سرویس بین الملل فردا؛ طاها ربانی: در پی اعلام دونالد ترامپ مبنی بر اینکه ایالات متحده دیگر به توافق هستهای باقی نمیماند، مایک پومپئو، وزیر امور خارجهی آمریکا، نیز روز دوشنبه استراتژی جدید این کشور برای مقابله با رفتارهای ایران در خاورمیانه را شرح داد. البته در سخنرانی او چیزی که نشان از استراتژی داشته باشد وجود نداشت و بیشتر شبیه فهرست آرزوها بود، فهرستی بسیار دراز. پمپئو از ایران ۱۲ خواسته، یا آنطور که خودش بیان کرد «ملزومات اولیه»، داشت.
بیشتر بخوانید: چین هم ایران را تحریم می کند؟!
بدیهی است که همه، از جمله کسانی که در دولت اوباما خدمت میکردند، خواهان این هستند که ایران این دست فعالیتهای خود را در خاورمیانه متوقف کند. اما تیم اوباما بیش از همه میخواستند که ایران توانایی ساخت بمب هستهای در عرض چند هفته را از دست بدهد، و این کاری بود که توافق هستهای میکرد، و حالا به این دستاورد دیگر اطمینان زیادی نیست.
ترامپ و پومپئو مدعیاند که برای توقف فعالیتهای هستهای و فعالیتهای منطقهای ایران و حتی فراتر از اینها استراتژی دارند. این استراتژی چیست؟ پمپئو میگوید ایالات متحده «فشار اقتصادی بیسابقهای را بر رژیم ایران وارد خواهد آورد. رهبران ایران هیچ شکی دربارهی جدیت ما در این امر ندارند.»
خوب، پس کل این بهاصطلاح استراتژی عبارت است از یک فهرست آرزوها که بر خواب و خیال استوار است، و این خواب و خیال این است که دولت ترامپ میتواند بقیهی کشورهای دنیا را ترغیب کند که پای تحریمهایی سختتر از تحریمهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ را امضا کنند. این کار را همان دولتی میخواهد بکند که از انجام سادهترین کارها مثل معرفی نامزد وزارت امور کهنهسربازان و پرکردن جاهای خالی کابینه و تصویب قوانین اجرایی ناتوان است و نمیتواند جلوی فاصلهافتادن بین ایالات متحده و قدیمیترین و نزدیکترین متحدانش را بگیرد. حال این دولت میخواهد شدیدترین و موثرترین نظام تحریمی در طول تاریخ بشریت را بازسازی کند؟ و این کار قرار است توسط رئیسجمهوری انجام شود که بیشتر متحدان آمریکا به او اعتماد ندارند و نشان داده است که به توافقی که با حسن نیت به سرانجام رسیده هیچ پایبندیای ندارد.
اینجا بخوانید: طرحهای کنگره آمریکا برای جلوگیری از دور زدن تحریمهای ایران
واقعیت این است: تیم ترامپ هیچ طرح یا استراتژیای ندارد برای اینکه ایران را به هیچکدام از کارهایی که آمریکا میخواهد وادار کند؛ و بدتر از همه اینکه احتمال کمی وجود دارد که کاخ سفید بتواند همکاری اروپا را جلب کند تا «فشارهای اقتصادی بیسابقه» را به مرحلهی عمل برساند؛ دلیلش نحوهی عملکرد دولت ترامپ در قبال توافق هستهای در ماههای اخیر است. ابتدا کاخ سفید جوری به متحدان خود نشان داد که گویی میتوان توافق را حفظ کرد، اما در عمل هیچ تلاش خاصی برای دستیابی به توافقی تکمیلی نکرد؛ و بعد از اینکه توافق را زیر پا گذاشت، اینقدر وقیح بود که هم متحدان اروپایی خود را بهخاطر ناتوانی در حفظ برجام سرزنش کند و هم مدعی شود که ایران از توافق تخطی کرده، درحالیکه ایران به آن پایبند مانده بود.
میشود درک کرد که اروپا اکنون در وضعیت روحیای قرار ندارد که بخواهد از مصالحهای که مدعی است خواهان حفظ آن است بیرون بیاید (هرچند که در چنین وضعیتی پیشرفتن هم کار سختی است). واکنش اروپاییها به سخنان پمپئو عموماً منفی بوده است. وزیر امور خارجهی انگلیس، بوریس جانسون، تمام توان و ادب دیپلماتیک خود را به کار گرفت و برنامهی عظیم پمپئو را «خیلی مشکل» توصیف کرد.
با این سخنرانی بار دیگر بیتجربگی دولت ترامپ هویدا شد. در این سخنرانی فهرستی از خواستههای غیرواقعی، هم از لحاظ هدفگذاری و هم از لحاظ روش، بیان شد. همانطور که دولت ترامپ در قضیهی کرهی شمالی مشاهده کرد (و احتمالاً شگفتزده هم شد که چرا کرهی شمالی حاضر به نابودی یکروزهی کامل تسلیحات هستهای خود نیست) در مذاکرات باید اولویتبندی داشت و مسیری شفاف و البته افزایشی [زیادهخواهانه]را در پیش گرفت. پمپئو به جای اینکه در پشت درهای بسته یک نقشهی راه پر از جزئیات را برای متحدان آمریکا شرح دهد، تنها ۱۲ راهی را که ایرانیها میتوانند ثبات منطقهای و جهانی را به هم بریزند و از تروریسم حمایت کنند قرائت کرد. دولت اوباما چندین سال با متحدانش بر سر جزئیات کار کرد و نامقبولترین گزینهها را از روی میز برداشت. اما حالا ما فقط یک فهرست آرزوها داریم.
در نتیجه، ایران همچنان مساله میماند، ایالات متحده منزویتر میشود و کشورها کمتر به او اعتماد میکنند، و ایران هم اکنون قادر است که هر موقع اراده کرد فشار هستهای را بالا ببرد، و دلیلش هم این است که مصالحهی هستهای اکنون در حال احتضار است. این استراتژی رو به موفقیت ندارد. این استراتژی به فاجعه منتهی میشود.
منبع: فارن پالیسی
دیدگاه تان را بنویسید