رسمی از دولت:پایان یارانه نقدی|کالابرگ به سه استان رسید و سراسری می شود

تصمیم جدید در پرداخت یارانه و کالابرگ. یارانه از زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد پرداخت می شود. یارانه قرار بود به دهک های پایین جامعه پرداخت شود. یارانه هر ماه به حساب سرپرستان خانواده واریز می شود. یارانه با روش جدید فقط به زنجیره آخر یعنی مردم پرداخت می شود.

تصمیم نهایی دولت برای یارانه و اجرای کالابرگ

معاون اقتصادی رئیس‌جمهور گفت: طرح کالابرگ الکترونیکی به صورت آزمایشی در 3 استان اجرا شده است و بعد از دریافت نتایج اجرای آن، بزودی در کل کشور اجرا خواهد شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، محسن رضایی بعدازظهر امروز در حاشیه بازدید از سامانه‌های سازمان امور مالیاتی در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس که کالابرگ الکترونیکی چه زمانی اجرا می‌شود؟ اظهار داشت:‌ اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی به صورت آزمایشی در سه استان اجرا شده و بعد از دریافت نتایج اجرای آن به زودی در کل کشور اجرا می‌شود.
وی همچنین به رئیس سازمان امور مالیاتی پیشنهاد کرد سند جامع مالیاتی عادلانه را تهیه کنید و برای تصویب در ستاد اقتصادی دولت ارائه شود.
رضایی از سازمان امور مالیاتی خواست که موانع و مشکلات مالیات‌ستانی عادلانه ‌ذکر شود و مشکلاتی که در مورد سازمان برنامه و بودجه و قوانین و مقررات موجود و تنقیح قوانین وجود دارد را در این سند ذکر شود.

معاون اقتصادی رئیس‌جمهور در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا نرخ مالیات در لایحه بودجه سال آینده تغییر می‌کند؟ گفت: از سال گذشته با تحولی که در مالیات‌ها اتفاق افتاده است، نرخ مالیات 5 درصد کاسته شد و این موجب شد مؤدیان جدیدی در تور مالیاتی قرار بگیرند و برای سال آینده نه تنها نرخ مالیات را افزایش نمی‌دهیم، بلکه تلاش می‌کنیم با کمک مجلس نرخ مالیاتی را کاهش دهیم، اما با شناسایی مؤدیان جدید میزان کل درآمد مالیاتی را افزایش می‌دهیم.

رضایی‌ گفت: وقتی یکصد هزار نفر فرار مالیاتی دارند، موجب کسری بودجه و افزایش 10 درصدی تورم می‌شود که این تورم به 85 میلیون ایرانی تحمیل می‌شود، بنابراین باید با شناسایی موارد فرار مالیاتی، هم عدالت مالیاتی برقرار شود و هم از تورم تحمیلی جلوگیری شود.

معاون رئیس جمهور همچنین گفت:‌ ‌حجم مالیات با شناسایی فرارهای مالیاتی افزایش خواهد یافت، امسال یک میلیون مؤدی مالیاتی جدید در کشور اضافه شدند.

رضایی اظهار کرد: اگر نرخ‌های مالیاتی را کاهش دهیم می‌توانیم تا 7 میلیون مؤدی جدید مالیاتی در کشور شناسایی کنیم. 

وی ادامه داد: با شناسایی مؤدیان خوش‌حساب مالیاتی و اختصاص رتبه‌بندی مالیاتی به آنها می‌توان به کارآفرینان در تولید کمک کرد و کسانی که 20 سال خوش‌حساب بوده‌اند، نباید بانک برای ارائه تسهیلات، به اندازه کل ثروت آنها وثیقه دریافت کند.

معاون اقتصادی رئیس‌جمهور همچنین گفت:‌ سازمان امور مالیاتی با شناسایی 500 پرونده از بین 500 هزار پرونده مالیاتی توانست 250 هزار میلیارد تومان مالیات شناسایی کند. 

وی ادامه داد: در زمینه مالیات چند میلیون افراد در طبقات پایین جامعه قرار دارند که اگر کل مالیات آنها را هم ببخشیم اتفاقی نمی‌افتد، اما رضایتمندی زیادی در جامعه ایجاد می‌شود.

سخنان وزیر کار درباره انتخابی شدن کالابرگ یا یارانه

مرتضوی وزیر کار در حاشیه جلسه دولت گفت: استفاده از کالابرگ اختیاری است یعنی کسانی که خواستند می توانند از استفاده کنند و کسانی که خواستند می توانند از مبلغ نقدی استفاده کنند.
وزیر کار تعاون و رفاه اجتماعی با اعلام اجرای موفق طرح آزمایشی کالابرگ الکترونیک در استان هرمزگان نسبت به اجرایی شدن به زودی این طرح در کشور اظهار امیدواری کرد.
صولت مرتضوی در حاشیه جلسه امروز هیئت دولت در جمع خبرنگاران اظهار کرد: طرح کالابرگ الکترونیکی به صورت آزمایشی در استان هرمزگان شروع شده و بازتاب خوبی از آن گرفته شد.
وی ادامه داد: به محض اینکه بستر آن فراهم شود، به صورت آزمایشی اجرا می کنیم. امیدواریم هرچه زودتر این طرح اجرا شود.

وی ادامه داد: استفاده از کالابرگ اختیاری است یعنی کسانی که خواستند می توانند از استفاده کنند و کسانی که خواستند می توانند از مبلغ نقدی استفاده کنند. سازوکار اجرای این طرح این است که کارت الکترونیکی افراد معادل مبلغ یارانه شارژ می شود و افراد در یک بازه زمانی مشخص مختار هستند با این کارت، پروتئین خرید کنند یا اینکه زمانی که یارانه به حساب افراد واریز می شود، پول آن را برداشت کنند.

طیبه حسینی، سخنگوی ستاد هدفمندی یارانه‌ها درباره جزییات پرداخت این مرحله از یارانه به ایسنا، گفت: از اردیبهشت امسال و در مرحله صد و سی و پنجم پرداخت یارانه یک میلیون و ۶۹۰ هزار و ۹۵۷ خانوار معادل پنج میلیون و ۹۲۲ هزار و ۸۰۶ نفر از فهرست دریافت کنندگان یارانه حذف و به عنوان دهک دهم شناخته شدند.

کالابرگ الکترونیکی به جای یارانه خانوار

وزارت اقتصاد اعلام کرد: اجرای طرحی مانند کالابرگ که با معیشت مردم در ارتباط است، نیازمند ایجاد بستر و شرایط کامل و کافی برای اجراست تا به مانند طرحی، چون ارز ترجیحی و برخی طرح‌ها در گذشته، کشور و مردم را با مشکلات متعدد دچار نسازد.

از بهار سال ۱۳۹۷ و هم‌زمان با ازسرگیری تحریم‌ها علیه ایران، دولت وقت تصمیم گرفت تحت تاثیر افزایش قیمت ارز در بازار آزاد، برای برخی کالاهای اساسی ارز ترجیحی تعریف کند و ارز مورد نیاز برای واردات این کالاها را با نرخ ۴۲۰۰ تومان تامین کند؛ اقدامی که با هدف حمایت از اقشار آسیب‌پذیر برای کنترل قیمت کالاهای اساسی اختصاص یافت، اما نه‌تنها به هدف نرسید؛ بلکه به ایجاد رانت و خدشه به رقابت پذیری در فعالیت‌های اقتصادی و کالاهای هدف به کشورهای همسایه شده بود.

اصلاح ارز ترجیحی، مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها یک الزام قانونی و در عین حال عقلی و اقتصادی بود که دولت سیزدهم جسارت اجرای آن را داشت و دولت زمانی دست به این اصلاح زد که آمارها نشان می‌داد، سال گذشته ۱۵.۶ میلیارد دلار ارز ترجیحی یعنی معادل ۳۱۲ هزار میلیارد تومان یارانه از سوی دولت پرداخت شده و طبقات پردرآمد و ثروتمند جامعه به دلیل مصرف بیشتر، استفاده بیشتری از این یارانه‌ها داشته‌اند و بخش اندکی از این یارانه به دست دهک‌های پایین و طبقات ضعیف جامعه رسیده بود.

در این راستا، مجلس به دولت اجازه داد تا زمان فراهم شدن شرایط لازم و کافی برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی اقدام به پرداخت یارانه نقدی کند که دولت هم‌زمان، هم در بخش یارانه‌ها گام برداشت و هم در راستای فراهم سازی بستر و ساختار کالابرگ اقدام کرد. در روزهای اخیر نیز اعلام شد که اجرای طرح آزمایشی کالابرگ الکترونیک در یکی از استان‌های جنوبی کلید خورده و پس از آن احتمالاً تا یک ماه آینده در کشور اجرا می‌شود.

توزیع کالابرگ جدی شد؛مبلغ هر نفر برای یارانه و کالابرگ

سخنگوی کمیسیون کشاورزی گفت: زیرساخت‌های کالابرگ مهیا نبود، اما اکنون بالای 85درصد زیرساخت‌های ارائه آن فراهم شده و به‌زودی در کشور عملیاتی می‌شود.

این مقام مسئول افزود: آقای رئیس‌جمهوری نیز اعلام کردند که زیرساخت‌های کالابرگ مهیا نبود، اما اکنون بالای 85 درصد زیرساخت‌های ارائه آن فراهم شده و به‌زودی در کشور عملیاتی می‌شود.

تغییر جدید در یارانه و توزیع کالابرگ الکترونیکی

دولت یارانه ۴۵ هزار تومانی معرف احمدی نژاد را در کنار یارانه کمک معیشتی دولت روحانی همراه با یارانه ای که برای جبران گرانی ها حاصل از حذف ارز ترجیحی در نظر گرفته بود را یک کاسه کرد و با این اقدام میزان پرداخت یارانه به مردم را برای قشر متوسط به بالای جامعه ۳۰۰ هزار تومان و دهک های پایین درآمدی نیز ۴۰۰ تومان در نظر گرفت.

در این طرح دولت یارانه ۴۵ هزار تومانی معرف احمدی نژاد را در کنار یارانه کمک معیشتی دولت روحانی همراه با یارانه ای که برای جبران گرانی ها حاصل از حذف ارز ترجیحی در نظر گرفته بود را یک کاسه کرد و با این اقدام میزان پرداخت یارانه به مردم را برای قشر متوسط به بالای جامعه ۳۰۰ هزار تومان و دهک های پایین درآمدی نیز ۴۰۰ تومان در نظر گرفت و اعلام شد؛ چنین یارانه ای تا آماده سازی برای ارایه کالا برگ یا کارت الکترونیکی فعلا بصورت نقدی به مردم پرداخت می شود. حال با گذشت ۷ ماه از سال اما خبری از کالا برگ نیست و هر ماه یارانه جدید سر موقع به حساب سرپرستان خانوارواریز می شود.

یارانه کالایی ۲۲ میلیونی دولت برای این دهک ها

حسین خدرویسی با اعلام این خبر افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون ۴۶ هزار و ۳۰۵ مورد جهیزیه به صورت کالا و یا نقدی به نوعروسان تحت حمایت اهداء شده است.

وی افزود: همچنین در این مدت ۱۱۶۰ مورد جهیزیه ازدواج مجدد بانوان پرداخت شده است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی کمیته امداد، خدرویسی خاطرنشان کرد: جهیزیه نوعروسان شامل پنج قلم کالای اساسی یخچال فریز، اجاق گاز، ماشین لباسشویی، جاروبرقی و تلویزیون است که با سرانه ۲۲ میلیون تومان به جامعه هدف ارائه می‌شود.

با کالابرگ الکترونیکی به جای یارانه چه کالاهایی می شود خرید؟

مرغ، تخم مرغ، روغن، شیر، پنیر و ماکارونی کالاهایی هستند که با کالابرگ الکترونیکی می توان آن ها را خرید. هدف‌گذاری در این طرح، ارائه کالا‌های ضروری معیشتی به مردم به قیمت شهریور ۱۴۰۰ است چون 18اردیبهشت امسال رئیس مجلس اعلام کرد که «قیمت کالا در توزیع کالابرگ الکترونیکی باید همان قیمت شهریور 1400 باشد.» همچنین محمدرضا میرتاج الدینی، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: میزان شارژ اعتبار در کارت بانکی یا کارت یارانه‌ای به اندازه‌ مابه‌التفاوت قیمت شهریور سال گذشته با قیمت جدید است. مثلاً اگر کالایی ۳۰ هزار تومان بوده و با برداشته شدن ارز ترجیحی به ۵۰ هزار تومان می‌رسد، ۲۰ هزار تومان به اندازه‌ مابه‌التفاوت آن کالا در قالب یارانه به حساب فرد واریز می‌شود و آن فرد ۳۰ هزار تومان را از جیب می‌دهد و ۲۰ هزار تومان مابه التفاوت از اعتبارش هزینه می‌شود. منتها تأکید بر این است که ابتدا باید اعتبار در کارت شارژ و سپس ارز ترجیحی حذف شود.

از چه فروشگاه هایی باید خرید کرد؟

به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه قرار است دستگاه‌های کارت‌خوان مخصوصی در فروشگاه‌ها نصب ‌شود و مردم  در هنگام خرید نوع کالای خریداری‌شده را در دستگاه انتخاب کنند تا یارانه آن محاسبه و از حساب یارانه آن ها کسر شود. به گفته میرکاظمی هم اکنون اگر یارانه کمک معیشتی آزاد شود، مردم می‌توانند با آن کالاهای دیگر هم خرید کنند، اما وقتی یارانه از طریق کالابرگ الکترونیکیی اختصاص پیدا کند، محدود به خرید اقلام مشخص خواهند بود. با این حال به نظر می رسد همه یا بخش عمده ای از فروشگاه ها که 6 قلم کالای اساسی را می فروشند مانند نانوایی ها با اجرای طرح خیلی زود به کارت خوان های مخصوص مجهز شوند.

طرح «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها» از بیستم اردیبهشت ماه جاری از سوی دولت کلید خورد. با اصلاح نظام پرداخت یارانه‌ها، یارانه جدید برای ۷۲ میلیون نفر (۲۳ میلیون خانوار) واریز شد که برای سه دهک اول ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های بین چهار تا ۹ نیز ۳۰۰ هزار تومان بود.

چندی پیش عبدالملکی، وزیر سابق رفاه درباره نحوه اجرای این طرح توضیح داده و گفته بود «برنامه اصلی دولت که در متن قانون بودجه هم آمده،  «کالابرگ الکترونیک» است که افراد با همان کارت بانکی به فروشگاه‌هایی مراجعه و مقدار مشخص کالا را با قیمت مشخص دریافت می‌کنند که بناست نرخ آن کالاها، قیمت قبل از افزایش‌ها باشد. این کار زیرساخت‌هایی نیاز دارد و مدتی به طول می‌انجامد که طبق برنامه دولت، دوماه است. دولت در حال کار بر روی جزئیات است و هرزمان نهایی شود از یارانه نقدی به کالابرگ الکترونیکی منتقل می‌شویم. »

به گزارش ایسنا، علی شهیدی، جانشین معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز اخیرا پیرامون طرح اصلاح نظام یارانه‌ها و درباره راهکارهای کاهش تورم گفت: تورم‌های فعلی در اقتصاد ناشی از سه محل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، رشد نقدینگی و افزایش قیمت کالاهای اساسی ناشی از جنگ اوکراین و روسیه است.

جانشین معاون رفاه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: تورم عمومی کشور که در این سال‌ها به ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده و همچنین تورم ناشی از جنگ اوکراین و روسیه، خارج از پک یارانه‌ای بود که دولت پرداخت کرد.

شهیدی گفت: قرار است یارانه نقدی در قالب یک پلتفرم و بستر، به کالابرگ تبدیل شود و مردم با مراجعه به فروشگاه‌ها بتوانند کالاها را خریداری کنند که خوشبختانه کارهای آن تا حد خوبی پیش رفته، اما فارغ از بحث آماده شدن این بستر و پلتفرم، تبدیل پرداخت یارانه نقدی به کالابرگ خیلی فرقی نمی‌کند و تأثیری بر تورم نخواهد داشت.

جانشین معاون رفاه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مدیریت مصرف مردم درباره برخی کالاها را ضروری دانست و در عین حال گفت: البته این موضوع معایب و محاسنی دارد که باید بیشتر درمورد آن بررسی و تحقیق کرد.

شهیدی معتقد است که پرداخت یارانه‌ها چه به شکل نقدی و چه به شکل کالابرگ به مردم، انحراف و فسادی ندارد چون مستقیماً و به صورت سیستماتیک به دست مصرف‌کننده اصلی می‌رسد.

سه میلیون نفر به جمعیت یارانه بگیران اضافه شدند

وی اضافه کرد: در پی اعتراض حذف شدگان و جاماندگان از یارانه، درخواست ۵۰۷ هزار و ۹۳۰ سرپرست خانوار تا ابتدای شهریور امسال، مورد بررسی و بازبینی مجدد قرار گرفت و پذیرفته شد. اگر بخواهیم جمعیت هر خانوار را حدود سه نفر درنظر بگیریم می‌توان گفت که حدود سه میلیون نفر به جمع یارانه بگیران اضافه شدند.

سخنگوی ستاد هدفمندی یارانه‌ها با بیان این‌که آمار‌های پرداخت یارانه در شهریورماه و مهرماه هنوز نهایی نشده است، گفت: پرونده دیگر سرپرستان خانوار حذف شده نیز در حال بررسی است.

همچنین طبق اطلاعیه رسمی ستاد هدفمندی یارانه‌ها همچنان امکان اعتراض به حذف یارانه برای سرپرستان خانوار وجود دارد و آن‌هایی که یارانه نقدی‌شان در اردیبهشت ماه قطع شده بود و درخواست بازبینی خود را در سامانه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت کرده بودند، در صورتیکه در بازبینی انجام شده توسط وزارت رفاه جزو دهک‌های اول تا نهم قرار گرفته باشند، یارانه جدید را مطابق دهک‌بندی اعلام شده به همراه معوقات یارانه دریافت خواهند کرد.

ثبت‌نام از افرادی که تاکنون از دریافت یارانه نقدی جا مانده‌اند یا متقاضی جدید دریافت یارانه هستند نیز همچنان ادامه دارد. این افراد می‌توانند با مراجعه به تارنمای پنجره ملی خدمات هوشمند به آدرس https://my.gov.ir نسبت به ثبت‌نام خانوار خود اقدام نمایند. جهت ثبت‌نام در این سامانه، در اختیار داشتن شماره تلفن همراه به نام سرپرست خانوار، کد ملی، کد پستی، تاریخ تولد و شماره شبای بانکی مربوط به سرپرست خانوار متقاضی جدید یا جامانده از یارانه، ضروری است. سرپرستان مذکور همچنین می‌توانند جهت کسب اطلاع از آخرین وضعیت ثبت‌نام خود، کد دستوری #کد ملی*۴۳۸۵۷*۴* (ستاره ۴ ستاره ۴۳۸۵۷ ستاره کد ملی مربع) را با شماره تلفن همراه به‌نام خود شماره‌گیری کنند.

وسع‌سنجی و تمکن‌سنجی خانوارهای مشمول یارانه

 سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آخرین آمار از وضعیت یارانه نقدی، مشمولان جدید و جدیدترین سازوکارهای دهک بندی درآمدی خانوار را اعلام کرد.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه پایگاه رفاه ایرانیان با تلاش ارزشمند چندین ساله مدیران و متخصصان اقتصادی و فناور کشور ایجاد شده است و وظیفه‌اش تحلیل اطلاعات اقتصادی و رفاهی خانوارهای کشور جهت وسع‌سنجی و تمکن‌سنجی است گفت: وسع‌سنجی ابزار حکمرانی مدرن است تا بتوان سیاست‌های حمایتی و رفاهی کشور را هدفمند به سمت اقشار مورد نظر هدایت کرد.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر ارتباط پایگاه رفاه ایرانیان با پرداخت یارانه‌های نقدی گفت:‌ پیرو مصوبه مجلس شورای اسلامی در بند ب تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۱ کل کشور، هیئت دولت و ستاد تنظیم بازار در تفسیر "اقشار و دهک‌های پردرآمد" مندرج در این تبصره تصمیم گرفت تا ماهیانه به خانوارهای دهک‌های یک تا سه، به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان، دهک‌های چهار تا ۹ به ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان پرداخت و دهک ۱۰ را حذف کند.

وی با بیان اینکه وظیفه شناسایی به عهده پایگاه رفاه ایرانیان است تا بر مبنای وسع سنجی خود این دهک‌ها را معرفی کند گفت: لازم به تأکید است در این سیاست پایگاه رفاه ایرانیان صرفاً مجری شناسایی دهک‌ها بوده است. به طور همزمان پیشنهادات کارشناسی و مبتنی بر داده به منظور تدقیق انتخاب گروه‌های هدف از سوی این پایگاه به هیئت دولت ارائه شده است که به طور کلی می‌توان آن را در تغییر مبنا از "دهک‌بندی" به "صدک‌بندی" خلاصه کرد.

زری‌باف در بخش نخست سخنانش، آخرین آمار از وضعیت یارانه نقدی در کشور را اعلام و اظهار کرد: بر اساس آخرین وضعیت محاسبه مشمولین یارانه در مردادماه ۱۴۰۱ توسط پایگاه رفاه ایرانیان، از بین حدود ۸۶ میلیون نفر جمعیت کل کشور، حدود ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار معادل ۷۷ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر به عنوان مشمول به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها معرفی شده‌اند (معادل ۸۹٫۹ درصد جمعیت کشور).

وی افزود: از این میزان حدود ۸۰۰ هزار خانوار مشمول یارانه ۴۰۰ هزار تومانی و حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار مشمول یارانه ۳۰۰ هزار تومانی هستند. از بین ۷ میلیون جامانده که شامل انصرافی‌های قدیم، محذوفین قدیم و افرادی است که به هر دلیلی در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی دریافت نمی کردند، تعداد کل ثبت‌نامی‌های جدید (پس از اردیبهشت ۱۴۰۱) حدود دومیلیون و ۷۰۰ هزار نفر هستند که حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از این افراد در جمع مشمولین فعلی حاضر هستند. هم چنین از بین محذوفین جدید یارانه در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اقدام به ثبت اعتراض کردند که در وسع سنجی تیر ماه یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در جمع مشمولین تیرماه یارانه به سازمان هدفمندسازی یارانه ها معرفی شدند.

زری‌باف درباره خانوارهایی که اخیراً مشمول شده و معوقات خود را دریافت نکرده‌اند و همچنین درباره تکلیف رفع مسدودی یارانه‌ها  گفت: تمامی امور اجرایی مربوط به واریز یارانه‌ها، ازجمله پرداخت معوقات مشمولین، تعیین تکلیف مبالغ مسدودی در حساب سرپرست خانوار، رفع مشکل واریز مبالغ کمتر از تعداد اعضای خانوار و ... توسط سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها صورت می‌پذیرد.

وی در پاسخ به پرسشی با این مضمون که «برخی افراد تحت پوشش بنیاد شهید، کمیته امداد، سازمان بهزیستی و ... به دلیل دهک بندی پایگاه رفاه ایرانیان از خدماتی که از این نهادها دریافت می‌کرده‌اند حذف شده‌اند و بعد از مراجعه به این نهادها، به وزارت رفاه و پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع شده‌اند تا برای بهره‌مندی مجدد از خدمات، دهک خود را تغییر دهند. ماجرا چه بوده است؟» گفت: پایگاه رفاه ایرانیان در هیچ کدام از تصمیمات نهادهای مذکور مبنی بر حذف ارائه خدمات به برخی از افراد تحت پوشش این نهادها، نه در لایه کارشناسی و نه در لایه اجرایی طرف همکاری و مشورت نبوده است.

زری‌باف با بیان اینکه متأسفانه در موارد معدودی مشاهده شده است که برخی دستگاه‌های اجرایی از دهک اعلامی به عنوان جایگزین تمامی فرایندهای شناسایی و خدمت‌رسانی خود استفاده کرده‌اند و پاسخگویی به متقاضیان خود را به بهانه دهک بندی به پایگاه رفاه ایرانیان ارجاع داده‌اند تأکید کرد: بدیهی است دهک افراد به صورت دستی قابل تغییر نیست؛ فلذا ارجاع معدود برخی متقاضیان این نهادها که اکثراً از اقشار خاص و نیازمند حمایت جامعه هستند به یک نهاد دیگر که از اساس از تصمیمات نهاد متولی بی‌اطلاع است اقدام صحیحی به نظر نمی‌رسد.

وی در بخش دوم سخنانش به سوالاتی درباره روند جمع آوری اطلاعات در پایگاه رفاه ایرانیان پاسخ داد و درباره اینکه چه اطلاعاتی در پایگاه رفاه ایرانیان مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ گفت: پایگاه رفاه ایرانیان در حال حاضر از حدود ۶۰ پایگاه داده کلان کشور بهره می‌گیرد. اطلاعات ساختار خانوار، خودرو، تراکنش‌های بانکی، شرایط اجتماعی، حقوق، بورس، بیماران خاص و معلولین، مجوزهای صنفی، سفرهای خارجی، تسهیلات و سود بانکی و ... ازجمله برخی اطلاعات مستخرج از پایگاه داده‌های کشور موجود در پایگاه رفاه ایرانیان است.

وی درباره اینکه متولی تولید داده‌های موجود در پایگاه رفاه ایرانیان چه نهادی است؟ اظهار کرد: هر کدام از داده‌های موجود در پایگاه رفاه ایرانیان متولی جداگانه‌ای دارد و پایگاه رفاه هیچ اطلاعاتی را تولید نکرده و صرفاً بهره‌بردار اطلاعات ثبت شده در دستگاه‌های مختلف است. به عنوان مثال اطلاعات ساختار و بعد خانوار توسط سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، خودرو و سفرهای خارجی توسط فراجا، تراکنش‌های بانکی توسط بانک مرکزی، حقوق و بیمه توسط صندوق‌ها و خزانه و ... تولید شده و در اختیار پایگاه رفاه ایرانیان قرار می‌گیرد.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود:‌البته قطعاً پایگاه رفاه در تعامل مستمر با دستگاه‌های مولد و متولی داده ارتقای کیفیت و به‌روزرسانی داده‌های ورودی را پیگیری می‌کند.

وی ادامه داد: توزیع وضعیت رفاهی در دهک ۱۰ یکنواخت نیست و تفاوت وضعیت رفاهی در داخل این دهک نیز وجود دارد. هم چنین پایین‌ترین سطح دهک ۱۰ (مثلاً صدک (۹۱) تفاوت وضعیت رفاهی قابل توجهی با افراد حاضر در دهک ۹ (مثلاً صدک ۸۸) ندارد. نکته بسیار مهم این است که دهک ۱۰ از لحاظ جمعیتی همواره ثابت است. یعنی اگر جعیت ایران ۸۵ میلیون نفر باشد جمعیت دهک ۱۰ همواره ۸٫۵ میلیون نفر است (تقریباً معادل جمعیت شب شهر تهران). بنابر این اگر بنا باشد در هر مرحله از وسع‌سنجی افرادی از دهک ۱۰ خارج شوند و به دهک‌های پایین‌تر بروند دقیقاً معادل تعداد همان افراد از دهک‌های پایین‌تر به دهک ۱۰ اضافه می‌شوند.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصریح کرد: فلذا اگر بنا باشد به شکل دقیق به فلسفه دهک‌بندی عمل شود در هر بار بررسی اعتراضات اگر افراد جدیدی مشمول دریافت یارانه شوند به همان میزان باید مشمولین قبلی یارانه حذف شوند و این یعنی افراد جدیدی به قرار گرفتن در دهک ۱۰ اعتراض خواهند داشت.

وی درباره چگونگی دهک‌بندی از سوی پایگاه رفاه ایرانیان و معیارهایی که برای افراد دارد گفت: دهک‌بندی عبارت دقیقی برای وظیفه پایگاه رفاه ایرانیان نیست، بلکه عبارت دقیق، وسع‌سنجی است. پس از اجرای فرایند وسع‌سنجی می‌توان نتیجه آن را در قالب دهک، صدک، هزارک و یا هر ظرف جمعیتی دیگری مورد بهره‌برداری قرار داد. به عبارتی پایگاه رفاه ایرانیان خانوارهای کشور را بر مبنای ترکیب آیتم‌های رفاهی رتبه‌بندی می‌کند.

وی ادامه داد: به عنوان مثال آیا خرید کارتی یک خانوار، با مجموع واریزهای بانکی، با مجموع ارزش خودرویشان، با تعداد افراد حاضر در سن کار خانوار، با حضور یا عدم حضور معلول و بیمار خاص در خانوار و ... از جنس اعداد هم جنس است که بتوان آنها را با یکدیگر جمع کرد؟ بدیهی است که این متغیرها از یک جنس نبوده و قابل جمع‌بندی نیستند و برای طراحی یک شاخص واقع‌نما باید بتوان همه متغیرها را همزمان در نظر گرفت که این امر مکانیزم وسع‌سنجی را تبدیل به یک فرایند پیچیده و کاملاً فنی کرده است که شاید بیان آن برای عموم دشوار باشد.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره برخی اظهارات مبنی بر عدم به‌روزرسانی چندساله اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان گفت: تمام اطلاعات موجود در وسع‌سنجی اخیر به‌روزترین اطلاعاتی است که نهادهای مولد و متولی داده در اختیار پایگاه رفاه ایرانیان قرار داده‌اند. به عنوان مثال داده‌های بانکی افراد طبق روال بانک مرکزی به صورت تجمیعی هر شش ماه یکبار در اختیار پایگاه رفاه ایرانیان قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه داده‌های خودرو یکی از دقیق‌ترین داده‌های موجود در کشور است و صرفاً اهمال در فک پلاک و یا اعلام خودروی سرقتی و سوءاستفاده‌های معدود منجر به خطا در داده می‌شود عنوان کرد: این داده نیز آخرین بار در خرداد ماه ۱۴۰۱ در پایگاه رفاه ایرانیان تجمیع شده است و در شهریور ماه نسخه جدید آن تجمیع خواهد شد.

دهک بندی یارانه

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأکید کرد: با وجود آن که پایگاه رفاه ایرانیان مکلف است در بازه‌های زمانی شش ماهه نسبت به تجمیع اطلاعات و وسع سنجی مجدد مبادرت ورزد، اما اراده پایگاه بر همکاری و مشاورت با تمامی دستگاه‌های مولدِ داده به منظور ارسال برخط و همزمان داده‌ها استوار است. علاوه براین، اصول علمی وسع‌سنجی به منظور اجتناب از تغییر رفتارهای استراتژیک از تفصیل ترکیب داده‌ها نهی نموده و سازوکار وسع‌سنجی را محرمانه تلقی می‌کند.

زری‌باف درباره اینکه آیا این حجم از اعتراض به معنای عدم دقت پایگاه رفاه ایرانیان نیست؟ چگونه می‌شود یک کارگر، دهک‌ دهمی باشد؟ گفت: ابتدا باید تبیین کرد که لزوماً نمی‌توان از اعتراض، عدم دقت وسع‌سنجی را نتیجه گرفت. اعتراض، عنصر جدایی‌ناپذیر حذف شمولیت بخشی از شهروندان از یک خدمت حمایتی است. همان طور که پیشتر تبیین شد حتی با بررسی و ترتیب اثر اعتراضات همواره افراد ثابتی از یک حمایت باز خواهند ماند، فلذا اعتراض هرگز تمام نمی‌شود و صرفاً از افرادی به افراد دیگر منتقل می‌شود.

وی ادامه داد: بنابراین با هر سازوکار وسع‌سنجی، اعتراض به "حذف" به قوت خود باقی‌است. علی‌الخصوص زمانی که آن حمایت در وضعیت معیشتی خانوار اثرگذار باشد. علی‌ای حال اعتراضات به حقی نیز وجود دارد که اکثراً ناظر بر عدم صحت برخی اطلاعات ورودی است. به عنوان مثال افرادی معتقدند که اطلاعات ساختار خانوارشان، اطلاعات خودرو، حقوق و ... صحیح نیست. همان طور که پیشتر بیان شد مولد و متولی اطلاعات ورودی وسع سنجی دستگاه‌های اجرایی مربوطه هستند. اما در سامانه جدید حمایت (اعتراض) hemayat.mcls.gov.ir وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برخی از این اطلاعات ورودی در معرض دید سرپرستان خانوار قرار گرفته است.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه برای سنجش دقت مکانیزم وسع سنجی پایگاه رفاه ایرانیان باید از آزمون‌های مختلف آماری بهره برد اظهار کرد: به عنوان مثال یکی از این آزمون‌ها یکنوایی وسع‌سنجی نهایی نسبت به آیتم‌های رفاهی داخل و خارج آزمون وسع است. به بیان ساده‌تر نتیجه نهایی وسع‌سنجی ترکیبی را اگر به عنوان مثال نسبت به تراکنش‌های کارتی خانوار (درون آزمون وسع) و یا تسهیلات دریافتی خانوار (خارج آزمون وسع) بسنجیم نمودار حاصله می‌بایست یکنوا (صعودی) باشد. این یعنی غالب خانوارهایی که در رده بالاتری قرار گرفته‌اند به نسبت خانوارهای پایین‌تر، خرید ماهیانه بیشتری دارند و یا تسهیلات بانکی بیشتری دریافت کرده‌اند.

زری‌باف افزود: وسع سنجی پایگاه رفاه در قریب به اتفاق آیتم‌های رفاهی این شاخصه را داشته است. فلذا اگر یک کارگر دهک ۱۰ ای شد لزوماً به معنای خطای وسع سنجی پایگاه رفاه نیست. اولاً باید دید آیا همه آیتم‌های رفاهی آن کارگر نشان از محرومیت اوست و یا صرفاً ذهنیت ابتدایی این است که نباید هیچ کارگر دهک دهی وجود داشته باشد؟ ثانیاً باید دید آیا اطلاعات ثبتی آن کارگر که توسط سایر دستگاه‌های اجرایی تولید و ارائه می‌شود خطای فاحشی دارد یا خیر.

وی درباره نحوه اصلاح اطلاعات ثبتی اولیه خانوار اظهار کرد: همان طور که پیش‌تر بیان شد متولی اطلاعات ورودی، دستگاه‌های اجرایی مولد آن هستند، به عنوان مثال اگر کسی خودرویی را قولنامه‌ای فروخته یا فک پلاک نکرده است باید با مراجعه به مراکز  فک پلاک مسئله را حل کند. اطلاعات ساختار خانوار که یکی از پایه‌ای‌ترین اطلاعات وسع سنجی است در صورت نیاز به اصلاح (مواردی از قبیل ازدواج فرزندان، اشتغال فرزندان مجرد، فوت و موالید و حضانت و طلاق و امثالهم) طبق بخشنامه ستاد تنظیم بازار فعلاً توسط سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اصلاح می‌شود که از طریق پلیس به علاوه ۱۰ یا سامانه‌های اعلامی این سازمان صورت می‌پذیرد.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: در هر صورت وزارت رفاه در سامانه جدید حمایت (اعتراض یارانه) hemayat.mcls.gov.ir امکانی را فراهم می‌کند تا سرپرستان خانوار بتوانند با مراجعه به آن برخی آیتم‌های دخیل در وسع سنجی خود را مشاهده کنند و در صورت اعتراض راهنمایی لازم برای اصلاح آن اطلاعات را دریافت کنند. در مورد افرادی که اصطلاحاً کارپرداز هستند و تصور می‌کنند گردش حساب بالای ایشان موجب حذف یارانه‌شان شده است این امکان فراهم شده است که در صورت تفکیک حساب شخصی و تجاری، در وسع سنجی‌های آتی سابقه اطلاعات گردش حساب آن‌ها در نظر گرفته نشود.

زری‌باف افزود: مضاف بر اینکه برخلاف تصور عموم گردش حساب (مجموع واریز و برداشت بانکی) از آیتم‌های کم اثر در ساز و کار وسع سنجی است.

به گفته وی پس از ثبت اعتراض و اقدام برای اصلاح اطلاعات ثبتی خانوار و همچنین ارجاع اطلاعات اصلاح شده از دستگاه‌های متولی به پایگاه رفاه ایرانیان، از اطلاعات جدید در وسع سنجی‌های آتی که در بازه‌های زمانی سه یا شش ماهه صورت می‌پذیرد بهره برده خواهد شد.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به اینکه آیا بهتر نیست به جای این فرایند پیچیده وسع سنجی، چند معیار ساده مشخص برای شمول و یا حذف یارانه مشخص کرد؟ به عنوان مثال خودروی بالاتر از مبلغی خاص یا خرید کارت بالاتر از رقمی مشخص؟ گفت: اگر بخواهیم "دقت وسع سنجی" را فدای "کاهش اعتراض" کنیم حتماً این پیشنهاد صحیح است. تعیین معیارهای اندک و ساده، بر اساس اکثر پژوهش‌های نوین جهانی اگرچه شفاف هستند و اعتراضی در پی ندارند، اما دقت بسیار پایینی دارند. در این صورت ظاهراً ما برای حل اعتراض یک فرد که شاید به دلیل مجموعه‌ای از عواملی که پیشتر ذکر شد به حق نیز اعتراض داشته باشد، با کاهش عمومی دقت وسع سنجی، موجب پایمال شدن حق میلیون‌ها فرد دیگر خواهیم شد و البته اعتراضی هم وجود نخواهد داشت و تصور می‌شود که همه چیز بر وفق مراد است. 

زری‌باف با اشاره به انجام پژوهشی در یکی از کشورهای در حال توسعه برای اعطای یک خدمت حمایتی در حوزه زنان سرپرست خانوار گفت: هدف از این برنامه حمایت از سه دهک پایینی جامعه بوده است. در تعیین جامعه هدف از روش‌های مختلفی استفاده شده است. به عنوان مثال در یک حالت ساده زنان مطلقه جوان، کم برخوردار تلقی شده و از آن‌ها حمایت شده است. در حالت دوم با استفاده از یک روش آزمون وسع، افراد کم برخودار شناسایی شده و به آنها کمک شده است. مدل اول بر مبنای گزاره شفاف پرداخت به زنان مطلقه جوان  با مدل دوم که بر مبنای ساز و کار ترکیبی وسع سنجی که پیچیده و غیر قابل توضیح و احتمالاً اعتراض برانگیز است قیاس شده است.

 وی افزود: در پژوهش‌های پساطرح میزان هدفمندی و اثرگذاری حمایت محاسبه گردیده است. در حالت دوم از بین جمعیت هدف، درصدی بالایی از افراد حاضر در دهک اول مشمول حمایت شده‌اند و با طی یک روند نزولی هیچ فرد حاضر در دهک ۱۰ مشمول حمایت نشده است. در مقابل در روش شفاف اول تقریباً درصد بهره‌مندی همه دهک‌ها از خدمت حمایتی برابر بوده است که طبیعتاً شکست اهداف حمایتی سیاست را متبلور می‌سازد. بدیهی است زیرساخت‌های فرهنگی اجتماعی در پذیرش تصمیمات پیچیده‌ای که عادلانه‌تر هستند نقش پررنگی ایفا می‌کنند اما این حقایق نشان می‌دهد استفاده از معیارهای ساده همه فهم قابل پذیرش، اگرچه منجر به اعتراضات کمتری می‌شوند، اما ممکن است بسیار ناعادلانه باشند.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه فلذا اگر بنا باشد سیاست‌گذار مبنای سیاست‌های خود را عدم اعتراض قرار دهد حتماً توصیه می‌شود تا بدون در نظر گرفتن فرایند پیچیده، پویا و عادلانه وسع سنجی به اعلام معیارهای ساده تصمیم‌گیری اکتفا کند گفت: البته این امر نافی تلاش ویژه دستگاه‌های اجرایی مولد داده برای اصلاح خطاهای ثبتی اطلاعاتی نیست.

زری‌باف  درباره اینکه آیا همه اطلاعات مرتبط با وضعیت اقتصادی و رفاهی خانوار در پایگاه رفاه ایرانیان موجود و به‌روز است؟ گفت: بدیهی است داده‌های اقتصادی و رفاهی خانوارهای کشور، بی‌انتها است. در بسیاری از کشورها اشراف داده‌های ثبتی به مرحله تشخیص جزئی‌ترین فعالیت‌های رفاهی و معیشتی رسیده است. اشراف اطلاعاتی در کشور ما نیز در حد قابل قبولی است که رو به گسترش است. البته قطعاً داده‌های مهم اقتصادی‌ای وجود دارند که به دلایلی اعم از عدم ثبت سیستمی داده‌ها توسط دستگاه متولی مولد داده و یا استنکاف دستگاه‌ها از ارائه آن در پایگاه رفاه تجمیع نشده است.

وی ادامه داد: قطعاً پیش از هر فرد یا نهاد دیگری پایگاه رفاه مصرانه و با استفاده از اختیارات متعدد قانونی خود در حال مذاکره و یا مشاوره برای گسترش اشراف اطلاعاتی اقتصادی و رفاهی است. در حوزه به‌روزرسانی داده‌ها بعضاً به شکل دوره‌ای و بعضاً به شکل مستمر و برخط به‌روزرسانی داده‌ها صورت می‌پذیرد. گرچه در این حوزه نیز پایگاه رفاه در تعامل تنگاتنگ با شورای اجرایی دولت الکترونیک و کارگروه تعامل‌پذیری در تلاش است تا هم پایگاه هم سایر دستگاه‌های مولد داده را ملزم به ارائه و دریافت برخط و مستمر اطلاعات کند.

سرپرست پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خاتمه ضمن قدردانی از همراهی مردم صبور و گران‌قدر این مرزوبوم و حمایت‌های مسئولان ذی‌ربط، اعلام کرد که پایگاه رفاه ایرانیان در تلاش است تا با اتخاذ رویکرد تحولی، زمینه‌های حکمرانی هوشمند، داده محور و عادلانه را به شکل چشم‌گیری ایجاد و گسترده کند. همان‌قدر که ناملایمات و مقاومت‌های پیش روی این مسیر مانع این حرکت نیست انتقادات و توصیه‌های کارشناسانه و دلسوزانه متخصصان امر موجب تسریع آن خواهد بود.