پرنده‌های سنگین ارتش کجا و چگونه تعمیر می‌شوند؟ +تصاویر

خبرگزاری تسنیم: همه شیراز را با نام بنا‌های تاریخی و مقبره شاعرانی، چون حافظ و سعدی می‌شناسند و اگر در طی سال سری به این شهر می‌زنند برای بازدید، از همین بنا‌های تاریخی و دیدنی است. کمتر کسی، اما از وجود یکی از مهمترین پایگاه‌های نیروی هوایی ارتش در این شهر خبر دارد.

مسافرانی که با هواپیما به شیراز می‌روند در هنگام فرود هواپیما در فرودگاه شیراز هواپیما‌های غول پیکری را مشاهده می‌کنند که در رمپ فرودگاه و در بخش پایگاه هوایی پارک کرده‌اند.

پایگاه شکاری ترابری شهید دوران شیراز

جایی که این هواپیما‌های غول پیکر حضور دارند در حقیقت پایگاه هفتم شکاری - ترابری شهید دوران شیراز است. اورهال (باز آماد)، تعمیر و نگهداری هواپیما‌های ترابری و شکاری از ماموریت‌های اصلی این پایگاه است.

این پایگاه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۵ کیلومتری جنوب شیراز و با دو باند پروازی افتتاح شد و در ابتدا محل آموزش خلبانان نیروی هوایی ارتش بود، ولی پس از ورود هواپیما‌های C-۱۳۰ به ناوگان ترابری نیروی هوایی، پایگاه شیراز به پایگاه اصلی هواپیما‌های ترابری C-۱۳۰ مبدل شد.

اما چندی بعد با اضافه شدن جنگنده‌های اف-۴ به نیروی هوایی، پایگاه شیراز به یک پایگاه دو منظوره شکاری ترابری تغییر نقش داد. در دوران دفاع مقدس این پایگاه نقش مهمی در پشتیبانی از نیرو‌های ارتش و سپاه در جنگ ایفا کرد و خلبانان شجاع این پایگاه عملیات‌های مهمی در طول دوران دفاع مقدس اجرا کردند

پس از دوران دفاع مقدس و با ورود جنگنده‌های سوخو -۲۴ و هواپیما‌های ترابری ایلوشین -۷۶ به ایران، پایگاه شهید دوران به پایگاه اصلی این هواپیما‌ها تبدیل و از آن زمان به بعد بر اهمیت پایگاه شیراز نهاجا افزوده شد.

اما شاید مهترین کاری که بعد از انقلاب در این پایگاه انجام می‌شود، انجام تعمیرات سنگین و اساسی انواع هواپیما‌های ترابری و شکاری است به صورتی که این پایگاه را تبدیل به یکی از پایگاه‌های اصلی اورهال هواپیما‌های C-۱۳۰ و ایلوشین - ۷۶ کرده است.

خبرنگاران گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم برای اینکه مستندات و اطلاعاتی از روند تعمیرات سبک و سنگین جنگنده‌ها و هواپیما‌های ترابری نیروی هوایی ارتش منتشر کند، در چند پایگاه نهاجا حضور یافته و گزارشات متنوعی از فرآیند اورهال این هواپیما‌ها تهیه کرده است.

در بخش اول، تیم خبری تسنیم از پایگاه هوایی شیراز دیدن کرده و گزارش‌های جذابی از روند تعمیرات سنگین هواپیما‌های ترابری نهاجا تهیه کرده است.

در این پایگاه و در بخش ترابری، هواپیما‌های ایلوشین-۷۶ و C-۱۳۰ مستقر هستند و علاوه بر اجرای ماموریت‌های مختلف رزمی و پشتیبانی، کار تعمیر و نگهداری این هواپیما‌ها هم در همین پایگاه انجام می‌شود.

گردان اورهال هرکولس‌های شیراز

وارد گردان اورهال پایگاه شهید دوران که می‌شویم، با مجموعه‌ای بزرگ روبرو هستیم که چند هواپیمای C-۱۳۰ و ایلوشین را در دست تعمیر و اورهال دارد. ابتدا به سراغ بخش اورهال هواپیما‌های C-۱۳۰ می‌رویم تا از چند و، چون تعمیر این هواپیما‌ها مطلع شویم.

هواپیمای ترابری C-۱۳۰ ملقب به هرکولس یک هواپیمای ترابری تاکتیکی ۴ موتوره با موتور‌های توربوپراپ ساخت شرکت لاکهید مارتین آمریکا است که پیش از انقلاب خریداری شده است. این هواپیما در مدل‌های مختلفی ساخته شده است که مدل‌های در اختیار نیروی هوایی ارتش از شامل نسخه‌های E. و H. است.

هواپیمای C-۱۳۰E نیروی هوایی ارتش

C-۱۳۰ بدلیل استفاده از موتور‌های توربوپراپ توان نشست و برخاست در باند‌های بیابانی و خاکی را دارد و به همین جهت یک هواپیما‌های ترابری تاکتیکی و کارآمد محسوب می‌شود.

در زمان خرید این هواپیماها، تمام کار‌های مربوط به اورهال آن را مستشاران آمریکایی انجام می‌دادند و متخصصان ایرانی اجازه انجام کار‌های سنگین در حوزه اورهال این هواپیما را نداشتند. اما پس از انقلاب و با تحریم ایران از سوی آمریکا، متخصصان نیروی هوایی ارتش با اتکا به توان داخلی و بر اساس احساس نیازی که بخصوص در زمان دفاعی مقدس حس می‌شود، دست به کار اورهال و تعمیر اساسی این هواپیما‌ها می‌شوند.

همراه فرمانده گردان اورهال هواپیما‌های ترابری پایگاه شهید دوران وارد محوطه گردان اوهال هواپیما‌های C-۱۳۰ می‌شویم. "سرهنگ آزادمهر" از ما می‌خواهد تا با متخصصان تعمیر بخش‌های مختلف هواپیما هم صحبت شویم و اطلاعات دقیقی از چگونگی تعمیر و اورهال این هواپیما به دست آوریم.

با این متخصصان که هم صحبت می‌شویم، می‌بینیم هر کدام از این افراد متخصص تعمیر یک بخش از هواپیما هستند و چقدر بخش‌های متنوعی این هواپیما دارد که نهاجا برای هر بخش، مسئولی تعیین کرده تا در روند تعمیرات، وظیفه هرکس مشخص باشد. یکی متخصص بخش هیدرولیک و کنترل فرامین است، دیگری متخصص بخش بال و بدنه است و آن یکی هم متخصص ارابه‌های فرود و دیگرانی هم متخصص بخش‌های دیگر.

کار خوبی که در نهاجا انجام شده این است که در کنار هرکدام از این افراد با تجربه چند نفر از افسران جوان نیروی هوایی نیز کار می‌کنند تا علاوه بر ارتقاء سطح دانش نیرو‌های جوان، به کسب تجربه از پیشکسوتان هم بپردازند.

یکی از هواپیمای C-۱۳۰E نهاجا در حال طی کردن آخرین مراحل اورهال

C-۱۳۰E نهاجا در مراحل اولیه اورهال

اورهال هرکدام از C-۱۳۰‌ها تا مرحله‌ای پیش رفته بود؛ اورهال یکی از آن‌ها رو به اتمام بود و آنطور که فرمانده گردان اورهال می‌گفت: تا یکی دو ماه آینده آماده پرواز می‌شود.

وقتی از نزدیک هواپیما‌ها را می‌بینیم، تازه به عظمت کار متخصصان فنی نیروی هوایی ارتش پی می‌بریم. C-۱۳۰ هواپیمای غول پیکری است که از مجموعه‌ای پیچیده و گستره از انواع سیستم‌های الکترونیک، مکانیک، هیدرولیک، ناوبری و بسیاری از سیستم‌های دیگر تشکیل شده و حقیقتا تعمیر و بازآماد چنین پرنده‌ای کاری بسیار حساس و دقیق را می‌طلبد که می‌بایست سطح بالایی از علوم مختلف در آن بکارگیری شود.

با متخصصان فنی که هم صحبت می‌شویم می‌فهمیم چه راه پر فراز و نشیبی را در دوران تحریم طی کرده‌اند تا بتوانند این هواپیما‌ها را سرپا نگهدارند. از روز‌هایی می‌گویند که به خاطر نبود قطعه، اورهال هواپیما عقب می‌افتاده و یا اینکه به خاطر نیاز عملیاتی نهاجا، شبانه روز روی یک هواپیما کار کرده‌اند تا هواپیما را آماده پرواز کنند.

(جزئیات چگونگی اورهال هواپیما‌های C-۱۳۰ در گزارش‌های بعدی همین پرونده منتشر می‌شود)

گردان اورهال ایلوشین-۷۶

پس از آن که کارمان با C-۱۳۰ تمام می‌شود به سراغ هواپیمای ترابری سنگین ایلوشین-۷۶ می‌رویم. IL-۷۶TD یک هواپیمای ترابری سنگین روسی با ۴ موتور جت است که توان حمل ۴۰ تن بار را دارد. این هواپیما برای کار‌های مختلفی همچون ترابری سنگین هوایی، اطفاء حریق، حمل چترباز و نقل و انتقال ادوات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هواپیمای ایلوشین -۷۶ نیروی هوایی ارتش

وقتی به سراغ این هواپیما می‌رویم، نیرو‌های فنی پایگاه مشغول باز کردن موتور یکی از هواپیما‌ها برای تعمیر و اورهال آن هستند. از روند کامل باز کردن موتور فیلم می‌گیریم و قدری با کارشناس این بخش صحبت می‌کنیم و او برای‌مان روند کاری را که در حال انجامش هستند را تشریح می‌کند. می‌گوید از تمام استند‌های مورد استفاده برای این کار گرفته تا اکثر قریب به اتفاق قطعات مورد نیاز را از داخل تامین می‌کنیم ‌ می‌گوید، آنقدر در این کار حرفه‌ای شده‌این که متخصصان زیادی الان دیگر به راحتی می‌توانند موتور این هواپیما را باز کرده و تعمیر کنند. جالب است بدانید که موتور‌های این هواپیما را باید یکی یکی باز کرد تا نقطه ثقل هواپیما بهم نخورد، این خودش یک بحث مجزاست.

روز بعد به سراغ متخصص اورهال هواپیمای ایلوشین رفتیم تا از چگونگی تعمیر و اورهال این هواپیما با خبر شویم. اما برایمان یک سوال مطرح بود که چطور نیروی هوایی ارتش که در ابتدا ساختاری غربی داشت و هواپیما‌های غربی بیشتر در آن بکار گرفته می‌شد، حالا توانسته خود را با هواپیما‌های شرقی سازگار کند و تا آنجایی پیش برود که بتواند این هواپیما‌ها را بدون کمک خارجی را تعمیر کند.

اوایل دهه ۷۰ بود که این هواپیما‌ها وارد سازمان نیروی هوایی ارتش شدند. در ابتدا روس‌ها همکاری‌هایی برای اورهال این هواپیما انجام می‌دادند، اما بعد‌ها به خاطر تحریم‌ها این کمک‌ها قطع شد. متخصصان نهاجا مجبور شدند برای تعمیر و سرپا نگهداشتن این هواپیما‌ها خودشان وارد عمل شوند و ایلوشین‌ها را اورهال کنند. در ابتدا این کار خیلی سخت و زمانبر بود و آن‌ها مجبور بودند برای تعمیر بعضی سیستم‌ها چند بار آزمون و خطا انجام دهند تا آن سیستم را تعمیر کنند و همین کار، خودش زمان‌بر بود.

هواپیمای ایلوشین-۷۶ نهاجا در مراحل پایانی تعمیرات سنگین

در هواپیما‌های روسی مشکلی که وجود دارد این است که نمی‌توان قطعات یک هواپیما را روی هواپیمای دیگر استفاده کرد و این هم کار را دو چندان سخت‌تر می‌کند. مثلا قطعات الکترونیک هر هواپیما مختص به خود آن هواپیماست و روی هواپیمای دیگر جواب نمی‌دهد. همین موضوعات باعث شد تا نیروی هوایی به سراغ اورهال هواپیما‌های ایلوشین رفته و با کمک دانشگاه‌های کشور و شرکت‌های دانش بنیان و جهاد خودکفایی نهاجا این هواپیما را تعمیر و اورهال کند.

متخصصان ایرانی امروز به مرحله‌ای از توانمندی رسیده‌اند که می‌توانند برخی قطعات هواپیمای ایلوشین را خودشان بسازند و حتی ابزار‌های لازم برای تعمیر و یا باز کردن بخش‌های مختلف هواپیما را هم خودشان طراحی کرده و بسازند.

یکی از افسران گردان تعمیر و نگهداری برایمان می‌گفت: "ابزار‌های مورد نیاز برای باز و بسته کردن بخش‌های مختلف هواپیمای ایلوشین دربازار وجود ندارد و ما خودمان باید آن‌ها را بسازیم. یکی از ابزار‌هایی که خودمان توانستیم آن را طراحی کنیم و بسازیم ابزاری است که برای باز کردن پیچ‌های اتصال بال به بدنه هواپیما مورد استفاده قرار می‌گیرد. "

با خوشحالی تعریف می‌کرد که، "زمانی که می‌خواستیم این ابزار را بسازیم بار‌ها آزمون و خطا کردیم. ابزاری ساخته می‌شد و در زمان کار می‌دیدیم که جواب نمی‌دهد باید دوباره آن را اصلاح می‌کردیم. چندین مرتبه این کار انجام شد تا ما به ابزار مناسب دست پیدا کردیم و حالا خودمان تولید کننده این ابزار‌ها هم هستیم. "

ارزش کار متخصصان نهاجا جایی مشخص می‌شود که کرمانشاه را زلزله‌ای قدرتمند می‌لرزاند و همین هواپیما‌های اورهال شده، امدادرسانی به زلزله زدگان را بر عهده می‌گیرند. کارشناس اورهال هواپیما می‌گوید: در جریان زلزله کرمانشاه یکی از همین ایلوشین‌های اورهال شده ۱۰۰۰ تخته چادر به وزن ۴۰ تن را به کرمانشاه برد و ما زمانی که آن هواپیما از زمین بلند می‌شد، خوشحال بودیم که توانسته‌ایم کاری انجام دهیم که مشکلی از مشکلات مردم کشورمان را حل می‌کند.

ادامه دارد....