضور در یک برنامه تلویزیونی که با موضوع چالش استفاده از محصولات تراریخته بود، با بیان اینکه عدم ارائه اطلاعات کامل و صحیح در خصوص محصولات تراریخته ممکن است موجبات سر درگمی مردم شود، اظهار داشت: در این خصوص تاثیر تغییر ژنتیک محصولات بر روی سلامت انسان، بحث‌های متناقضی وجود دارد که تا به امروز کسی به صورت کامل نتوانسته آسیب مستقیم آن بر انسان را اثبات کند به همین دلیل نیز کشورهای اروپایی ضمن صدور مجوز برای این نوع فرآورده‌ها برای آنها قانون Liebling (برچسب گذاری) در نظر گرفته‌اند تا مردم با آگاهی از ماهیت محصولات تصمیم به استفاده یا عدم مصرف از محصولات تراریخته اتخاذ کنند. رستگار اضافه کرد: ما در وزرارت بهداشت ضوابط و مشخصاتی را برای این قبیل فراورده‌ها در نظر گرفته و تکلیف این محصولات را روشن کرده ایم به این معنا که در آزمایشگاه ایونت، میزان تراریختگی و سایر موارد بررسی و در صورتیکه event (تغییر ژنتیک) محصولی در چارچوب ضوابط باشد به آن مجوز می‌دهیم. وی همچنین تصریح کرد: در بیان مسائل باید به‌گونه ای تدبیر کرد که مردم دچار سردر گمی نشوند و باید از ایجاد گره‌های کور اجتناب کرد، وقتی مردم مشاهده می‌کنند که این نوع محصولات در کشورهای اروپایی و آمریکا مصرف می‌شود در حالیکه ما در آن تشکیک می‌کنیم نتیجه خوبی بدست نمی‌آید. نماینده وزارت بهداشت بیان کرد: بسیاری از کشورهای توسعه یافته به تولید این محصولات تراریخته روی آورده اند و بیش از میلیون‌ها هکتار از این محصولات در دنیا تولید می‌شود و در سطح وسیعی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد ضمن آنکه اگر بخواهیم فعالیت‌های خود را بر اساس چشم انداز، چالش، ضعف و قوت‌های آینده جهان را در نظر بگیریم مباحث کم آبی، آلودگی، خشکسالی، گرسنگی و ده‌ها مورد دیگر قابل بیان هستند که همه اینها ما را مجاب می‌کنند که بپذیریم تولید این محصولات یکی از روش‌های مقابله با بحران‌های احتمالی در سطح جهان است؛در کشور ما هم این موضوع به صورت جدی پیگیری شده و قانون ایمنی زیستی آن مصوب شده است. بررسی سیاست کشورهای آمریکا، ایران و روسیه در استفاده از محصولات تراریخته

گفتنی است که 16 سال پیش محمدجواد ظریف، محصولات تراریخته را محصولاتی با عنوان «سلاح» و «برای عقیم سازی یک نسل از یک کشور» خواند. به عقیده وی این محصولات (به دلیل یکبار مصرف بودن بذرها و نیاز به سموم خاص و انحصاری غرب) وابستگی تمام و کمال به غرب را به همراه داشته و در تضاد با امنیت ملی بوده.

برای دیدن جدول در سایز بزرگتر اینجا کلیک کنید

این در حالی است که در یکی از بندهای برنامه ششم، فارغ از مضرات بی شمار، و با ترفند «تولیدات دانش بنیان» و ذیل «راهبردها، سیاستها، و اقدامات اساسی بخش علم و فناوری» محصولات تراریخته قرار گرفته است.

در این میان کشور روسیه با اعمال محدودیتهای شدید و گسترده، مانع از استفاده محصولات تراریخته شده است.

بسیاری از صاحبنظران و اندیشمندان، عملکرد دولت ولادیمیر پوتین را در ممنوعیت واردات و کشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) می ستایند. روسیه با برنامه ریزی جهت تبدیل شدن به بزرگترین صادرکننده محصولات عاری از دستکاری ژنتیکی (GMO Free) کاملاً در نقطه مقابل ایالات متحده امریکا (به عنوان بزرگترین صادر کننده محصولات دستکاری شده ژنتیکی (GMO)) قرار گرفته است.

در اواسط دسامبر گذشته (آذر 94)، ولادیمیر پوتین، طی نطقی در در پارلمان این کشور اعلام کرد، دولت او مصصم است طی برنامه‌ای روسیه را به بزرگترین تولید کننده جهانی محصولات غذایی با کیفیت، سالم و اکولوژیک تبدیل کند. او در بخشی از سخنانش گفت: «واردات محصولات ارگانیک در کشورهای غربی به شدت در حال افزایش است؛ در حالیکه آنها خودشان تولید کننده محصولات دستکاری شده ژنتیکی هستند. این نشانه ای از شکست محصولات دستکاری شده ژنتیکی در جهان است!»

علاوه بر این مسئله که روسیه استفاده از مواد دستکاری شده ژنتیکی را رد کرده، واضح است که استفاده از محصولات کشاورزی ارگانیک بهتر از محصولات تراریخته می باشد، زیرا که استفاده از محصولات طبیعی همیشه ضامنی برای سلامت افراد بوده و هست. از سوی دیگر زمانی که وزیر بهداشت اظهار می کند که توان آزمایش کردن این محصولات را ندارند پس استفاده نکردن آن به نفع جامعه ما خواهد بود.